استفتائات برگزیده
اخیراً در فضای مجازی اصواتی به عنوان مواد مخدر شنیداری انتشار یافته که شنیدن آنان اثراتی همانند و بلکه بیشتر از مواد مخدر و مشروبات الکلی دارند با این اوصاف ؟ 1- آیا شنیدن این اصوات دارای حرمت شرعی می باشد ؟ 2- در صورت بروز حالت نامتعارف ناهوشیاری و نابهنجاری( ناشی از گوش دادن )، آیا اعمال مجازات شرعی (حد یا تعزیر) صحیح می باشد ؟
بنا بر نظر معظم له؛ بر فرض وجود خارجی چنین اصواتی که دارای اثرات مذکور باشد، شنیدن آن اصوات حرام است و دارای تعذیر می باشد.
اگر کسی مرتد شود و سپس مسلمان شود، آیا قضای نمازهای آن مدت که مرتد بوده بر او واجب است ؟
طبق فتوای معظم له، قضای نمازهای آن مدت واجب است.
اینجانبان متصدی و کارگزار و زمامدار و مجلس دار عزاداری در تکیه ای در یکی از شهرستان ها هستیم. حسب الوظیفه تصمیم بر این داشتیم که چندین شب عزاداری اباعبدالله الحسین (علیه السلام) را در تکیه بر پا کنیم، عده ای با آوردن این بهانه که اگر مراسم برگزار شود، موجب تبعات و گناه می شود مثلاً افراد فاسد چشم چرانی می کنند یا محتمل است که اشخاصی از این مراسمات سوء استفاده و گناه کنند، پیشنهاد به تعطیلی عزاداری اباعبدالله (علیه السلام) داده اند. آیا اینکه ممکن است بر حسب برگزاری عزاداری در حسینیه احتمالاً عده ای فاسق در این مجلس هم حضور یابند و گناه خود را انجام دهند بر ما که متصدی و کارگردان عزاداری هستیم، حجیت دارد که عزاداری را منحل کنیم؟ حکم واجب بر ما چیست؟
این نوع احتمال دادن خود یک وسوسه شیطانی است. برپایی شعائر حسینی و مراسم عزاداری اهل بیت (علیهم السلام) از اهم امور دینی است و بهتر است که از ورود این افراد به دسته عزاداری و هیئت منع نکنید و راه نصیحت و اصلاح ایشان را با کلمات شایسته و رفتار محبت آمیز در پیش گیرید.
اگر زنی به صورت چند ماهه صیغه مردی شده و سپس نخواهد به رابطه ادامه دهد، آیا می تواند مهریه خود را ببخشد یا مهری که گرفته را پس دهد و خود را یک طرفه از زوجیت مرد برهاند یا اینکه اتمام رابطه زوجیت موقت، منحصر به اتمام مدت یا بذل مدت توسط مرد است و ربطی به بذل مهریه یا استرداد آن ندارد؟
عقد موقت تنها به وسیله تمام شدن مدت و یا بذل مدت توسط زوج فسخ می شود، مگر آنکه در ضمن عقد، وکالت در بذل مدت از مرد گرفته شده باشد.
حکم شرعی کسی که نسبت محرمیت (ادعای زوجیت) و ادعای ارث را به صورت غیر واقعی به شخص دیگری بدهد، چیست؟
اثبات موضوع شرعی مانند زوجیت، نیازمند به بینه شرعی (شهادت دو نفر عادل) دارد.
در صورتی که بین زن و شوهری ملاعنه رخ دهد و شوهر نفی ولد کند.
1ـ رابطه محرمیت این کودک با ملاعن چگونه است؟ آیا در صورتی که کودک دختر باشد، در آینده می تواند با او ازدواج کند؟
2ـ رابطه محرمیت این کودک با بستگان نسبی و رضاعی و سببی مرد لاعن چگونه است؟ آیا می تواند این دختر با برادران مرد لاعن یا پدران او ازدواج کند؟
