استفتائات برگزیده
اخیراً در فضای مجازی اصواتی به عنوان مواد مخدر شنیداری انتشار یافته که شنیدن آنان اثراتی همانند و بلکه بیشتر از مواد مخدر و مشروبات الکلی دارند با این اوصاف ؟ 1- آیا شنیدن این اصوات دارای حرمت شرعی می باشد ؟ 2- در صورت بروز حالت نامتعارف ناهوشیاری و نابهنجاری( ناشی از گوش دادن )، آیا اعمال مجازات شرعی (حد یا تعزیر) صحیح می باشد ؟
بنا بر نظر معظم له؛ بر فرض وجود خارجی چنین اصواتی که دارای اثرات مذکور باشد، شنیدن آن اصوات حرام است و دارای تعذیر می باشد.
اگر کسی مرتد شود و سپس مسلمان شود، آیا قضای نمازهای آن مدت که مرتد بوده بر او واجب است ؟
طبق فتوای معظم له، قضای نمازهای آن مدت واجب است.
اینجانبان متصدی و کارگزار و زمامدار و مجلس دار عزاداری در تکیه ای در یکی از شهرستان ها هستیم. حسب الوظیفه تصمیم بر این داشتیم که چندین شب عزاداری اباعبدالله الحسین (علیه السلام) را در تکیه بر پا کنیم، عده ای با آوردن این بهانه که اگر مراسم برگزار شود، موجب تبعات و گناه می شود مثلاً افراد فاسد چشم چرانی می کنند یا محتمل است که اشخاصی از این مراسمات سوء استفاده و گناه کنند، پیشنهاد به تعطیلی عزاداری اباعبدالله (علیه السلام) داده اند. آیا اینکه ممکن است بر حسب برگزاری عزاداری در حسینیه احتمالاً عده ای فاسق در این مجلس هم حضور یابند و گناه خود را انجام دهند بر ما که متصدی و کارگردان عزاداری هستیم، حجیت دارد که عزاداری را منحل کنیم؟ حکم واجب بر ما چیست؟
این نوع احتمال دادن خود یک وسوسه شیطانی است. برپایی شعائر حسینی و مراسم عزاداری اهل بیت (علیهم السلام) از اهم امور دینی است و بهتر است که از ورود این افراد به دسته عزاداری و هیئت منع نکنید و راه نصیحت و اصلاح ایشان را با کلمات شایسته و رفتار محبت آمیز در پیش گیرید.
اگر زنی به صورت چند ماهه صیغه مردی شده و سپس نخواهد به رابطه ادامه دهد، آیا می تواند مهریه خود را ببخشد یا مهری که گرفته را پس دهد و خود را یک طرفه از زوجیت مرد برهاند یا اینکه اتمام رابطه زوجیت موقت، منحصر به اتمام مدت یا بذل مدت توسط مرد است و ربطی به بذل مهریه یا استرداد آن ندارد؟
عقد موقت تنها به وسیله تمام شدن مدت و یا بذل مدت توسط زوج فسخ می شود، مگر آنکه در ضمن عقد، وکالت در بذل مدت از مرد گرفته شده باشد.
حکم شرعی کسی که نسبت محرمیت (ادعای زوجیت) و ادعای ارث را به صورت غیر واقعی به شخص دیگری بدهد، چیست؟
اثبات موضوع شرعی مانند زوجیت، نیازمند به بینه شرعی (شهادت دو نفر عادل) دارد.
در صورتی که بین زن و شوهری ملاعنه رخ دهد و شوهر نفی ولد کند.
1ـ رابطه محرمیت این کودک با ملاعن چگونه است؟ آیا در صورتی که کودک دختر باشد، در آینده می تواند با او ازدواج کند؟
2ـ رابطه محرمیت این کودک با بستگان نسبی و رضاعی و سببی مرد لاعن چگونه است؟ آیا می تواند این دختر با برادران مرد لاعن یا پدران او ازدواج کند؟
3ـ در صورتیکه مرد پس از ملاعنه و نفی ولد پشیمان گردد و رجوع کند، رابطه محرمیت این کودک با ملاعن و بستگان نسبی و رضاعی و سببی این مرد چگونه است؟
1) این کودک با ملاعن محرم است و نمی تواند با او ازدواج کند.
