استفتائات برگزیده
اخیراً در فضای مجازی اصواتی به عنوان مواد مخدر شنیداری انتشار یافته که شنیدن آنان اثراتی همانند و بلکه بیشتر از مواد مخدر و مشروبات الکلی دارند با این اوصاف ؟ 1- آیا شنیدن این اصوات دارای حرمت شرعی می باشد ؟ 2- در صورت بروز حالت نامتعارف ناهوشیاری و نابهنجاری( ناشی از گوش دادن )، آیا اعمال مجازات شرعی (حد یا تعزیر) صحیح می باشد ؟
بنا بر نظر معظم له؛ بر فرض وجود خارجی چنین اصواتی که دارای اثرات مذکور باشد، شنیدن آن اصوات حرام است و دارای تعذیر می باشد.
اگر کسی مرتد شود و سپس مسلمان شود، آیا قضای نمازهای آن مدت که مرتد بوده بر او واجب است ؟
طبق فتوای معظم له، قضای نمازهای آن مدت واجب است.
اینجانبان متصدی و کارگزار و زمامدار و مجلس دار عزاداری در تکیه ای در یکی از شهرستان ها هستیم. حسب الوظیفه تصمیم بر این داشتیم که چندین شب عزاداری اباعبدالله الحسین (علیه السلام) را در تکیه بر پا کنیم، عده ای با آوردن این بهانه که اگر مراسم برگزار شود، موجب تبعات و گناه می شود مثلاً افراد فاسد چشم چرانی می کنند یا محتمل است که اشخاصی از این مراسمات سوء استفاده و گناه کنند، پیشنهاد به تعطیلی عزاداری اباعبدالله (علیه السلام) داده اند. آیا اینکه ممکن است بر حسب برگزاری عزاداری در حسینیه احتمالاً عده ای فاسق در این مجلس هم حضور یابند و گناه خود را انجام دهند بر ما که متصدی و کارگردان عزاداری هستیم، حجیت دارد که عزاداری را منحل کنیم؟ حکم واجب بر ما چیست؟
این نوع احتمال دادن خود یک وسوسه شیطانی است. برپایی شعائر حسینی و مراسم عزاداری اهل بیت (علیهم السلام) از اهم امور دینی است و بهتر است که از ورود این افراد به دسته عزاداری و هیئت منع نکنید و راه نصیحت و اصلاح ایشان را با کلمات شایسته و رفتار محبت آمیز در پیش گیرید.
اگر زنی به صورت چند ماهه صیغه مردی شده و سپس نخواهد به رابطه ادامه دهد، آیا می تواند مهریه خود را ببخشد یا مهری که گرفته را پس دهد و خود را یک طرفه از زوجیت مرد برهاند یا اینکه اتمام رابطه زوجیت موقت، منحصر به اتمام مدت یا بذل مدت توسط مرد است و ربطی به بذل مهریه یا استرداد آن ندارد؟
عقد موقت تنها به وسیله تمام شدن مدت و یا بذل مدت توسط زوج فسخ می شود، مگر آنکه در ضمن عقد، وکالت در بذل مدت از مرد گرفته شده باشد.
حکم شرعی کسی که نسبت محرمیت (ادعای زوجیت) و ادعای ارث را به صورت غیر واقعی به شخص دیگری بدهد، چیست؟
اثبات موضوع شرعی مانند زوجیت، نیازمند به بینه شرعی (شهادت دو نفر عادل) دارد.
در صورتی که بین زن و شوهری ملاعنه رخ دهد و شوهر نفی ولد کند.
1ـ رابطه محرمیت این کودک با ملاعن چگونه است؟ آیا در صورتی که کودک دختر باشد، در آینده می تواند با او ازدواج کند؟
2ـ رابطه محرمیت این کودک با بستگان نسبی و رضاعی و سببی مرد لاعن چگونه است؟ آیا می تواند این دختر با برادران مرد لاعن یا پدران او ازدواج کند؟
