1. صفحه نخست
  2. استفتائات
  3. عهد و قسم
  4. احكام عهد و سوگند
استفتائات برگزیده
اخیراً در فضای مجازی اصواتی به عنوان مواد مخدر شنیداری انتشار یافته که شنیدن آنان اثراتی همانند و بلکه بیشتر از مواد مخدر و مشروبات الکلی دارند با این اوصاف ؟ 1- آیا شنیدن این اصوات دارای حرمت شرعی می باشد ؟ 2- در صورت بروز حالت نامتعارف ناهوشیاری و نابهنجاری( ناشی از گوش دادن )، آیا اعمال مجازات شرعی (حد یا تعزیر) صحیح می باشد ؟
بنا بر نظر معظم له؛ بر فرض وجود خارجی چنین اصواتی که دارای اثرات مذکور باشد، شنیدن آن اصوات حرام است و دارای تعذیر می باشد.
اگر کسی مرتد شود و سپس مسلمان شود، آیا قضای نمازهای آن مدت که مرتد بوده بر او واجب است ؟
طبق فتوای معظم له، قضای نمازهای آن مدت واجب است.
اینجانبان متصدی و کارگزار و زمامدار و مجلس دار عزاداری در تکیه ای در یکی از شهرستان ها هستیم. حسب الوظیفه تصمیم بر این داشتیم که چندین شب عزاداری اباعبدالله الحسین (علیه السلام) را در تکیه بر پا کنیم، عده ای با آوردن این بهانه که اگر مراسم برگزار شود، موجب تبعات و گناه می شود مثلاً افراد فاسد چشم چرانی می کنند یا محتمل است که اشخاصی از این مراسمات سوء استفاده و گناه کنند، پیشنهاد به تعطیلی عزاداری اباعبدالله (علیه السلام) داده اند. آیا اینکه ممکن است بر حسب برگزاری عزاداری در حسینیه احتمالاً عده ای فاسق در این مجلس هم حضور یابند و گناه خود را انجام دهند بر ما که متصدی و کارگردان عزاداری هستیم، حجیت دارد که عزاداری را منحل کنیم؟ حکم واجب بر ما چیست؟
این نوع احتمال دادن خود یک وسوسه شیطانی است. برپایی شعائر حسینی و مراسم عزاداری اهل بیت (علیهم السلام) از اهم امور دینی است و بهتر است که از ورود این افراد به دسته عزاداری و هیئت منع نکنید و راه نصیحت و اصلاح ایشان را با کلمات شایسته و رفتار محبت آمیز در پیش گیرید.
اگر زنی به صورت چند ماهه صیغه مردی شده و سپس نخواهد به رابطه ادامه دهد، آیا می تواند مهریه خود را ببخشد یا مهری که گرفته را پس دهد و خود را یک طرفه از زوجیت مرد برهاند یا اینکه اتمام رابطه زوجیت موقت، منحصر به اتمام مدت یا بذل مدت توسط مرد است و ربطی به بذل مهریه یا استرداد آن ندارد؟
عقد موقت تنها به وسیله تمام شدن مدت و یا بذل مدت توسط زوج فسخ می شود، مگر آنکه در ضمن عقد، وکالت در بذل مدت از مرد گرفته شده باشد.
حکم شرعی کسی که نسبت محرمیت (ادعای زوجیت) و ادعای ارث را به صورت غیر واقعی به شخص دیگری بدهد، چیست؟
اثبات موضوع شرعی مانند زوجیت، نیازمند به بینه شرعی (شهادت دو نفر عادل) دارد.
در صورتی که بین زن و شوهری ملاعنه رخ دهد و شوهر نفی ولد کند.
1ـ رابطه محرمیت این کودک با ملاعن چگونه است؟ آیا در صورتی که کودک دختر باشد، در آینده می تواند با او ازدواج کند؟
2ـ رابطه محرمیت این کودک با بستگان نسبی و رضاعی و سببی مرد لاعن چگونه است؟ آیا می تواند این دختر با برادران مرد لاعن یا پدران او ازدواج کند؟
3ـ در صورتیکه مرد پس از ملاعنه و نفی ولد پشیمان گردد و رجوع کند، رابطه محرمیت این کودک با ملاعن و بستگان نسبی و رضاعی و سببی این مرد چگونه است؟
1) این کودک با ملاعن محرم است و نمی تواند با او ازدواج کند.
2) این کودک با بستگان مرد ملاعن محرم نیست و می تواند با آن ها ازدواج کند.
