1. صفحه نخست
  2. استفتائات
  3. قضاء
استفتائات برگزیده
اخیراً در فضای مجازی اصواتی به عنوان مواد مخدر شنیداری انتشار یافته که شنیدن آنان اثراتی همانند و بلکه بیشتر از مواد مخدر و مشروبات الکلی دارند با این اوصاف ؟ 1- آیا شنیدن این اصوات دارای حرمت شرعی می باشد ؟ 2- در صورت بروز حالت نامتعارف ناهوشیاری و نابهنجاری( ناشی از گوش دادن )، آیا اعمال مجازات شرعی (حد یا تعزیر) صحیح می باشد ؟
بنا بر نظر معظم له؛ بر فرض وجود خارجی چنین اصواتی که دارای اثرات مذکور باشد، شنیدن آن اصوات حرام است و دارای تعذیر می باشد.
اگر کسی مرتد شود و سپس مسلمان شود، آیا قضای نمازهای آن مدت که مرتد بوده بر او واجب است ؟
طبق فتوای معظم له، قضای نمازهای آن مدت واجب است.
اینجانبان متصدی و کارگزار و زمامدار و مجلس دار عزاداری در تکیه ای در یکی از شهرستان ها هستیم. حسب الوظیفه تصمیم بر این داشتیم که چندین شب عزاداری اباعبدالله الحسین (علیه السلام) را در تکیه بر پا کنیم، عده ای با آوردن این بهانه که اگر مراسم برگزار شود، موجب تبعات و گناه می شود مثلاً افراد فاسد چشم چرانی می کنند یا محتمل است که اشخاصی از این مراسمات سوء استفاده و گناه کنند، پیشنهاد به تعطیلی عزاداری اباعبدالله (علیه السلام) داده اند. آیا اینکه ممکن است بر حسب برگزاری عزاداری در حسینیه احتمالاً عده ای فاسق در این مجلس هم حضور یابند و گناه خود را انجام دهند بر ما که متصدی و کارگردان عزاداری هستیم، حجیت دارد که عزاداری را منحل کنیم؟ حکم واجب بر ما چیست؟
این نوع احتمال دادن خود یک وسوسه شیطانی است. برپایی شعائر حسینی و مراسم عزاداری اهل بیت (علیهم السلام) از اهم امور دینی است و بهتر است که از ورود این افراد به دسته عزاداری و هیئت منع نکنید و راه نصیحت و اصلاح ایشان را با کلمات شایسته و رفتار محبت آمیز در پیش گیرید.
اگر زنی به صورت چند ماهه صیغه مردی شده و سپس نخواهد به رابطه ادامه دهد، آیا می تواند مهریه خود را ببخشد یا مهری که گرفته را پس دهد و خود را یک طرفه از زوجیت مرد برهاند یا اینکه اتمام رابطه زوجیت موقت، منحصر به اتمام مدت یا بذل مدت توسط مرد است و ربطی به بذل مهریه یا استرداد آن ندارد؟
عقد موقت تنها به وسیله تمام شدن مدت و یا بذل مدت توسط زوج فسخ می شود، مگر آنکه در ضمن عقد، وکالت در بذل مدت از مرد گرفته شده باشد.
حکم شرعی کسی که نسبت محرمیت (ادعای زوجیت) و ادعای ارث را به صورت غیر واقعی به شخص دیگری بدهد، چیست؟
اثبات موضوع شرعی مانند زوجیت، نیازمند به بینه شرعی (شهادت دو نفر عادل) دارد.
در صورتی که بین زن و شوهری ملاعنه رخ دهد و شوهر نفی ولد کند.
1ـ رابطه محرمیت این کودک با ملاعن چگونه است؟ آیا در صورتی که کودک دختر باشد، در آینده می تواند با او ازدواج کند؟
2ـ رابطه محرمیت این کودک با بستگان نسبی و رضاعی و سببی مرد لاعن چگونه است؟ آیا می تواند این دختر با برادران مرد لاعن یا پدران او ازدواج کند؟