3ـ در صورتیکه مرد پس از ملاعنه و نفی ولد پشیمان گردد و رجوع کند، رابطه محرمیت این کودک با ملاعن و بستگان نسبی و رضاعی و سببی این مرد چگونه است؟
1) این کودک با ملاعن محرم است و نمی تواند با او ازدواج کند.
2) این کودک با بستگان مرد ملاعن محرم نیست و می تواند با آن ها ازدواج کند.
3) در صورتیکه واقعاً فرزند این مرد باشد یعنی مرد بین خود و خدای خود او را فرزند خود می داند، با بستگان آن مرد نیز محرم است.
همانگونه كه استحضار داريد در روزهای ماه محرم اغلب افراد نسبت به پخش نذری از قبيل شير، شربت و اطعام اقدام می نمايند. با عنايت به خشكسالی بوجود آمده، می خواستيم اين نذورات را در غالب جيره خشک غذايی و آب معدنی به آن منطقه ارسال نمائيم كه عده ای مردد هستند كه آيا از نظر شرعی صحيح می باشد يا خير، فلذا از آن مرجع عاليقدر تقاضا داشته تا حكم شرعی را بيان فرمايند.
چنانچه صیغه خاص نذر ـ که در رساله علمیه ذکر شده ـ خوانده باشد، واجب است در همان مصرف نذر که نامبرده شده، مصرف نمایند؛ لیکن اگر صیغه خاص نذر خوانده نشده باشد، جایز است در قالب جیره غذائی و آب معدنی و ... مصرف شود.
آیا انجام تغییرات ساختمانی در بنای مسجدی که واقف طبق وقف‌نامه و اسناد رسمی و محضری، تنها بنام مسجد وقف نموده ولاغیر؛ و اجاره دادن فضای آشپزخانه و زیرزمین و... آن مسجد، برای انجام امور اقتصادی و تجاری و درآمدزایی (کترینگ و تهیه و عرضه غذا و نوشیدنی)، جایز است؟
چنانچه واقف تصریح نموده باشد که نباید بناهای مذکور را برای انجام امور اقتصادی و تجاری و غیره اجاره داد؛ در این صورت جایز نیست وگرنه اشکالی ندارد.
1ـ استفاده از دستگاه موسیقی سنتی که در سالیان گذشته تا به امروز به صورت ساز و دهل مخصوص مراسم تعزیه خوانی بوده و احیای این شعیره را به دنبال دارد، چه حکمی دارد؟ 2 ـ استفاده از لباس طرح قدیم مخصوص شبیه خوان های مرد در نقش زن در تعزیه که به صورت چادر های عربی قدیمی (قجری) و روبند های مخصوص(برقه) به منطقه استان هرمزگان بوده، چه حکمی دارد؟ 3 ـ آیا اجرای مجلسی در وصف عروسی حضرت قاسم که به صورت حزین برگزار می گردد، محل اشکال است یا تایید؟
1) چنانچه آن موسیقی مناسب مجالس اهل فسق و فجور نباشد و موجب هتک حرمت شعائر حسینی نشود، اشکال ندارد؛ اما اگر مناسب مجالس فسق و فجور باشد و یا مناسب مجالس عزاداری نباشد، اشکال دارد.
2) اشکال ندارد.
3) اگر این عمل مستند به یکی از کتب مقتل باشد و با رعایت حرمت شعائر باشد، اشکال ندارد.
اگر قاتل در قتل عمد قبل از قصاص و استیذان از حاکم برای قصاص فوت کند و در میان ورثه مقتول صغار باشد با توجه به حرمت هدر دمای مسلمین و عمومات دال بر احترام به دم، آیا می توان از ماترک قاتل دیه مطالبه کرد؟
بله، دیه از ماترک میت برداشته می شود.
تبعیت از همسر در وطن
سوال :