3) در صورتیکه واقعاً فرزند این مرد باشد یعنی مرد بین خود و خدای خود او را فرزند خود می داند، با بستگان آن مرد نیز محرم است.
همانگونه كه استحضار داريد در روزهای ماه محرم اغلب افراد نسبت به پخش نذری از قبيل شير، شربت و اطعام اقدام می نمايند. با عنايت به خشكسالی بوجود آمده، می خواستيم اين نذورات را در غالب جيره خشک غذايی و آب معدنی به آن منطقه ارسال نمائيم كه عده ای مردد هستند كه آيا از نظر شرعی صحيح می باشد يا خير، فلذا از آن مرجع عاليقدر تقاضا داشته تا حكم شرعی را بيان فرمايند.
چنانچه صیغه خاص نذر ـ که در رساله علمیه ذکر شده ـ خوانده باشد، واجب است در همان مصرف نذر که نامبرده شده، مصرف نمایند؛ لیکن اگر صیغه خاص نذر خوانده نشده باشد، جایز است در قالب جیره غذائی و آب معدنی و ... مصرف شود.
آیا انجام تغییرات ساختمانی در بنای مسجدی که واقف طبق وقف‌نامه و اسناد رسمی و محضری، تنها بنام مسجد وقف نموده ولاغیر؛ و اجاره دادن فضای آشپزخانه و زیرزمین و... آن مسجد، برای انجام امور اقتصادی و تجاری و درآمدزایی (کترینگ و تهیه و عرضه غذا و نوشیدنی)، جایز است؟
چنانچه واقف تصریح نموده باشد که نباید بناهای مذکور را برای انجام امور اقتصادی و تجاری و غیره اجاره داد؛ در این صورت جایز نیست وگرنه اشکالی ندارد.
1ـ استفاده از دستگاه موسیقی سنتی که در سالیان گذشته تا به امروز به صورت ساز و دهل مخصوص مراسم تعزیه خوانی بوده و احیای این شعیره را به دنبال دارد، چه حکمی دارد؟ 2 ـ استفاده از لباس طرح قدیم مخصوص شبیه خوان های مرد در نقش زن در تعزیه که به صورت چادر های عربی قدیمی (قجری) و روبند های مخصوص(برقه) به منطقه استان هرمزگان بوده، چه حکمی دارد؟ 3 ـ آیا اجرای مجلسی در وصف عروسی حضرت قاسم که به صورت حزین برگزار می گردد، محل اشکال است یا تایید؟
1) چنانچه آن موسیقی مناسب مجالس اهل فسق و فجور نباشد و موجب هتک حرمت شعائر حسینی نشود، اشکال ندارد؛ اما اگر مناسب مجالس فسق و فجور باشد و یا مناسب مجالس عزاداری نباشد، اشکال دارد.
2) اشکال ندارد.
3) اگر این عمل مستند به یکی از کتب مقتل باشد و با رعایت حرمت شعائر باشد، اشکال ندارد.
اگر قاتل در قتل عمد قبل از قصاص و استیذان از حاکم برای قصاص فوت کند و در میان ورثه مقتول صغار باشد با توجه به حرمت هدر دمای مسلمین و عمومات دال بر احترام به دم، آیا می توان از ماترک قاتل دیه مطالبه کرد؟
بله، دیه از ماترک میت برداشته می شود.
قسم
سوال : با دوستم دعوا كردم، به همين دليل او را به دروغ متهم كردم كه انگشترم را دزديده است. او به خانه خود رفت و ناگهان همراه پدرش خارج شد، قرآنى را آورد و به من گفت: دست خود را بر قرآن بگذارم، من در حالى كه پاک نبودم و غسل واجب بر عهده داشتم دست بر قرآن گذاشته و به دروغ سوگند خوردم كه انگشتر را در دست او ديده ام. پدر او هم بهاى آن را پرداخت. اكنون نمى دانم چه كنم؟ پول را به برادرم دادم تا بازگرداند و خطاى مرا به آ نها بگويد اما آ نها نپذيرفتند. آيا بر من كفاره واجب است؟ احساس گناه مى كنم. نمى خواستم مسأله به اين جا برسد يا چنين ضررى متوجه او شود چرا كه او يكى از عزيزترين دوستانم بود، لكن اكنون او به چشم حقارت به من مى نگرد و از من روى برمى گرداند.
جواب : شما بايد از افترا و سوگند دروغ خود توبه و استغفار كنيد. كفاره اى بر عهده شما نيست لكن بر شما واجب است از هر راهى كه ممكن است مال را به صاحب آن برسانيد.
