1. صفحه نخست
  2. استفتائات
  3. رهن
استفتائات برگزیده
اخیراً در فضای مجازی اصواتی به عنوان مواد مخدر شنیداری انتشار یافته که شنیدن آنان اثراتی همانند و بلکه بیشتر از مواد مخدر و مشروبات الکلی دارند با این اوصاف ؟ 1- آیا شنیدن این اصوات دارای حرمت شرعی می باشد ؟ 2- در صورت بروز حالت نامتعارف ناهوشیاری و نابهنجاری( ناشی از گوش دادن )، آیا اعمال مجازات شرعی (حد یا تعزیر) صحیح می باشد ؟
بنا بر نظر معظم له؛ بر فرض وجود خارجی چنین اصواتی که دارای اثرات مذکور باشد، شنیدن آن اصوات حرام است و دارای تعذیر می باشد.
اگر کسی مرتد شود و سپس مسلمان شود، آیا قضای نمازهای آن مدت که مرتد بوده بر او واجب است ؟
طبق فتوای معظم له، قضای نمازهای آن مدت واجب است.
اینجانبان متصدی و کارگزار و زمامدار و مجلس دار عزاداری در تکیه ای در یکی از شهرستان ها هستیم. حسب الوظیفه تصمیم بر این داشتیم که چندین شب عزاداری اباعبدالله الحسین (علیه السلام) را در تکیه بر پا کنیم، عده ای با آوردن این بهانه که اگر مراسم برگزار شود، موجب تبعات و گناه می شود مثلاً افراد فاسد چشم چرانی می کنند یا محتمل است که اشخاصی از این مراسمات سوء استفاده و گناه کنند، پیشنهاد به تعطیلی عزاداری اباعبدالله (علیه السلام) داده اند. آیا اینکه ممکن است بر حسب برگزاری عزاداری در حسینیه احتمالاً عده ای فاسق در این مجلس هم حضور یابند و گناه خود را انجام دهند بر ما که متصدی و کارگردان عزاداری هستیم، حجیت دارد که عزاداری را منحل کنیم؟ حکم واجب بر ما چیست؟
این نوع احتمال دادن خود یک وسوسه شیطانی است. برپایی شعائر حسینی و مراسم عزاداری اهل بیت (علیهم السلام) از اهم امور دینی است و بهتر است که از ورود این افراد به دسته عزاداری و هیئت منع نکنید و راه نصیحت و اصلاح ایشان را با کلمات شایسته و رفتار محبت آمیز در پیش گیرید.
اگر زنی به صورت چند ماهه صیغه مردی شده و سپس نخواهد به رابطه ادامه دهد، آیا می تواند مهریه خود را ببخشد یا مهری که گرفته را پس دهد و خود را یک طرفه از زوجیت مرد برهاند یا اینکه اتمام رابطه زوجیت موقت، منحصر به اتمام مدت یا بذل مدت توسط مرد است و ربطی به بذل مهریه یا استرداد آن ندارد؟
عقد موقت تنها به وسیله تمام شدن مدت و یا بذل مدت توسط زوج فسخ می شود، مگر آنکه در ضمن عقد، وکالت در بذل مدت از مرد گرفته شده باشد.
حکم شرعی کسی که نسبت محرمیت (ادعای زوجیت) و ادعای ارث را به صورت غیر واقعی به شخص دیگری بدهد، چیست؟
اثبات موضوع شرعی مانند زوجیت، نیازمند به بینه شرعی (شهادت دو نفر عادل) دارد.
در صورتی که بین زن و شوهری ملاعنه رخ دهد و شوهر نفی ولد کند.
1ـ رابطه محرمیت این کودک با ملاعن چگونه است؟ آیا در صورتی که کودک دختر باشد، در آینده می تواند با او ازدواج کند؟
2ـ رابطه محرمیت این کودک با بستگان نسبی و رضاعی و سببی مرد لاعن چگونه است؟ آیا می تواند این دختر با برادران مرد لاعن یا پدران او ازدواج کند؟