2) این کودک با بستگان مرد ملاعن محرم نیست و می تواند با آن ها ازدواج کند.
3) در صورتیکه واقعاً فرزند این مرد باشد یعنی مرد بین خود و خدای خود او را فرزند خود می داند، با بستگان آن مرد نیز محرم است.
همانگونه كه استحضار داريد در روزهای ماه محرم اغلب افراد نسبت به پخش نذری از قبيل شير، شربت و اطعام اقدام می نمايند. با عنايت به خشكسالی بوجود آمده، می خواستيم اين نذورات را در غالب جيره خشک غذايی و آب معدنی به آن منطقه ارسال نمائيم كه عده ای مردد هستند كه آيا از نظر شرعی صحيح می باشد يا خير، فلذا از آن مرجع عاليقدر تقاضا داشته تا حكم شرعی را بيان فرمايند.
چنانچه صیغه خاص نذر ـ که در رساله علمیه ذکر شده ـ خوانده باشد، واجب است در همان مصرف نذر که نامبرده شده، مصرف نمایند؛ لیکن اگر صیغه خاص نذر خوانده نشده باشد، جایز است در قالب جیره غذائی و آب معدنی و ... مصرف شود.
آیا انجام تغییرات ساختمانی در بنای مسجدی که واقف طبق وقف‌نامه و اسناد رسمی و محضری، تنها بنام مسجد وقف نموده ولاغیر؛ و اجاره دادن فضای آشپزخانه و زیرزمین و... آن مسجد، برای انجام امور اقتصادی و تجاری و درآمدزایی (کترینگ و تهیه و عرضه غذا و نوشیدنی)، جایز است؟
چنانچه واقف تصریح نموده باشد که نباید بناهای مذکور را برای انجام امور اقتصادی و تجاری و غیره اجاره داد؛ در این صورت جایز نیست وگرنه اشکالی ندارد.
1ـ استفاده از دستگاه موسیقی سنتی که در سالیان گذشته تا به امروز به صورت ساز و دهل مخصوص مراسم تعزیه خوانی بوده و احیای این شعیره را به دنبال دارد، چه حکمی دارد؟ 2 ـ استفاده از لباس طرح قدیم مخصوص شبیه خوان های مرد در نقش زن در تعزیه که به صورت چادر های عربی قدیمی (قجری) و روبند های مخصوص(برقه) به منطقه استان هرمزگان بوده، چه حکمی دارد؟ 3 ـ آیا اجرای مجلسی در وصف عروسی حضرت قاسم که به صورت حزین برگزار می گردد، محل اشکال است یا تایید؟
1) چنانچه آن موسیقی مناسب مجالس اهل فسق و فجور نباشد و موجب هتک حرمت شعائر حسینی نشود، اشکال ندارد؛ اما اگر مناسب مجالس فسق و فجور باشد و یا مناسب مجالس عزاداری نباشد، اشکال دارد.
2) اشکال ندارد.
3) اگر این عمل مستند به یکی از کتب مقتل باشد و با رعایت حرمت شعائر باشد، اشکال ندارد.
اگر قاتل در قتل عمد قبل از قصاص و استیذان از حاکم برای قصاص فوت کند و در میان ورثه مقتول صغار باشد با توجه به حرمت هدر دمای مسلمین و عمومات دال بر احترام به دم، آیا می توان از ماترک قاتل دیه مطالبه کرد؟
بله، دیه از ماترک میت برداشته می شود.
محرمات
سوال : اغلب فقها فرموده اند: اگر لواط بعد از عقد همسر انجام بگیرد، باعث حرمت زن و شوهر نمی گردد. حال اگر بعد از عقد این عمل صورت بگیرد و همسر را طلاق بدهد، آیا دو مرتبه می تواند با او ازدواج کند؟
جواب : خیر نه می تواند با همسر قبلی خود ازدواج کند و نه با خواهر شخص لواط شده.
محرمات
سوال : قبل از رسیدن به سن تکلیف با پسر خاله خود عمل بسیار زشت لواط را انجام داده ام(به صورت فاعل و مفعول).بسیار از این گناه شرمسار بوده و خیلی پشیمان هستم.