3ـ در صورتیکه مرد پس از ملاعنه و نفی ولد پشیمان گردد و رجوع کند، رابطه محرمیت این کودک با ملاعن و بستگان نسبی و رضاعی و سببی این مرد چگونه است؟
1) این کودک با ملاعن محرم است و نمی تواند با او ازدواج کند.
2) این کودک با بستگان مرد ملاعن محرم نیست و می تواند با آن ها ازدواج کند.
3) در صورتیکه واقعاً فرزند این مرد باشد یعنی مرد بین خود و خدای خود او را فرزند خود می داند، با بستگان آن مرد نیز محرم است.
همانگونه كه استحضار داريد در روزهای ماه محرم اغلب افراد نسبت به پخش نذری از قبيل شير، شربت و اطعام اقدام می نمايند. با عنايت به خشكسالی بوجود آمده، می خواستيم اين نذورات را در غالب جيره خشک غذايی و آب معدنی به آن منطقه ارسال نمائيم كه عده ای مردد هستند كه آيا از نظر شرعی صحيح می باشد يا خير، فلذا از آن مرجع عاليقدر تقاضا داشته تا حكم شرعی را بيان فرمايند.
چنانچه صیغه خاص نذر ـ که در رساله علمیه ذکر شده ـ خوانده باشد، واجب است در همان مصرف نذر که نامبرده شده، مصرف نمایند؛ لیکن اگر صیغه خاص نذر خوانده نشده باشد، جایز است در قالب جیره غذائی و آب معدنی و ... مصرف شود.
آیا انجام تغییرات ساختمانی در بنای مسجدی که واقف طبق وقف‌نامه و اسناد رسمی و محضری، تنها بنام مسجد وقف نموده ولاغیر؛ و اجاره دادن فضای آشپزخانه و زیرزمین و... آن مسجد، برای انجام امور اقتصادی و تجاری و درآمدزایی (کترینگ و تهیه و عرضه غذا و نوشیدنی)، جایز است؟
چنانچه واقف تصریح نموده باشد که نباید بناهای مذکور را برای انجام امور اقتصادی و تجاری و غیره اجاره داد؛ در این صورت جایز نیست وگرنه اشکالی ندارد.
1ـ استفاده از دستگاه موسیقی سنتی که در سالیان گذشته تا به امروز به صورت ساز و دهل مخصوص مراسم تعزیه خوانی بوده و احیای این شعیره را به دنبال دارد، چه حکمی دارد؟ 2 ـ استفاده از لباس طرح قدیم مخصوص شبیه خوان های مرد در نقش زن در تعزیه که به صورت چادر های عربی قدیمی (قجری) و روبند های مخصوص(برقه) به منطقه استان هرمزگان بوده، چه حکمی دارد؟ 3 ـ آیا اجرای مجلسی در وصف عروسی حضرت قاسم که به صورت حزین برگزار می گردد، محل اشکال است یا تایید؟
1) چنانچه آن موسیقی مناسب مجالس اهل فسق و فجور نباشد و موجب هتک حرمت شعائر حسینی نشود، اشکال ندارد؛ اما اگر مناسب مجالس فسق و فجور باشد و یا مناسب مجالس عزاداری نباشد، اشکال دارد.
2) اشکال ندارد.
3) اگر این عمل مستند به یکی از کتب مقتل باشد و با رعایت حرمت شعائر باشد، اشکال ندارد.
اگر قاتل در قتل عمد قبل از قصاص و استیذان از حاکم برای قصاص فوت کند و در میان ورثه مقتول صغار باشد با توجه به حرمت هدر دمای مسلمین و عمومات دال بر احترام به دم، آیا می توان از ماترک قاتل دیه مطالبه کرد؟
بله، دیه از ماترک میت برداشته می شود.
قضاوت
سوال :