3ـ در صورتیکه مرد پس از ملاعنه و نفی ولد پشیمان گردد و رجوع کند، رابطه محرمیت این کودک با ملاعن و بستگان نسبی و رضاعی و سببی این مرد چگونه است؟
1) این کودک با ملاعن محرم است و نمی تواند با او ازدواج کند.
2) این کودک با بستگان مرد ملاعن محرم نیست و می تواند با آن ها ازدواج کند.
3) در صورتیکه واقعاً فرزند این مرد باشد یعنی مرد بین خود و خدای خود او را فرزند خود می داند، با بستگان آن مرد نیز محرم است.
همانگونه كه استحضار داريد در روزهای ماه محرم اغلب افراد نسبت به پخش نذری از قبيل شير، شربت و اطعام اقدام می نمايند. با عنايت به خشكسالی بوجود آمده، می خواستيم اين نذورات را در غالب جيره خشک غذايی و آب معدنی به آن منطقه ارسال نمائيم كه عده ای مردد هستند كه آيا از نظر شرعی صحيح می باشد يا خير، فلذا از آن مرجع عاليقدر تقاضا داشته تا حكم شرعی را بيان فرمايند.
چنانچه صیغه خاص نذر ـ که در رساله علمیه ذکر شده ـ خوانده باشد، واجب است در همان مصرف نذر که نامبرده شده، مصرف نمایند؛ لیکن اگر صیغه خاص نذر خوانده نشده باشد، جایز است در قالب جیره غذائی و آب معدنی و ... مصرف شود.
آیا انجام تغییرات ساختمانی در بنای مسجدی که واقف طبق وقف‌نامه و اسناد رسمی و محضری، تنها بنام مسجد وقف نموده ولاغیر؛ و اجاره دادن فضای آشپزخانه و زیرزمین و... آن مسجد، برای انجام امور اقتصادی و تجاری و درآمدزایی (کترینگ و تهیه و عرضه غذا و نوشیدنی)، جایز است؟
چنانچه واقف تصریح نموده باشد که نباید بناهای مذکور را برای انجام امور اقتصادی و تجاری و غیره اجاره داد؛ در این صورت جایز نیست وگرنه اشکالی ندارد.
1ـ استفاده از دستگاه موسیقی سنتی که در سالیان گذشته تا به امروز به صورت ساز و دهل مخصوص مراسم تعزیه خوانی بوده و احیای این شعیره را به دنبال دارد، چه حکمی دارد؟ 2 ـ استفاده از لباس طرح قدیم مخصوص شبیه خوان های مرد در نقش زن در تعزیه که به صورت چادر های عربی قدیمی (قجری) و روبند های مخصوص(برقه) به منطقه استان هرمزگان بوده، چه حکمی دارد؟ 3 ـ آیا اجرای مجلسی در وصف عروسی حضرت قاسم که به صورت حزین برگزار می گردد، محل اشکال است یا تایید؟
1) چنانچه آن موسیقی مناسب مجالس اهل فسق و فجور نباشد و موجب هتک حرمت شعائر حسینی نشود، اشکال ندارد؛ اما اگر مناسب مجالس فسق و فجور باشد و یا مناسب مجالس عزاداری نباشد، اشکال دارد.
2) اشکال ندارد.
3) اگر این عمل مستند به یکی از کتب مقتل باشد و با رعایت حرمت شعائر باشد، اشکال ندارد.
اگر قاتل در قتل عمد قبل از قصاص و استیذان از حاکم برای قصاص فوت کند و در میان ورثه مقتول صغار باشد با توجه به حرمت هدر دمای مسلمین و عمومات دال بر احترام به دم، آیا می توان از ماترک قاتل دیه مطالبه کرد؟
بله، دیه از ماترک میت برداشته می شود.
واگذاری ملک به صورت فروش امانی
سوال :