3ـ در صورتیکه مرد پس از ملاعنه و نفی ولد پشیمان گردد و رجوع کند، رابطه محرمیت این کودک با ملاعن و بستگان نسبی و رضاعی و سببی این مرد چگونه است؟
1) این کودک با ملاعن محرم است و نمی تواند با او ازدواج کند.
2) این کودک با بستگان مرد ملاعن محرم نیست و می تواند با آن ها ازدواج کند.
3) در صورتیکه واقعاً فرزند این مرد باشد یعنی مرد بین خود و خدای خود او را فرزند خود می داند، با بستگان آن مرد نیز محرم است.
همانگونه كه استحضار داريد در روزهای ماه محرم اغلب افراد نسبت به پخش نذری از قبيل شير، شربت و اطعام اقدام می نمايند. با عنايت به خشكسالی بوجود آمده، می خواستيم اين نذورات را در غالب جيره خشک غذايی و آب معدنی به آن منطقه ارسال نمائيم كه عده ای مردد هستند كه آيا از نظر شرعی صحيح می باشد يا خير، فلذا از آن مرجع عاليقدر تقاضا داشته تا حكم شرعی را بيان فرمايند.
چنانچه صیغه خاص نذر ـ که در رساله علمیه ذکر شده ـ خوانده باشد، واجب است در همان مصرف نذر که نامبرده شده، مصرف نمایند؛ لیکن اگر صیغه خاص نذر خوانده نشده باشد، جایز است در قالب جیره غذائی و آب معدنی و ... مصرف شود.
آیا انجام تغییرات ساختمانی در بنای مسجدی که واقف طبق وقف‌نامه و اسناد رسمی و محضری، تنها بنام مسجد وقف نموده ولاغیر؛ و اجاره دادن فضای آشپزخانه و زیرزمین و... آن مسجد، برای انجام امور اقتصادی و تجاری و درآمدزایی (کترینگ و تهیه و عرضه غذا و نوشیدنی)، جایز است؟
چنانچه واقف تصریح نموده باشد که نباید بناهای مذکور را برای انجام امور اقتصادی و تجاری و غیره اجاره داد؛ در این صورت جایز نیست وگرنه اشکالی ندارد.
1ـ استفاده از دستگاه موسیقی سنتی که در سالیان گذشته تا به امروز به صورت ساز و دهل مخصوص مراسم تعزیه خوانی بوده و احیای این شعیره را به دنبال دارد، چه حکمی دارد؟ 2 ـ استفاده از لباس طرح قدیم مخصوص شبیه خوان های مرد در نقش زن در تعزیه که به صورت چادر های عربی قدیمی (قجری) و روبند های مخصوص(برقه) به منطقه استان هرمزگان بوده، چه حکمی دارد؟ 3 ـ آیا اجرای مجلسی در وصف عروسی حضرت قاسم که به صورت حزین برگزار می گردد، محل اشکال است یا تایید؟
1) چنانچه آن موسیقی مناسب مجالس اهل فسق و فجور نباشد و موجب هتک حرمت شعائر حسینی نشود، اشکال ندارد؛ اما اگر مناسب مجالس فسق و فجور باشد و یا مناسب مجالس عزاداری نباشد، اشکال دارد.
2) اشکال ندارد.
3) اگر این عمل مستند به یکی از کتب مقتل باشد و با رعایت حرمت شعائر باشد، اشکال ندارد.
اگر قاتل در قتل عمد قبل از قصاص و استیذان از حاکم برای قصاص فوت کند و در میان ورثه مقتول صغار باشد با توجه به حرمت هدر دمای مسلمین و عمومات دال بر احترام به دم، آیا می توان از ماترک قاتل دیه مطالبه کرد؟
بله، دیه از ماترک میت برداشته می شود.
هبه
سوال :