اگر در وقتی که با همسرم به وطن او می رویم یا به محل کارش می رویم که نماز من شکسته است؛ چون در این دو محل همسرم نمازش کامل است، من هم می توانم از او تبعیت کنم و نمازم را کامل بخوانم یا این که نمی توانم. سؤال دیگر این که اصولا آیا تبعیت زن در وطن و اقامتش نسبت به شوهر اختیاری است یا شرایطی دارد؟

جواب :

بنا بر نظر معظم له، نماز و روزه زن در قصر و تمام، تابع نماز و روزه شوهر نیست و زن در اتخاذ وطن هم تابع شوهر نیست؛ ولی چنانچه زن به دلیل زندگی با همسرش وطن شوهر از جمله محل کارش، وطن اتخاذی زن شود، زن هم باید در آن محل نماز را تمام بخواند و روزه هم بگیرد. تبعیت زن از شوهر در وطن و اقامتش تابع قصد زن ـ هر چند به دلیل زندگی با او ـ است. ضمنا مطابق نظر معظم له، قصد ماندن در مکان جدید به مدت یک سال و بیشتر موجب می شود نماز کامل و روزه گرفتن واجب شود.

نماز
سوال :

در رساله توضیح المسائل آمده است :"اگر شخص سهوا یا از روی فراموشی وضویش قبل از سلام باطل شود، بعید نیست که اعاده لازم نباشد ." لطفا بفرمایید: منظور از قبل از سلام یعنی در کدام قسمت نماز؟ آیا در صورت ذکر شده، اعاده نماز واجب است یا خیر؟

جواب :

طبق نظر معظم له: منظور از "قبل از سلام"، بعد از تشهد در آخر نماز است که در صورت مذکور، اعاده نماز واجب نیست. ضمنا لازم به ذکر است که سلام اول( یعنی السلام عیلک ایها النبی...) جزء مستحب شمرده می شود.

انحراف از قبله
سوال :

انحراف عمدی از قبله در نماز تا چند درجه جایز است ؟

جواب :

طبق فتوای معظم له، انحراف عمدی از قبله به اندازه ای که به صدق عرفی استقبال قبله مضر نباشد، اشکال ندارد.

قضای نماز بعد از ارتداد
سوال :

اگر کسی مرتد شود و سپس مسلمان شود، آیا قضای نمازهای آن مدت که مرتد بوده بر او واجب است ؟

جواب :

طبق فتوای معظم له، قضای نمازهای آن مدت واجب است.

ریا در نماز
سوال :

ریا یا انجام عمل برای غیر خدا یا هم برای خدا و هم برای دیگران، در کدام بخش از نماز، وضو یا غسل باعث بطلان عمل، نمیشود ؟

جواب :

طبق نظر معظم له، در تمام بخش های مذکور یعنی در تمام اجزای نماز، وضو و غسل ریا حرام و موجب بطلان عمل است.

نحوه محاسبه ده روز اقامت
سوال :

اگر کسی هنگام نماز مغرب به مکانی که می خواهد قصد ده روز کند برسد، چگونه ده روز را محاسبه می کند؟ آیا باید به صورت هر شبانه روز 24 ساعت محاسبه کند؟ محاسبه عادت زنان مثلا کسی که عادت هفت روزه دارد، چگونه محاسبه می شود؟

جواب :

ده روز را به صورت ده روز باید محاسبه نماید بدون احتساب شب ها؛ البته اگر همین شب اول قصد ده روز کامل را که از فردای این شب شروع می شود تا غروب روز دهم نماید، نماز همین شب اول هم تمام است. محاسبه عادت زنان نیز باید به همین صورت باشد، یعنی اقل حیض عبارت است از سه روز و دو شب که در میان سه روز است.

نماز
سوال :

اگر تشدید حروف در نماز رعایت نشود، آیا نماز باطل است؟

جواب :

بنابر نظر معظم له: رعایت تشدید حروف در نماز، لازم است.

نماز میت
سوال :

فراموش کردیم بر جنازه کسی نماز میت به جای آوریم یا شک کردیم که نماز مشکل داشته است یا نه؟ اکنون پس از دفن، وظیفه چیست؟

جواب :

بنابر نظر معظم له: در صورت فراموش کردن، باید بعد از دفن در کنار قبر نماز میت انجام داد و در صورت دوم، نباید به شک در صحت نماز میت بعد از انجام عمل اعتنا کرد.

جواب سلام
سوال :

1- اگر کسی در وسط نماز به ما سلام کرد، چگونه پاسخ او را بدهیم؟


2ـ اگر نماز در حال تمام شدن باشد، آیا واجب است سریعاً پاسخ آن شخص داده شود؟


3- اگر شخص ثالثی در محل حضور داشت و او از جواب سلام امتناع کرد، آیا باز هم بر ما واجب است جواب سلام آن شخص را بدهیم؟

جواب :

1) بنابر نظر معظم له: باید به صورت سلام علیکم، پاسخ شخص سلام کننده داده شود.


2) جواب سلام واجب فوری است ولی اگر سلام در حال تمام شدن نماز باشد، به طوری که تاخیر در جواب با فوریت منافات نداشته باشد، می تواند جواب را با تاخیر انجام دهد.


3) بله، البته در صورتی که به شما و یا به هر دو سلام کرده باشد.

جهت قبله
سوال :

هفت سال است به دليل قطع نخاع، روی تخت هستم و نمازهايم را اجباراً روی تخت می خوانم، ولی خانه ما كوچک است و نمی توانم تختم رو به قبله باشد. تكليف نمازهايم چيست؟

جواب :

لازم نیست تخت را رو به قبله نمایید بلکه همین مقدار که بدن شما در حال نماز در جهت قبله باشد بدین صورت که اگر نشستید روبروی قبله باشید، کفایت می کند. در صورت عدم امکان، ابتدا باید پهلوی راست و در صورت عدم توان پهلوی چپ و در صورت عدم امکان، کف پا باید در هنگام نماز رو به قبله باشد.