ملکی دارم که به خاطر هفتاد میلیون تومان وام در رهن بانک می باشد. به خاطر مشکلات مالی، قصد فروش ملک را دارم، سند ملک به صورت فروش امانی به بانک واگذار شده است، آیا می توانم با قولنامه و وکالت، ملک را بفروشم تا بعدا وام را به ملک جدیدی که در آینده می خرم انتقال دهم، البته خریدار با این موضوع مشکلی ندارد؟

جواب :

در فرض مسئله، فروش ملک (عین مرهونه) با اجازه و موافقت بانک (مرتهن) جایز است.

رهن
سوال :

اینجانب در مقابل طلبکار، حق ترهین از ملک خود را برای مدت معین سلب و ساقط نموده ام تا اگر بدهی خود را به وی پرداخت نکردم، طلبکار بتواند از محل ملک، طلب خود را بردارد. حال آیا اینجانب با وجود این سلب حق ترهین ملک مشخص برای مدت زمان معین، می توانم همان ملک را در رهن بانک گذاشته و وام اخذ نمایم؟ آیا عقد رهن اینجانب با بانک، شرعاً باطل است؟

جواب :

در صورت رضایت طلبکار، شما حق تصرف در عین مرهونه را دارید؛ ولی چون مسبوق به رهن به طلبکار است، نمی توانید آن را در رهن دیگری قرار دهید.

معامله واقع بر عین مرهونه
سوال :

1- شرعاً معاملات ناقله بر مرهونه، محکوم بر صحت است یا عدم نفوذ واختیار آن به دست مرتهن می باشد؟


2- در صورت شرط مرتهن بر راهن به عدم معاملات ناقله نسبت به مرهونه؛ شرعاً معامله ناقله چنین مرهونه ای؛ محکوم به صحت است یا از ابتدا باطل است؟


3- درصورت مخالفت مرتهن با بیع مرهونه، شرعاً حقوق مشتری نسبت به مبیع رهنی از نوع عینی است یا حقوق مشتری ازنوع دینی و بر عهده راهن فروشنده می باشد؟ در چنین فرضی ضمان راهن بایع در قبال مشتری مرهونه؛ ملحق به احکام مستحق للغیر در آمدن مبیع می باشد یا دارای احکام مخصوص به خود می باشد؟

جواب :

1) اقوی صحت معامله ناقله بر عین مرهونه، بدون اجازه مرتهن است؛ لیکن برای مشتری در صورت جهل، خیار و حق فسخ ثابت می شود؛ زیرا مرتهن می تواند در صورت عدم اداء راهن، حق خود را از عین مرهونه بگیرد.


2) محکوم به صحت است؛ لیکن تخلف راهن از شرط اگر در عقد قرض باشد، موجب حق فسخ دین مؤجل قبل از آجل می شود.


3) پاسخ آن در جواب سؤال اول، مشخص شد.