در فرضی که زوج بدون دریافت هیچ مبلغی بابت ثمن با قصد هبه مالی را به زوجه منتقل نماید، عقد صورت گرفته با فرض عدم تعیین و پرداخت ثمن و با در نظر گرفتن اراده واقعی طرفین در عالم خارج تابع مقررات کدام عقد است و آیا شرعاً قابلیت رجوع دارد؟

جواب :

بنابر نظر معظم له: چنانچه مال موهوب به قبض زوجه درآمده باشد، بنابر احتیاط واجب زوج حق رجوع به آن را ندارد.

هبه
سوال :

فرزندپذیران به منظور آتیه کودک اموالی را به فرزندخوانده بی سرپرست یا بد سرپرست هبه می کنند. دغدغه ای که پیش روی فرزند پذیران است این است که اگر فرزندخوانده فوت کند اموال شرعاً یا به حاکم شرع و یا به بدسرپرستان که ولی خاص کودک هستند می رسد.


1- چه راهکار یا راه حل شرعی برای اینکه در صورت فوت فرزندخوانده اموال آنان به خودشان (فرزندپذیران) برگردد به نظر می رسد؟ آیا می شود مال را واهب (فرزندپذیران) به کودک ببخشند به این شرط که قبل از فوت، خود فرزندخوانده در صورتیکه بالغ باشد یا در صورتیکه کودک است ولی خاص کودک یا ولی عام آن، معادل آن مال را به واهب ببخشند و در صورتیکه بدون بخشش، فرزندخوانده فوت کند تخلف شرط شده و واهب بتواند مال خود را پس بگیرد؟


2- این راه حل؛ الف: در صورتیکه عین مال تبدیل شده باشد چه حکمی دارد؟


ب: در صورتیکه فوت فرزند خوانده در زمان صغر یا کبر باشد چه حکمی دارد؟

جواب :

1) راهکار مطرح شده در سؤال اشکالی ندارد.


2) الف و ب: همان حکم که در سؤال اول گفته شد.

پس گرفتن هدیه
سوال :

اگر شخصی به شرط ادامه و دوام زندگی خود و فرزندانش، خانه اش را به نام همسرش نماید، ولی بعد از مدتی همسر از صداقت و سادگی مرد سوء استفاده نموده و با وکالت طلاق گرفته باشد، آیا شوهر حق باز پس گیری خانه را دارد یا خیر؟

جواب :

از خصوصیات قضیه مورد سؤال، اطلاعی نداریم؛ ولی چنانچه شوهر منزل را به همسرش هبه نماید به شرط دوام زوجیت، در صورت تخلف این شرط از سوی همسر، شوهر می تواند از هبه رجوع نماید.

هبه
سوال :

1. اگر بخشی از زمینی که دارای یک سند کلّی بوده است طی دستخطی عادی توسط مالک به کسی (کارگر مالک، مستقر در ملک) هبه شده باشد و هبه گیرنده مدتها در آن سکونت کند اما سال ها بعد به دلایلی قانونی حکم مصادره اموال واهب صادر شود، آیا حکم مصادره شامل حال آن بخش از زمین هبه شده هم می شود یا خیر؟ و آیا می توان متهب را از مالکیت و تصرف محروم کرد؟


2. در فرض مذکور اگر (حدود 30 سال بعد از زمان هبه) متهب بخشی از موهوبه را با سند عادی فروخته باشد و خریدار با کار و تلاش در ملک مذکور مستحدثات و انشعابات و حق کسب و پیشه ایجاد کرده باشد، آیا می توان به صرف صدور حکم مصادره کنونی و صدور سند کل زمین به نام مصادره کننده صاحبان حقوق (اعم از عرصه و اعیان و سرقفلی) در این بخش از زمین را با حکم سند رسمی و حکم تخلیه ناشی از آن (حدود 45 سال بعد از زمان هبه)، از حقوق خود محروم کرد و مانع تصرف آنان شد؟


3. در فرض دوم و در صورت خلع ید مالک و متصرفِ فاقد سند رسمی (خریدار) توسط مصادره کننده، تکلیف شرعی در مورد حقوق مالکیت خود اعم از حقوق قبل از خلع ید و حقوق محروم شده از زمان خلع ید چیست؟

جواب :

اگر بتواند در دادگاه هبه را اثبات کند، در این صورت مصادره شامل آن نمی شود و پاسخ سؤالهای دیگر نیز روشن شد.