قسم
سوال : وفاى به قسم در دو حالت زير چگونه ممكن است؟ هريک از دو نفر قصد قسم كرده اند.
1- دو نفر در رستوران با هم غذا خورده اند و هر يک از آن دو به خداوند تعالى قسم ياد كرده كه او همه حساب را پرداخت مى كند، حكم مترتب بر اين دو چيست؟
2- شخصى به ديگرى گفت: به خدا قسم اين كتاب را نمى گيرم تو آن را بگير و ديگری نيز گفت: نه به خدا قسم آن را نمى گيرم تو بگير. حكم مترتب بر اين دو چيست؟
جواب : 1) بر يكى از دو نفر پرداخت حساب واجب است پس اگر حساب را پرداخت، از ديگرى ساقط مى شود و گناهی بر آنها نيست، اين در صورتى است كه قصد هر دو، انشاى قسم باشد اما اگر قسم خوردن آنها به اسم خدا از روى عادت و بدون قصد قسم باشد بر هيچ يک از آن دو پرداخت حساب واجب نيست.
2) قسم از قصد تبعيت مى كند، پس اگر قصد هر يک از آن دو اين باشد كه كتاب را نگيرد تا ديگرى آن را بگيرد، وقتى براى يكى از آن دو جايز است كتاب را بگيرد كه ديگرى آن را نگيرد و اگر قصد او نگرفتن كتاب به هر تقدير باشد، بر هر يک از آن دو نگرفتن كتاب واجب مى شود. اين حكم نيز در صورتى است قصد هر دو انشاى قسم باشد اما اگر به زبان آوردن لفظ قسم از روى عادت و بدون قصد قسم باشد اثرى براى آن نيست.
عهد گرفتن روزه
سوال : زنى عهد كرده اگر خداوند او را بر امرى توفيق دهد سه ماه روزه بگيرد. آن چه كه او اميد داشت تحقق پيدا كرد لكن زن مبتلا به بيمارى شده كه نمى تواند به عهد خود وفا كند. آيا بر او واجب است تا هنگام سلامتى خود صبر كند يا مى تواند به جاى عهد خود امر ديگرى را انجام دهد؟
جواب : جايگزيني بر او واجب نيست و بايد در صورت شفای از بيماری روزه را بگيرد لكن اين حكم در صورتى است كه عهد او، عهدى صحيح و شرعى باشد و با چنين عهدى روزه براى خداوند متعال به عهده او مى آيد و عهد او بايد با صيغه باشد مانند آن كه بگويد: (با خداوند عهد كردم كه روزه بگيرم) يا با جملاتى كه چنين معنايى دهد عهد خود را بسته باشد.
کفاره شکستن قسم
سوال : آيا در كفاره قسم اطعام ده مسكين و براى هر مسكين يک مد از برنج به جاى گندم كفايت مى كند يا بايد فقط گندم براى كفاره پرداخت کرد؟
جواب : پرداخت برنج كفايت مى كند.
انعقاد قسم
سوال : اگر بين زن و همسر او اختلاف به وجود آيد و زن قسم بخورد از همسر خود تمكين نكند يا از خانه خارج شود، آيا اين قسم منعقد شده و در صورت شكستن اين قسم، کفاره بر زن واجب مى شود؟
جواب : در مفروض سؤال قسم او منعقد نشده و در صورت عمل نكردن به قسم كفاره اى بر عهده او نيست.
کفاره شکستن عهد و قسم
سوال : جوانى گرفتار مشاهده فيلم ها و تصاوير مبتذل و استمنا شده است، به همين دليل خود را ملامت كرده و براى مهار نفس به قسم يا عهد با صيغه صحيح روى مى آورد، لكن به دليل اعتياد به اين عمل، مجدداً كار خود را تكرار مى كند. او به مدت ده سال اين وضعيت را ادامه داده است. آيا پرداخت كفاره بر او واجب است؟ چه چيز بر او مترتب است؟
جواب : در صورت مخالفت با عهد و قسم معصيت كرده و بايستی توبه كند و بر او كفاره واجب مى شود و براى هر مخالفتی يک كفاره واجب لازم است و كفاره مخالفت عهد همان كفاره افطار عمدى در ماه رمضان است وليكن كفاره مخالفت قسم آزاد كردن يک برده يا ده فقير را سير كند يا به آنان لباس بدهد و چنانچه نتواند بايد سه روز پی در پی روزه بگيرد.