اگر بتواند بدون رجوع به دادگاه در کشور غیر اسلامی یا کشورهای اسلامی که حاکم شرع قاضی نیست، از طرق غیر قانونی (با توجه به قوانین آن کشور) حقوق از دست رفته را بدست آورد، با توجه به این که تخلف از قوانین کشورهای دیگر هم جایز نیست، آیا رجوع به دادگاه صحیح است؟

جواب :

چنانچه می تواند بدون رجوع به دادگاه حقوق از دست رفته را به دست آورد، این عمل فی نفسه جایز است؛ مگر آن که عنوان ثانوی و دیگری بر آن مترتب شود.

ادعای زوجیت
سوال :

حکم شرعی کسی که نسبت محرمیت (ادعای زوجیت) و ادعای ارث را به صورت غیر واقعی به شخص دیگری بدهد، چیست؟

جواب :

اثبات موضوع شرعی مانند زوجیت، نیازمند به بینه شرعی (شهادت دو نفر عادل) دارد.

قضاوت
سوال :

نظر اسلام را در مورد اعتبار اسنادی که توسط دستگاههای مدرن مانند فیلم، عکس، فاکس و ... تهیه می شود بیان فرمایید. کدام یک می تواند مستند حکم قاضی قرار گیرند و به عنوان مؤید تا چه حد قابل استنادند؟

جواب :

اگر موارد مذکور موجب علم و قطع قاضی شود، قاضی می تواند حکم نماید به شرط این که قطع او حسی و بین باشد؛ البته اگر جرم مربوط به حق الناس باشد(قصاص یا حد قذف) قاضی تنها در صورت درخواست صاحب حق می تواند حکم کند.

قذف
سوال :

اگر زنی به شوهر خود شک داشته باشد و به محکمه مراجعه نماید و شوهر را متهم به زنای محصنه نماید و نتواند آن را ثابت نماید، آیا حد قذف بر وی ثابت است یا خیر؟

جواب :

از خصوصیات قضیه اطلاعی نداریم، اما به طور کلی حکم شرعی قذف، در صورت عدم اثبات و در صورت مطالبه مقذوف، ثبوت و استحقاق حدّ است.

قضاوت
سوال :

آیا از لحاظ شرعی اقرار متهم علیه متهمان دیگر، حجیت شرعی دارد؟

جواب :

خیر، بلکه اقرار تنها در حق خودش حجیت دارد.

دادن اطلاعات پرونده به قاضی
سوال :

در مورد پرونده محكوميت يكي از اقوام مطالبی را كاملا اتفاقي شنيده و متوجه شده ام، آيا وظيفه شرعي دارم اين حقايق را به قاضي اين پرونده اطلاع دهم؟

جواب :

 خیر، واجب نیست؛ مگر آن که قاضی پرونده از شما بخواهد شهادت دهید، که در این صورت لازم است شهادت دهید.

اعتبار اقرار
سوال :

آیا اظھارات و اقاریر اشخاصی که خودشان متھم به خرید و فروش مال مسروقه ھستند، علیه دیگر متھمان موثق می باشد و ارزش و اعتبار شرعی دارد؟

جواب :

اقرار افراد تنها بر علیه خودشان حجیت دارد نه بر علیه دیگران، همچنین اثبات جرم برای اشخاص تنها در صورت اقرار خود شخص، بینه یا مستنداتی که موجب علم قاضی می گردد، ثابت می شود.

حکم دریافت رشوه
سوال :

اینجانب کارمند اداره کار هستم. با وجود حساسیت شغلی و اینکه در یک ماه بارها پرونده های میلیونی و میلیاردی را رسیدگی می کنم در معرض دریافت رشوه هستم، لیکن حقوق و مزایای ناچیزی دریافت می کنم و در برابر دریافتی کارمندان سایر ادارات و شرکت های دولتی ناچیز و کفاف یک زندگی آبرومند را نمی دهد. سؤال من این است که در این شرایط دریافت رشوه برای من چه حکمی دارد؟

جواب :

در مفروض سؤال، گرفتن هر وجهی و تحت هر عنوانی جایز نیست و اندک بودن حقوق و مزایا و صرف ناچیز بودن دریافتی شما در برابر دریافتی دیگران و کافی نبودن آن برای زندگی آبرومند، مجوز نمی باشد.

عدالت قاضی
سوال :

عدالت از شروط لازم به منظور تصدی منصب قضاوت است. 1- آیا قاضی باید در تمامی شئونات زندگی اش عادل باشد یا مقصود از عدالت برای قاضی، عدالت قضایی و عدالت در حکم دادن است؟ 2- اگر کسی عدالت قضایی داشته باشد، اما بداند که در تمام مراتب زندگی روزمره عادل نیست. حکم او در منصب قضاوت چیست؟

جواب :

قاضی باید در تمام شؤون زندگی، عادل باشد.