هدیه
سوال :

شخصی در زمان حیات ساختمانش را به یکی از فرزندانش که مجرد و بیکار است به صورت محضری هبه کرده، حال شخص فوت نموده است. ساختمانی که به شخص هبه نموده، متعلق به او است یا تمام وراث؟ لازم به ذکر است تمام امورات از قبیل تصرفات و تعمیر منزل به شخص هبه شده واگذار گردیده بود.

جواب :

چنانچه خانه را در اختیار فرزندش قرار داده یا خود از طرف او قبض کرده باشد و مراحل هبه تمام گردیده، خانه متعلق به فرزند است.

هیه پدر به فرزندش
سوال :

شخصی در زمان حیات ساختمانش را به یک نفر از فرزندانش که بی سرپرست، مجرد و بیکار است به صورت محضری هبه کرده، حال شخص فوت نموده است. آیا ساختمانی که به شخص هبه نموده متعلق به اوست یا تمام وراث؟ لازم به ذکر است تمام امورات از قبیل تصرفات و تعمیر منزل به شخص هبه شده واگذار گردیده بود.

جواب :

چنانچه خانه را در اختیار فرزندش قرار داده و مراحل هبه تمام گردیده، خانه متعلق به فرزند است.

پس گرفتن هدیه
سوال :

1- اگر شخصی بخواهد به نفر مقابل مثلاً پنجاه هزار تومان هدیه بدهد، ولی اشتباهاً صد هزار تومان هدیه داد و گیرنده هم آن را مصرف کرده باشد، آیا شخص هدیه دهنده می تواند آن مقدار اضافی را بعداً که متوجه شد، پس بگیرد یا خیر؟


2- اگر شخصی بخواهد به حسن هدیه بدهد و اتفاقاً در تطبیق شخص مقصود، اشتباهاً به حسین هدیه را داد و حسین نیز آن مال را گرفت و مصرف کرد، آیا بعداً که متوجه شد، می تواند به این دلیل که من نمی خواستم به شما هدیه بدهم و اشتباهی صورت گرفته، هدیه را پس بخواهد؟

جواب :

در هر دو فرض مسئله، در صورت عدم اطلاع گیرنده، واهب حق رجوع ندارد و در صورت اطلاع، گیرنده ضامن می باشد و لذا در صورت مصرف، مثل یا قیمت آن را باید بپردازد.