آیا من می توانم با دختر خاله خود ازدواج کنم؟ با توجه به اینکه نمی دانم دخول چیست و آیا صورت گرفته است یا نه؟
جواب : با عدم علم به تحقق دخول و یا بلوغ واطی، ازدواج شما اشکال ندارد.
محرمات ازدواج
سوال : بنده خانم مطلقه ی را به عقد در آورده ام ، بعد از مدتی ارتباطش با مردان دیگری برملا شد و او نیز اعتراف به این امر دارد که تا ۲ ماه قبل از عقد ارتباط داشته و از احکام عده و مسائل رعایت عده هم اطلاع درستی نداشته است. معلوم نیست راست می گوید یا دروغ و قابل اطمینان هم نیست، اما اظهار می دارد ارتباطات قبلی به صورت عقد شرعی نبوده و اکنون توبه کرده است. با این شرح تکلیف مرد چیست؟ زیرا احتمال دارد زن قبلا در عقد بوده و عقد آنها باطل باشد و حرام ابدی باشند و گمان است زن از ترس جدایی دروغ می گوید و مرد بلا تکلیف و مبهوت مانده است. آیا می توان با جلسه قسامه اطمینان لازم را پیدا کرد؟
جواب : عقد شما صحیح است و نیازی به تحقیق و تفحص یا جاری کردن قسم ندارد.
ازدواج موقت با همسر پدر
سوال : چنانچه مردی مریض و کاملاً در بستر افتاده خانمی را صرفاً جهت پرستاری به صیغه خود درآورد، بطوری که به هیچ وجه کوچکترین ملامست جنسی و یا نزدیکی بین آنها اتفاق نیفتد، اکنون که آن مرد مریض از دنیا رفته است، آیا پسر آن شخص متوفی می تواند آن خانم پرستار را به صیغه خود درآورد؟ لطفا در خصوص اینکه نظر حضرتعالی فتواست یا احتیاط واجب نیز توضیح بفرمایید.
جواب : جایز نیست خانم مذکور را به صیغه خود درآورد و نظر معظم له فتوی است.
روابط زن و مرد
سوال : 1. خانم شوهرداری با مرد دیگری روابط جنسی داشته و با هم نزدیکی کرده‌اند، بعداً از شوهرش طلاق گرفته و با عدم آگاهی از حرمت أبدی ازدواج با همان مرد، با ایشان ازدواج کرده است و از او صاحب فرزند نیز شده است. الآن فهمیده است که این ازدواج صحیح نمی‌باشد، وظیفه ایشان نسبت به این ازدواج و نیز نسبت به فرزندش چیست؟
2. اگر این نوع ارتباط نامشروع در حال عدّه رخ دهد، حکمش فرق دارد؟
3. آیا حالت علم یا جهل و یا نسیان نسبت به ترتب حکم حرمت ابدی بر چنین روابطی فرق می‌کند؟
4. نسبت فرزند با مادر و پدرش چگونه است؟ (روابط محرم و نامحرمی و ارث و ...)
5. آیا حکم دو صورت زیر با هم متفاوت است؟ الف: نزدیکی بدون عقد (زنا)؛ ب: نزدیکی با عقد باطل (عقد دوم بدون طلاق از اولی یا عقد در زمان عده)
6. آیا اساساً هیچ‌گونه راه‌کار عملی برای ازدواج زن و مردی که (در زمان عقد شرعی و یا عده) روابط نامشروع داشته باشند، وجود دارد؟
جواب : 1) بنا بر احتیاط واجب بین آن دو حرمت ابدی حاصل شده و ایشان می تواند در این مسئله از مرجع دیگر تقلید نماید.
2) بنا بر احتیاط واجب حرمت ابدی می آید.
3) علم یا جهل در ترتب حرمت ابدی تأثیری ندارد.
4) فرزندان مذکور در مفروض سؤال ولد شبهه بوده و تمام احکام فرزند نسبت به آنها جاری است.
5) الف: در صورت زنا حکم حرمت ابدی بنا بر احتیاط واجب است. ب: در صورت ازدواج حرمت ابدی حاصل شده و حکم این مسئله به صورت فتوا می باشد.
6) از آنجا که حرمت ابدی به صورت احتیاط واجب است لذا امکان رجوع به مرجع دیگر در صورت زنا وجود دارد.