نماز و روزه قضا
سوال :

شخصی مدتی نماز قضا و روزه ی قضا به گردن دارد به دلیل آن که قبل از ۱۵ سالگی به بلوغ رسیده است ولی فکر می کرده است که تنها زمان بلوغ ۱۵ سالگی است. حال لطفاً بفرمائید: ۱- آیا بر او واجب است که نمازها و روزه های مذکور را قضا کند؟ ۲- در صورتی که جواب سؤال اول وجوب قضای نماز و روزه ها باشد، اگر شخص مذکور نماز و روزه اش را قضا نکند (البته درمورد روزه به دلیل بیماری فعلا قادر به گرفتن روزه نیست) ولی بخواهد وصیت کند که برایش به جا بیاورند، آیا گناه کرده است؟ ۳- اگر شخص مذکور از سن ۱۵ تا ۲۴ سالگی نیز نماز قضا داشته باشد (برای تمام روزهای این سال ها) آیا واجب است تا قبل از مرگ قضا نماید یا اینکه اگر وصیت کند که برای او انجام دهند، نیز کافی است؟

جواب :

1) در صورتی که یقین کند علائم بلوغ قبل از پانزده سالگی ظاهر شده است، واجب است نمازها و روزه های خود را قضا کند.


2) تا آن مقدار که توان دارد، باید نمازها و روزه ها را قضا کند و در صورتی که به خاطر مشقت و حرج نمازها و روزه های قضا مانده باشد، وصیت کند.


3) به هر مقدار که می تواند، واجب است قبل از مرگ قضا نماید.

انحراف از قبله
سوال :

انحراف از قبله تا چه حدی موجب بطلان نماز نمی شود؟ با اطمینان به حرف صاحب خانه مدتی در یک جهتی که گفته بود، نماز خواندیم بعد متوجه شدیم که کمتر از 45 درجه قبله مایل است، نمازهای ما و نمازهای کسانی که در خانه ما نمازخوانده اند چگونه است، آیا باید به آن ها بگوییم تا اگر مرجع تقلیدشان نظری غیر از حضرت عالی دارند به آن عمل کنند یا تذکر واجب نیست؟

جواب :

نمازهای خوانده شده، صحیح است و تذکر لازم نیست؛ البته از این به بعد لازم است استقبال قبله به نحو کامل انجام گیرد.

نماز قضاء و دیون میت
سوال :

باتوجه به اینکه هزینه کفن ودفن متوفی مقدم بر پرداخت دیون است، آیا هزینه نماز و روزه جزء هزینه های کفن ودفن است و آیا پرداخت هزینه نمازو روزه متوفی مقدم بر پرداخت دیون وی است؟

جواب :

اگر میت وصیت به ثلث کرده باشد، هزینه های نماز و روزه از ثلث مال او برداشته می شود و الا بر پسر بزرگتر واجب است که نماز و روزه واجب پدر را قضا کند و در هر صورت، دیون میت از اصل ترکه کسر می گردد نه نماز و روزه های فوت شده.

وسواس در قرائت اذکار نماز
سوال :

بنده به دلیل وسواس در نحوه تلفظ کلمات در نماز دچار شک می شوم و هنگام به وجود آمدن شک کلمه یا کلماتی که فکر می کنم اشتباه بوده است را دوباره یا بیشتر تکرار می کنم  لطفاً بفرمائید آیا اینکه کلمه یا کلماتی را از روی وسواس های ذکر شده یکمرتبه یا بیشتر تکرار می کنم، مبطل نماز است؟ گاهی اوقات در حین قرائت آیه یا آیات یا عبارت بعدی تصمیم میگیرم که کلمه یا کلمات مورد نظرم را تکرار کنم که در این صورت مجبور هستم آیه یا آیات یا عباراتی که بعد از کلمه مورد نظر هست را نیز دوباره بخوانم. حکم نمازم در این صورت چیست؟

جواب :

در تمام صورت های ذکر شده تکرار کلمه یا کلمات اشکال ندارد اما از آن جایی که این عمل از روی وسواس و شک بی مورد صورت می گیرد لذا به شک خود اعتنا نکنید و کلمات را تکرار نکنید.