هدیه
سوال : شوهر پس از به دنیا آمدن بچه و بعد از آن از دادن خرج و کرایه خانه، خوراک و... به همسرش خودداری نموده و زوجه با پولی که پدرش به او می داده زندگی می کند، حال زوجه مطالبه نفقه و مهریه عندالمطالبه را نموده ولی شوهر به بهانه بی کاری و نداشتن پول امتناع ورزیده و در عوض لیستی از لوازم خانگی، فرش، مخارج عروسی، خرج مراسم عقد و دیگر اشیائی که در عروسی به زوجه داده را مطالبه نموده است.
1. وظیفه شوهر نسبت به پرداخت نفقه و مهریه و نحوه پرداخت آن چگونه می باشد؟
2. آیا شرعا شوهر می تواند آنچه در عروسی به زوجه داده از قبیل لوازم خانگی فرش موبایل انگشتر و ... را از زوجه مطالبه نماید؟
جواب : 1) وظیفه شوهر وجوب پرداخت نفقه و مهریه به محض مطالبه زوجه است.
2) چنانچه لوازم خانگی را جهت استفاده در منزل خریداری کرده و آنها را به زوجه نبخشیده است، همچنان بر ملکیت او باقی است و اما موبایل، انگشتر و اشیائی از این قبیل که به او بخشیده است به احتیاط واجب حق رجوع در آنها را ندارد، بلکه اگر زوجه از ذوی الارحام است، رجوع در اشیاء موهوبه، جایز نیست.
فسخ عقد هبه
سوال : اگر در عقد هبه ای شرط شده باشد که متهب می بایست در عین موهوبه ساختمانی را بسازد ولی پس از گذشت چندین سال هنوز آن ساختمان را نساخته باشد، آیا واهب می تواند مستقیماً عقد هبه را فسخ کند یا باید متهب را ملزم به ساخت ساختمان کند خیار تخلف از شرط فعل)؟
جواب : اگر موهوب له در ساخت ساختمان اهمال کرده است ، واهب می تواند عقد هبه را فسخ کند.
برگزاری مسابقه
سوال : اینجانب در نظر دارم تا با همکاری تعدادی از موسسات خیریه ، به منظور بالا بردن سطح اطلاعات عمومی در جامعه نسبت به برگزاری مسابقه ای اقدام نمایم ، لذا به منظور جذاب نمودن طرح و مشارکت در آن نسبت به تعیین جوایزی در قالب قرعه کشی پیش بینی گردیده است. شرکت کنندگان در این مسابقه با نیت کمک به موسسات خیریه در زمان مشارکت در مسابقه مبلغی را پرداخت می نمایند. حال سوال اینجاست ، آیا جایز است جوایز و هزینه های اجرایی این مسابقه از محل درآمد تامین و مابقی درآمد به موسسات خیریه تحویل گردد؟
جواب : اگر شرکت کنند گان در مسابقه صرفا به نیت کمک به مؤسسات خیریه بپردازند ، مصرف آن در غیر این مورد جایز نیست ؛ مگر آنکه قبلا به آنها اعلام کرده باشید.
هدیه
سوال : سؤالی از محضر شریفتان در خصوص هدیه و هبه به غیر ذی رحم و همسر داشتم .
آیا رهن و اجاره مال موهوبه موجب سقوط حق رجوع در هبه می شود و آیا حکم آن در مدت اجاره و رهن با زمان پایان قرارداد اجاره و رهن یکسان است؟
جواب : در اجاره حق رجوع در عین را دارد؛ لیکن در مدت اجاره مسلوبة المنفعة است و در رهن حق رجوع را در صورت استرداد مرتهن دارد.
محل تامین هدیه
سوال : با همکاری انجمن حمایت از خانواده زندانیان مشغول طراحی مسابقه ای هستم ، که در این طرح شرکت کنندگان صرفا با نیت کمک و بلا عوض در این طرح مشارکت می نمایند ، برای جداب تر شدن مسابقه نیز بین کسانی که پاسخ صحیح را ارسال نمایند قرعه کشی شده و جوایزی اهدا می گردد.
از محل درآمد نیز مبلغی بابت هزینه اجرایی ، مبلغی بابت جوایز و مابقی بابت توانمند سازی خانواده زندانیان هزینه می گردد، سوال اینجاست آیا مجاز است جوایز از محل مشارکت شرکت کنندگان تامین گردد؟