عقد در زمان عده
سوال : شخصی از طرف زن و شوهری وکیل در اجرای صیغه ی عقد بوده است و بدون توجه عقد آنان را در عده خوانده است. با توجه به این که محدوده ی وکالت وکیل در عقد، ایجاد عقد صحیح بوده است نه عقد فاسد، حال که وکیل صیغه ی عقد را جاری نموده است:
1. آیا چنین عقدی اثر شرعی دارد؟
2. آیا این زن و مرد می توانند پس از عده مجدداً عقد بخوانند؟
3. در صورتی که نزدیکی صورت پذیرفته باشد آیا موجب حرمت ابدی می شود یا خیر؟ و در صورتی که فرزندی به وجود آید با توجه به این که زن و مرد نمی دانسته اند عقد آنان در حال عده باطل و حرام است آیا مصداق وطئ به شبهه است؟
4. در مواردی که عقد باطلی صورت می پذیرد مانند عقد در حال عده (وفات، طلاق و....) که باعث حرمت ابدی بین زن و مرد می شود، آیا این حرمت بین مادر این زن و خواهر و بستگان دیگر این زن نیز ایجاد می شود؟
جواب : 1) چنین عقدی در صورت جهل هر دو طرف (زن و شوهر) و عدم دخول اثر شرعی ندارد، اما در صورت علم هر دو طرف یا یکی از آنها اثر شرعی دارد و اثر آن حصول حرمت ابدی است و همچنین بنا بر احتیاط واجب در صورت نزدیکی در عده در مفروض سؤال، حرمت ابدی حاصل می شود.
2) در صورتی که زن و مرد یا یکی از آنها بدانند که عده ی زن تمام نشده و بدانند عقد کردن زن در عده حرام است، آن زن بر او حرام ابدی می شود، اگر چه مرد بعد از عقد با آن زن نزدیکی نکرده باشد و اگر هر دو ندانند و دخول هم صورت نگرفته باشد، عقد باطل است و بعد از عده می توانند مجدداً عقد بخوانند.
3) در پاسخ سؤال نخست گفته شد که بنا بر احتیاط واجب در صورت نزدیکی آن زن بر آن مرد حرام ابدی می شود و اما فرزند حاصل از عقد در عده در صورت جهل زوجین مصداق وطئ به شبهه مي باشد و حلال زاده است.
4) خیر حرمت بین مادر یا خواهر یا بستگان دیگر این زن با آن مرد حاصل نمی شود.
حرمت ابدي
سوال : دختری باکره، شاغل و رشیده که از نعمت پدر و جد پدری محروم هستم با حکم دادگاه تحت سرپرستی مادرم هستم و بدون اجازه مادر و یا بستگان دیگرم با خواستگار اولم صیغه یک روزه خواندیم و با من از عقب نزدیکی داشت، بعد از یک هفته خواستگاری اول ما بهم خورد. سپس با آقای دیگری نامزد شدم و این بار هم بدون اجازه مادر و دیگر بستگانم با خواستگار دوم هم صیغه یک روزه و با من از عقب نزدیکی داشت و فاصله این نزدیکی دوم با نزدیکی اول فقط ده روز بود و من در این مدت حتی یکبار هم حیض نشده بودم. اکنون قصد ازدواج دایم با خواستگار دوم دارم با توجه به اینکه نمی دانستم نزدیکی از عقب عده دارد و اینکه هنوز هم باکره هستم خواهشمند است نظر مبارک را در دو سؤال ذیل مرقوم فرمائید:
1. آیا نزدیکی از عقب عده دارد؟
2. آیا بین من و خواستگار دوم حرمت ابدی صورت گرفته است یا اینکه جهل من به موضوع رافع حرمت ابدی است؟ لطفاً من را در خصوص ازدواج دایم با خواستگار دوم راهنمایی فرمائید. (توضیح آنکه خواستگار دوم به مسأله عده و نزدیکی آشنایی کامل داشته است، یعنی می دانسته که اگر كسي نزديكي كند بايد عده نگه دارد اما من به او نگفته بودم كه پانزده روز قبل با كس ديگری نزديكي داشته ام، چون من فقط فكر مي كردم نزديكي از جلو عده دارد.)