ذکر یونسیه در سجده نماز
سوال :

آیا می توان ذکر یونسیه را در تمام سجده های نماز گفت، آیا باعث بطلان نماز می شود، حکم آن را بیان کنید؟

جواب :

اگر به عنوان مطلق ذکر گفته شود اشکال ندارد لکن خواندن آیه ای از قرآن در سجود کراهت دارد.

اذان و اقامه
سوال :

1ـ کسی که نماز را به جماعت خوانده و بعد از آن که تمام افراد پراکنده شدند، می خواهد نماز یومیه فرادا بخواند مثلاً ظهر را به جماعت خوانده و بعد می خواهد عصر را بخواند، آیا اذان را هم می تواند مانند اقامه بگوید یا چون در مجلس واحد است اذان همچنان ساقط است؟


2ـ می دانیم که در صورت ایجاد فاصله زیاد بین دو نماز، دوباره گفتن اذان و اقامه مستحب است، آیا ملاک فاصله بین دو نمازی است که در مجلس واحد خوانده می شود یا فاصله افتادن بین گفتن اذان و نماز های بعدی؟ مثلاً کسی که یک اذان گفته و بعد از آن پنج یا شش نماز بدون فاصله زیاد بین آنها خوانده در حالی که اگر نماز نمی خواند فاصله زیاد می شد، آیا اذان همچنان ساقط است یا می تواند برای نماز هفتم اذان بگوید؟

جواب :

1) بله، می تواند اذان بگوید.


2) عدم سقوط استحباب اذان حتی در صورت جمع کردن دو نماز بعید نیست و تنها فاصله افتادن بین نمازها استحباب را مؤکد می کند، لذا در فرض مسئله می تواند اذان بگوید.

اوقات شرعی اذان
سوال :

اوقات شرعی اذان صبح، اذان ظهر و اذان مغرب را شرعاً چگونه می توان محاسبه کرد و اینکه شرعاً در چه وقت بر روزه دار خوردن و آشامیدن حرام می شود و نماز صبح جایز می گردد؟

جواب :

وقت شرعی نماز صبح، طلوع فجر صادق و زمان نماز ظهر، زوال سایه خورشید و وقت نماز مغرب، بنابر احتیاط واجب از بین رفتن سرخی طرف مشرق می باشد.

نماز جمعه
سوال :

در روستایی در هندوستان مردم با اتفاق و اتحاد به مدت طولانی در مسجدی (الف) نمازجمعه و جماعات می خواندند ولی گروه اندکی که زورشان بیشتر بود، مانع اقامه جمعه شدند و در مکان دیگری جمعه را شروع کردند و بعد ازمدتی مسجدی (ب) را بنا نمودند که مقداری از زمین آن، قبرستان و متعلق به افرادی بود. در آن مسجد جمعه را شروع کردند ولی مأمومین مسجد قبلی (الف) روز جمعه نماز ظهرین را به جماعت می خواندند تا اینکه امام جماعت مسجد جدید (ب) فوت شد و چند جمعه درآن برگزار نشد. مأمومین مسجد اول (الف) در این ایام دوباره نمازجمعه را در مسجد قبلی شروع کردند ولی مردم مسجد جدید دوباره یک روحانی را آوردند و جمعه را در مسجد جدید (ب) شروع کردند. از آن زمان در هر دو مسجد نماز جمعه برگزار می شود، تمام تلاش ها برای اتفاق صورت گرفته ولی نتیجه نگرفت. با توجه به مطالب بیان شده، وظیفه من به عنوان یک روحانی در مقابل این عمل چیست؟ همچنین مردم چه وظیفه ای دارند؟

جواب :

چنانچه فاصله بین دو نماز جمعه کمتر از یک فرسخ شرعی (5 و نیم کیلومتر) باشد، نماز جمعه دوم باطل است و منظور از دوم، نمازی است که پس از شروع نماز جمعه اول شروع شود.

سرایت خون در نماز
سوال :

اگر خونی که به واسطه بواسیر یا زخم دهان و بینی یا هر محل باطنی دیگری از بدن به لباس برسد و بیشتر از درهم باشد، نماز صحیح است؟ چه قبل از نماز برسد یا حین نماز آیا تفاوتی دارد؟

جواب :

باید با وسیله ای مانند پارچه یا چسب، جلوی سرایت خون به لباس یا موضع دیگری از بدن گرفته شود و در این صورت نماز با آن صحیح است.

عرق جنب از حرام
سوال :

آیا نماز با عرق جنب از حرام، درست است؟

جواب :

بنابر احتیاط مستحب، با آن عرق نماز نخواند؛ اگر چه نماز او صحیح است.