ارسال پیامک های نامشروع
سوال :

با موبایلی، صرفاً پیامک های حاکی از رابطه نامشروع رد و بدل شده است. به موجب این که موبایل و سیمکارت متعلق یا تحت تصرف شخص خاصی بوده است، از لحاظ شرعی چه حکمی دارد و آیا قابل استناد می باشد یا خیر؟ با توجه به اینکه شخص مزبور منکر ارسال پیامک ها شده و از موبایل مزبور سایر افراد متفرقه نیز استفاده کرده اند.

جواب :

در مفروض سؤال و در صورت عدم احراز اتهام مزبور، حکم به برائت وی می شود؛ لیکن حکم قضائی نیاز به مراجعه به محاکم صالحه دارد.

قضاوت
سوال :

در خصوص تعهدات نامسجل مثل اجرت المثل اموال، نفقه ایام گذشته زوجه و اجرت المثل زوجه اگر فرد خواهان علاوه بر مطالبه موارد یاد شده خسارت تأخیر در تأدیه را هم مطالبه نماید،


1- آیا به تعهدات نامسجل هم خسارت تأخیر و تأدیه تعلق می گیرد یا خیر؟


2- در صورت مثبت بودن پاسخ از چه زمانی (طرح دادخواست توسط خواهان، حکم به محکومیت وقطعیت آن و یا از زمان استحقاق که قبل از طرح دادخواست می باشد) تعلق می گیرد؟

جواب :

1) خیر تعلق نمی گیرد ولی چنانچه اجرت المثل و نفقه زوجه مصداق دین محسوب شود و به خاطر ارزش پول کاهش یافته باشد، بنابر احتیاط واجب باید مدیون با دائن مصالحه نماید.


2) پاسخ آن، روشن گردید.

لعان
سوال :

1- آیا لعان از طرف مرد درخواست می گردد و زن درصورت دیدن زنای شوهر، حق لعان ندارد؟


2- آیا جلسه لعان حتماً باید در حضور مجتهد باشد یا قاضی می تواند مدیریت کند؟


3- چنانچه زن در جلسه لعان حاضر نشود، تکلیف چیست؟

جواب :

1) بله، لعان حکم مختص به مرد می باشد.


2) قاضی دارای شرایط نیز می تواند حکم صادر کند.


3) در صورت عدم حضور زن، لعان حاصل نمی شود و احکام لعان مترتب نمی شود.

دیه
سوال :

آیا در مقادیر ششگانه دیات امکان پرداخت دیه به هرکدام از آنها وجود دارد؟ حق انتخاب با چه کسی است؟ آیا حکومت می تواند الزام به پرداخت به نوعی خاص از این شش مورد نماید؟ در صورت عدم توافق جانی و مجنی علیه در نوع دیه انتخابی، چه راهکاری وجود دارد؟

جواب :

اختیار یکی از دیات ششگانه، به دست جانی است و حکومت برای نظم سیستم قضائی، قیمت حدأقل دیه را سالانه مشخص می کند و این مانع از پرداخت بیشتر جانی -اگر بخواهد- ندارد.

حکمیت
سوال :

در قراردادی چنین نوشته اند: «در صورت بروز اختلاف مابین طرفین با عدالت و برادری و آرامش برخورد نموده و ابتدا مسائل را میان خود حل نمایند و در صورت عدم رضایت به حکم این قرارداد، به آقای (فرد مذکور در قرارداد) مراجعه نموده و مراتب حل و فصل اختلاف انجام و در صورت عدم رضایت مجدد مراتب از طریق مراجع قضایی پیگیری خواهد شد»، آیا این عبارت دلالت بر حَکمیت دارد یا خیر؟

جواب :

عبارت فوق (به دلیل قید «در صورت عدم رضایت مجدد ...») دلالت بر حکمیت فرد مذکور در قرارداد ندارد.