جواب : در صورت اطلاع و رضایت شرکت کنندگان در مسابقه ، جایز است.
فروختن طلایی که به همسر هدیه شده
سوال : جوانی هستم که در سال 89 ازدواج کردم. در آن زمان مقداری طلا به خواسته خود به عنوان هدیه برای همسرم خریداری کردم به نیت اینکه در طول زندگی مشترک به عنوان سرمایه مورد استفاده قرار دهیم . ( لازم به ذکر است که در مراسم خواستگاری و مراسم بعدی هرگز از طرف همسر و خانوده اش صحبتی مبنی بر اینکه خرید طلا اجباری است، انجام نشد و هیچ سندی هم در خصوص تعلق داشتن طلاها به همسرم وجود ندارد. ضمناً طلا ها نیز در فاکتور به نام خودم می باشد.) پس از دو سال به دلیل مشکلات شدید مالی، به اجبار طلا های مذکور و مقداری دیگر را نزد بانک گرو گذاشته و مقداری وام دریافت نمودم. بعد از مدتی به دلیل تداوم مشکلات مالی، همسرم ترک منزل نمود و مقیم منزل پدرش شد. دو ماه بعد به اجبار و برای تهیه پول طلبکاران، طلاها را از بانک دریافت نموده و آنها را فروختم و بخشی از قرض های مربوط به زندگی مشترک را ادا نمودم. در حال حاضر یک سال و نیم گذشته و همسرم با توجه به مشکلات مالی موجود، هنوز مراجعت ننموده و استرداد این طلاها را خواستار شده است. آیا شرعا این طلا ها به ایشان تعلق می گیرد یا خیر؟
جواب : اگر طلاها به قبض ایشان درآمده باشد و مورد استفاده قرار گرفته باشد، هبه محقق شده و شما نسبت به مبلغ طلاها به ایشان بدهکار می باشید.
هدایای مراسمات عروسی
سوال : 1.هدایایی که بعد از مراسم ازدواج به مناسبت این پیوند به پدر و مادر عروس یا داماد داده می شود برای پدر و مادر است یا عروس و داماد ؟
2.در بین بعضی از اقوام بدین صورت رسم است که پولی را به عنوان هدیه در مراسم عروسی جمع کرده و در آخر مراسم به صاحب مجلس می دهند با فرض اینکه شخص هدیه دهنده یا قبلا در مجلس عروسی اش این پول را از صاحب مجلس دریافت نموده یا انتظار دارد درمجلس عروسی آینده اش دریافت کند آیا دریافت و پرداخت هدیه ی مذکور صحیح می باشد ؟
3.در صورت صحت مالکیت این پول متعلق به پدر است یا زوجین ؟
جواب : 1) تعیین مالک هدایا بستگی به قصد هدیه دهنده دارد و این از قرائن و شواهد مشخص می شود و اساساً این امر بر حسب عرف و مناطق مختلف فرق می کند .
2) اگر با رضایت پرداخت شده است ، اشکال ندارد .
3)بستگی به نیت هدیه دهندگان دارد .
هبه مرهون
سوال : مدتی است خانه ام را به همسرم هدیه دادم، وی نیز خانه را گرو گذاشته است و مبلغی را قرض گرفته است، الحال که قصد دارم از هدیه ام رجوع کنم خانه در گرو و رهن قرض دهنده است. اولاً آیا در این حالت حق رجوع دارم؟ ثانیاً آیا بعد از فک رهن حق رجوع دارم یا نه؟
جواب : بنابر احتیاط واجب حق رجوع از هبه را ندارید چه قبل از فک رهن و چه بعد از آن ، و در صوت تنازع به یکی از محاکم ذی صلاح مراجعه کنید.
هبه بلا عوض