جواب : 1) نزدیکی از عقب هم عده دارد.
2) در مفروض سؤال احتیاط ترک ازدواج با او است البته در این مسأله می شود رجوع به غیر کنید.
محرمات نکاح
سوال : جمع بين دو خواهر حرام است، اگر شخصى همسرش را طلاق دهد، آيا مى تواند در زمان عده ی زنش با خواهر زنش ازدواج كند؟
جواب : اگر طلاق رجعى باشد، عقد خواهر زنش باطل است، ولى اگر طلاق بائن صورت گرفته، عقد او با خواهر زنش صحيح است.
محرمات نکاح
سوال : احتراماً معروض مى دارد كه آيا در زمان عده مى توان به عقد كسى در آمد يا خير؟ لازم به ذكر است طرفين با هم قرار گذاشتند بعد از پايان عده ازدواج نمايند، آيا اين عمل صحيح است يا خير؟
جواب : ازدواج با مرد ديگر در زمان عده جايز نيست بلكه در بعضى از موارد موجب حرمت ابدى زن مى شود. اما در زمان عده قرار ازدواج گذاشتن براى بعد از پايان عده در صورتى كه عده رجعى باشد و زن را دعوت به عمل حرام كند مثل نشوز يا تمرد بر شوهر جايز نيست و احتياط در ترک مطلق آن است.
محرمات نکاح
سوال : بانويى در عقد موقت آقايى بوده است و در ضمن عقد شرط نموده است كه اگر فردى را جهت ازدواج دائم بپسندد، صيغه را فسخ نمايد. پيش از پايان يافتن مدت عقد موقت، فردى را مى پسندد و نسبت به فسخ صيغه برابر شرط ضمن عقد اقدام مى نمايد ولى با اعلام نارضايتى همسر اول روبرو مى گردد، بدون توجه به اعلام نارضايتى همسر اول و در ايام عده و بدون اطلاع خواستگار فعلى از ما سبق، به عقد دائم او در مى آيد و هم اكنون با هم زندگى مى كنند. همسر اول پس از اطلاع از عقد جديد، نسبت به فسخ عقد موقت ابراز رضايت نموده است، حكم كنونى نكاح اين خانم با همسر دوم و رابطه ى زناشويى آنها و فرزندان اين خانواده چيست؟
جواب : شرط در ضمن عقد صحيح است اما عقد قبل از تمام شدن عده حرام بوده و گناه متوجه كسى است كه حرمت را مى دانسته يا شک داشته و مى توانسته از اهل علم حكم مسئله را بپرسد، چون اگر بخواهد با همان مرد تجديد عقد نمايد نياز به عده ندارد اما اگر بخواهد با مرد ديگرى عقد كند بايد عده نگهدارد و عقد دوم باطل است، چون دخول قبل از تمام شدن عده انجام گرفته و موجب حرمت ابدى مى شود.
محرمات نکاح
سوال : خانمى صيغه ی شخصى بوده و در مدت عده بر اثر عدم آگاهى صيغه ی شخص ديگرى شده و بعد از چند روز صيغه ی همان شخص اول گرديده، حكم شرعى را نسبت به هر دو شخص بيان فرماييد؟
جواب : عقد مرد دوم مطلقاً باطل است، حال اگر زن يا مرد دوم مى دانستند كه زن در عده است و ازدواج در زمان عده حرام است به مجرد عقد، زن بر مرد دوم حرام ابدى مى شود يعنى ديگر هيچ گاه نمى تواند با آن زن ازدواج كند و براى ازدواج مجدد با مرد اول در صورتى كه هر دو مى دانستند كه زن در عده و ازدواج در عده حرام است، لازم نيست عده نگه دارد و همچنين اگر يكى از آن دو نمى دانست و دخول هم صورت نگرفته باشد لازم نيست عده نگه دارد. و اگر هر دو آن دو مطلب (در عده بودن زن و حرمت ازدواج در عده) را نمى دانستند در صورت تحقق دخول در ايام عده، زن حرام ابدى مى شود و براى ازدواج با مرد اول لازم است عده نگه دارد.