اعدام تعزیری
سوال : اعدام تعزیری از نظر حضرتعالی چه حکمی دارد؟ آیا اعدام تعزیری در جرائمی چون مواد مخدر، صورت شرعی دارد؟
جواب : اگر چه کیفری تحت عنوان اعدام تعزیری ثابت نیست؛ ولی چنانچه مجرم مصداق مفسد فی الارض و محارب باشد، کیفر اعدام بر او جاری می شود.
ماهیت وثیقه قضائی
سوال : درمراجع قضائی به منظور دسترسی به متهم و حضور به موقع وی، جلوگیری ازفرار یا مخفی شدن او و تضمین حقوق مال باخته یا بزه دیده و برای جلوگیری از ضرر و زیان وی، دادرس برای دین و جرمی که هنوز مستقر نیست و در مرحله اتهام می باشد دستور اخذ وثیقه اعم از وجه نقد و مال منقول و غیر منقول را صادر می کند.
مستدعی است حضرتعالی بفرمایید که آیا این اخذ وثیقه در ذیل عقود وثائق دین جا می گیرد؟ ماهیت این وثیقه چیست؟
جواب : ماهیت وثیقه مذکور در سؤال ، از جهت فقهی به عنوان کفالت تعبیر می شود که در آن می تواند شخصی از طرف متّهم کفیل شود که در صورت فرار متهم پاسخگو باشد و یا مالی از متّهم اخذ شود که در صورت فرار یا امتناع از حضور ، به اجرا گذاشته شود.
شرایط قاضی
سوال : آیا در قاضی منصوب و تحکیم اجتهاد به نحو مطلق یا متجزی شرط است؟
جواب : بعید نیست آنچه که در قاضی شرط است علم به احکام قضاء و جزاء و احکام شرعی مربوط به موارد ترافع باشد لیکن بنابر احتیاط مجتهد بودن ولو به نحو تجزّی در قاضی منصوب شرط است و اما قاضی تحکیم در غیر موارد مصالحه بر حکمیت در حقوقی که قابل اسقاط و گذشت است مشروع نمی باشد و اصطلاحی در فقه عامه است.
قضاوت در قتل
سوال : 1. اگر شخص برحسب اتفاقی مثل دعوائی که ناخواسته بوده مرتکب قتل شود و بر حسب قواعد و معیارهای فقهی هم نوع قتلش عمد باشد ولی شخص قاتل جانی بالفطره نباشد و بعدا حقیقتاً پشیمان شود و توبه کند و این امر نزد مجتهد جامع الشرایط ثابت شود آیا در این حالت مجتهد می تواند قاتل را عفو نماید ولو با درخواست اولیای دم مبنی بر قصاص؟
2. حدود و اختیارات مجتهد جامع الشرایط که دارای صفات صائناً لنفسه، حافظاً لدینه، مخالفاً علی هواه، مطیعاً لامر مولاه می باشد در مورد عفو یا قصاص نمودن قاتل تا چه حدی می باشد؟ یعنی می تواند بدون توجه به درخواست اولیای دم قاتل را عفو یا قصاص نماید؟
جواب : 1) در صورت ثبوت قتل عمد، غیر از ولی مقتول کسی نمی تواند قاتل را عفو نماید.
2) قصاص حق الناس است و غیر از ولی مقتول کسی نمی تواند آن را عفو کند.
خلوت با نامحرم
سوال : احتراماً بفرمایید با عنایت به اینکه آیات و روایات متعدد مبنی بر قبیح بودن حضور زن و مرد در یک مکان خلوت وجود دارد، حال چنان چه زن و مرد نامحرم در یک مکان خلوت حضور داشته باشند و دلایل و مدارکی دال بر وقوع عمل حرامی مانند تقبییل ،مضاجعه و ... وجود نداشته باشد، 1. آیا می توان به آن زن و مرد عمل رابطه نامشروع (مادون زنا) نسبت داد یا خیر؟ 2. چنانچه آن زن و مرد مسلمان هر دو هرگونه عمل حرام را از خود نفی کنند، آیا قول آنها حجیت دارد یا خیر؟
جواب : 1. گرچه خلوت کردن زن و مرد نامحرم در صورت احتمال وقوع در معصیت جایز نیست ولکن در فرض مسئله نیز نسبت ناروا دادن به این زن و مرد جایز نیست.
2. در مفروض سؤال هرچند نسبت به خلوت کردن عمل حرامی انجام داده اند لیکن ادعای آن ها نسبت به نفی محرمات دیگر مقبول است زیرا تا خلاف آن ثابت نشود اصل بر برائت است.
شرایط قاضی
سوال : آیا تصدی امر قضاوت برای جانبازان و معلولان جایز است؟
جواب : برای شخصی که واجد شرایط تصدی قضاوت است اشکال ندارد.