سوال : قرار است اقدام به برگزارى سنجش اطلاعات ورزشى بصورت پيش بينى مسابقات فوتبال به صورت اينترنتى كه هم اكنون انواع مختلف آن در برنامه هاى ورزشى صدا و سيما در حال برگزارى است بنمايم. شرح مسابقه: تعداد 15 الى 16 بازى از سرى مسابقات فوتبال باشگاه هاى مختلف (داخلى و خارجى) در يک فرم به صورت اينترنتى قرار گرفته كه شركت كننده بايد قبل از برگزارى مسابقات فوتبال، نتايج اين مسابقات را بصورت برد - باخت - مساوى پيش بينى كند و در مقابل اين پيش بينى خود مبلغى به برگزار كننده بپردازد. از كل مبلغى كه از شركت كنندگان جمع آورى شده 65 درصد به عنوان جايزه به دارندگان بالاترين امتياز مسابقه (فقط نفرات برنده اول و دوم و سوم) پرداخت مى شود (در اينگونه مسابقات هيچگونه قرعه كشى و شانس وجود ندارد) و 35 درصد باقى مانده نيز به اين صورت مصرف خواهد شد: 25 درصد صرف هزينه هاى نگهدارى سايت و راه اندازى آن و حق الزحمه كاركنان و تبليغات و مابقى يعنى 10 درصد نيز صرف كارهاى فرهنگى و عام المنفعه و كمک به محرومان و افراد بى بضاعت و مستحقان واقعى جامعه خواهد شد. با نظر به اين كه مبلغ شركت در مسابقات از طرف شركت كننده به عنوان بخشش و هبه بلا عوض مى باشد و مؤسسه ريالى به عنوان سود واريز نمى كند: 1. آيا برگزارى اينگونه مسابقات از نظر شرعى اشكال دارد؟ 2. حكم پرداخت وجه از طرف پرداخت كننده به برگزار كننده چيست؟ 3. حكم پرداخت جايزه به برندگان چگونه است؟
جواب : اگر شركت كنندگان پول را به برگزار كننده ببخشند بدون شرط اينكه در صورت كسب امتياز به آنها جايزه بدهند، هم پرداخت وجه اشكالى ندارد و هم در صورت برنده شدن، دادن و گرفتن جايزه اشكال ندارد.
شرکت در مسابقه
سوال : اخیراً طرحی در شرف برگزاری است به عنوان «گلبرگ ورزش» و «طرح ملی ورزشیاری» که بدینوسیله افراد صرفاً با ارسال یک پیامک در این طرح شرکت می کنند و هر پیامک یک هزار تومان برای فرستنده محاسبه و به قید قرعه جوایزی ارزنده به شرکت کنندگان اهدا می گردد. شرکت در اینگونه طرح ها که هیچگونه کار علمی و... صورت نمی گیرد و فقط یک پیامک ارسال می دارند و مدعی هستند که وجه جمع آوری شده پس از کسر هزینه ها به پیشکسوتان ورزشی داده می شود، شرعاً چه حکمی دارد؟
جواب : اگر شرکت کنندگان در این طرح پول را به برگزار کنندگان به عنوان هبه و یا مشارکت در امر خیر مجاناً می دهند، بدون شرط اینکه در صورت کسب امتیاز به آنها جایزه بدهند، و برگزار کنندگان طرح نیز بدون الزام جایزه را به صاحب امتیاز پرداخت کنند، اشکال ندارد.
هبه
سوال : شخصی در سال 1382 زمینی را که دارای سند شش دانگ بود به اینجانب و خانواده ام بدون هیچگونه شرطی هبه و انتقال سند رسمی نمود، در سال 1390 اینجانب و خانواده ام سه دانگ سند آن را طی قرارداد بیعی به افراد دیگری منتقل نمودیم، در سال 1392 مالک اولیه که زمین را به ما هبه کرده بود تقاضای رجوع از هبه نموده است، آیا از نظر شرعی رجوع واهب امکان پذیر و دارای وجاهت می باشد؟
جواب : در صورتی که شما و خانواده از ارحامِ واهب نباشید و هبه به عنوان کمک لوجه الله نبوده است، رجوع واهب نسبت به آن چه از زمین به غیر منتقل نشده است، صحیح است.
دریافت هدیه
سوال : حكم دريافت هديه از كسى كه اموالش مشتبه به حرام است چيست؟
جواب : اگر ندانيد كه عين آن هديه از اموال حرام تهيه شده، دريافت آن مشكلى ندارد.
هدیه
سوال : آيا زن مى‏ تواند بدون اين كه همسرش بداند، از مرد اجنبى هديه‏ اى به مناسبت سالگرد ازدواج يا تولد خود دريافت كند؟
جواب : اگر مفسده‏ اى بر آن مترتب نشود جايز است.