محرمات نکاح
سوال : اگر با زنى كه طلاق رجعى گرفته، ازدواج كند آيا آن زن بر او حرام ابدی مي شود؟ آيا نظر شما فتواست يا احتياط؟
جواب : اگر در زمان عده ی زن با او ازدواج كرده و حرمت ازدواج با او در عده را مى دانسته و نيز مى دانسته كه اين زن در عده است، بر او حرام ابدى مى شود. اگر اين حرمت را نمى دانسته يا نمى دانسته كه اين زن در عده است، لكن دخول صورت گرفته، باز حرام ابدى مى شود. اما اگر دخول، صورت نگرفته، حرام ابدى نمى شود، لكن عقد او باطل است و لازم است كه بعد از عده دوباره عقد را تجديد كنند.
محرمات نکاح
سوال : آيا زنا با زن شوهر دار موجب حرمت ابدى مى شود؟
جواب : بنابر احتياط واجب موجب حرمت ابدى است.
محرمات نکاح
سوال : ايقاب يا نزديكى مردى با مرد ديگر كه باعث حرمت مادر، خواهر و دختر ملوط مى شود، چه اندازه است؟ آيا وارد كردن آلت بين دو ران، ايقاب محسوب مى شود يا وارد كردن آلت داخل مقعد او؟ اگر شک كند آيا مى تواند بنابر عدم بگذارد و با مادر، خواهر يا دختر ملوط ازدواج كند؟
جواب : ايقابى كه بنابر احتياط واجب باعث حرمت مى شود، وارد كردن آلت داخل مقعد شخص ملوط است و اگر در تحقق آن شک باشد ازدواج با مادر، خواهر و دختر آن شخص جايز است.
محرمات نکاح
سوال : زنى با مردى به صورت شرعى ازدواج كرده، لكن بدون دخول و بدون انشاى صيغه طلاق از او جدا شده و با شخص دوم ازدواج كرده و دخول نيز صورت گرفته، در حالى كه نسبت به حكم جاهل بوده و گمان می كرده كه شوهر اول، او را طلاق داده است. حكم ازدواج دوم او چيست؟
جواب : اگر از اولى طلاق نگرفته، هنوز همسر اوست و ازدواج او با دومى باطل است و اگر دخولي هم صورت گرفته بنابر احتياط واجب حرام ابدى هستند.
حرمت ابدی
سوال : خانمی از شوهرش طلاق می گیرد و قبل از اینکه عده اش تمام شود با مرد دیگری ازدواج می کند و حاصل این ازدواج یک فرزند می باشد. با توجه به این که حکم این ازدواج حرمت ابدی است، 1. آیا راهی برای فرار از این حکم وجود دارد یا خیر؟ به عنوان مثال مرد دوم این خانم را سه بار طلاق داده و بعد از ازدواج خانم با محلل به عقد ایشان در بیاید.
2. تکلیف فرزندی که حاصل این ازدواج است، چیست؟
جواب : 1) ازدواج در ایام عده همراه با دخول باطل است و موجب حرمت ابدی می شود پس طلاق دادن در این فرض معنایی ندارد ، همچنین راهی برای رفع حرمت نیز وجود ندارد.
2) چنانچه این عقد از روی جهل منعقد شده باشد، فرزند حلال زاده است.
محرمات
سوال : شخصی با زنی زنا کرده است و سپس دخترآن زن زانیه را به ازدواج دائم خود درآورده است، آیا این زن بر چنین شوهری حرام می شود؟
جواب : خیر حرام نیست، مگر اینکه مادر آن زن، خاله یا عمه زانی باشد.
ازدواج
سوال : آيا ازدواج موقت يا دائم مرد مسلمان با زن ناصبى جايز است؟
جواب : جايز است، ولى برعكس آن جايز نيست.
محارم
سوال : مردى زنى را صيغه مي كند و بعد از اتمام مدت صيغه دختر همان زن را به عقد خود در مى آورد. آيا اين نكاح صحيح است؟
جواب : در صورت دخول به آن زن، نمى تواند با دختر همان زن ازدواج كند چون ربيبه و محرم وى محسوب مى شود.
نکاح با مخالف شیعه
سوال : نظر شريف شما درباره ی ازدواج با زنان مخالف شيعه چيست؟
جواب : ازدواج با غير ناصبى جايز است. تفصيل اين مسأله در منهاج، ج‏2، مسأله 1298 آمده است.