اجاره در قبال مال مرهونه
سوال : آیا می شود در قبال مال مرهونه اجاره دریافت کرد؟
جواب : اگر مال مرهونه منفعت قابل اجاره داشته باشد ، اجاره دادن آن اشکال ندارد و رقبه آن رهن می شود.
خسارت تاخیر پرداخت بدهی
سوال : می دانیم که برای هر مالی که بنحو ثابت در ذمه باشد رهن داده می شود کما اینکه مرحوم حضرت امام خمینی (ره )نیز در تحریر الوسیله (کتاب رهن )صراحتا بیان داشته اند «در دینی که به خاطر آن گرو سپرده می شود این شرط معتبر شده که باید دین ثابت در ذمه باشد ،به این معنا که قبل از گرو گذاشتن بدهکار شده باشد» مع الوصف اگر عقد بیع صورت بگیرد و بایع بابت ثمنی که مقرر شده که مشتری به نحو اقساط بپردازد مال غیر منقول رهن بگیرد و نیز شرط نماید اگر در مواعد مقرر اقساط پرداخت نشود مبالغی به عنوان وجه التزام و خسارت تأخیر تأدیه بر ذمه مشتری قرار خواهد گرفت ،الحال از آنجا که در زمان انعقاد این قرارداد تخلفی از ناحیه مشتری صورت نگرفته است تا تعهد مالی دیگری بعنوان وجه التزام و تأخیر تأدیه به دین مشتری اضافه شود و به عبارتی حتی سبب ایجاد دین که همان تخلف است ایجاد نگردیده آیا بایع می تواند علاوه بر ثمن ،مبادرت به استیفاء وجه التزام و خسارت تأخیر تأدیه از عین مرهونه نماید ؟
جواب : شرط پرداخت مبلغی زائد بر ثمن مؤجل در مقابل تأخیر آن به عنوان وجه التزام جایز نیست و در هر صورت بیع صحیح است .
حقوقی
سوال : اگرچند نفر با تاسیس یک شرکت باهم شریک شوند و بدلیل نداشتن سرمایه کافی از بانک قرض دهنده استقراض نمایند و بدلیل اسقراض و بدهکاری اموال شرکت را در رهن بانک وام دهنده قرار دهند سپس بدلیل مشکلات در بازار و تحولات آن متضرر گردند و نتوانند قرض خود را پس دهند و بانک رهن گیرنده بدلیل طلبکاری از شرکت اموال شرکت را (که در رهن بانک است ) بصورت شش دانگ بنام بانک نماید و طبق ارزیابی انجام شده توسط کارشناسان محترم دادگستری توسط اداره محترم ثبت و قطعی شدن ارزیابی و بعد از محاسبه کل بدهی اعم از اصل و سود و جرایم تاخیر و غیره که بانک به شخصه محاسبه کرده وکسر کل بدهی مشخص شده از حیث تملک اموال وانتقال اسناد شرکت بانک کل طلب خود را دریافت نموده و دیگر طلبی از شرکت ندارد بلکه مازاد ارزش ملک را نیز به شرکت بدهکار میباشد . باتوجه به ماهیت موسسه اقتصادی بودن بانک (فعالیت در امور اقتصادی وخرید و فروش ) آیا بیان لفظ واستفاده ازکلمه بیت المال برای نپرداختن حق و حقوق و بدهکاری به شرکت (حق الناس ) باتوجه به این نکته که سرمایه سهامداران شرکت ابزار کار آنان است و احتمال عصر و حرج اعضاء شرکت نیز وجود دارد جایز است یا خیر ؟وآیا بانک موظف به پرداخت بدهکاری خود به شرکت (مازاد ارزش گرویی )هست یا خیر؟
جواب : بله بانک بعد از کسر دیون از اموال شرکت ،باید مابقی آن را به شرکت برگرداند .
شرطیت قبض در رهن
سوال : آیا قبض در رهن شرط است؟ شرط لزوم یا صحت؟
جواب : شرط صحت رهن قبض است.
رهن کامل
سوال : برای اجاره مسکن به بنگاه مراجعه کردم که یک واحد آپارتمان رهن کامل به مبلغ 100 میلیون تومان پیشنهاد دادند. آیا شرعاً مجاز هستم این واحد را بصورت رهن کامل اجاره کنم؟
جواب : بنابر نظر معظم له رهن کامل جایز نیست همان طور که بنابر احتیاط واجب قرارداد رهن و اجاره مرسوم هم جایز نیست. راه صحت این نوع رهن (رهن کامل) آن است که با مبلغ 100 میلیون تومان خانه یا بخشی از آن را از آن طرف بخرید (با حق فسخ از برای صاحب خانه در صورت ردّ ثمن) که اگر بعد از یک سال یا هر مقدار که مورد قرارداد است، پول را به شما پس بدهد حق فسخ معامله را داشته باشد.
عقد رهن
سوال : قرار است شخص الف به شخص ب مبلغی از باب قرض وام دهد و شخص ج نیز اعلام آمادگی می کند ضامن شخص ب شود، لذا شخص ج در تاریخ 86/3/2 به موجب عقد رهن منزل خود را نزد شخص الف به رهن می گذارد ولی شخص الف ده روز بعد یعنی در تاریخ 86/3/12 مبلغ وام را به شخص ب می پردازد، بعبارت دیگر در زمان ضمانت و انعقاد عقد رهن سبب دین که همانا پرداخت وام بوده ایجاد نشده بود. حال با فرض بعرض رسیده سؤال این است که آیا این عقد رهنی که قبل از ایجاد دین منعقد شده صحیح است یا باطل؟
جواب : در فرض مذکور پرداخت منزل به عنوان ضمان عهده است که قبل از تحقق دین هم صحیح است و در آن شرط شده است که در صورت عدم پرداخت دین، مضمون له بتواند از آن منزل، دین خود را تحصیل نماید.
رهن
سوال : 1. شخص الف می‌خواهد از بانک وام بگیرد، بانک از او مرهونه می‌خواهد، شخص ب مال خود را طبق عقد رهن به تصرف بانک درمی آورد (البته نوع تصرف حقوقی است و قبض مادی صورت نگرفته است)، آیا شخص ب در عین مدیون نبودن می تواند مال خود را به رهن در قبال دین الف بگذارد و اگر جواب مثبت است در اینجا راهن کیست؟ الف (مدیون اصلی) است یا ب (مالک مرهونه)؟
2. نظر به این که عقد رهن فرع بر وجود دین است، این که بانک ابتدا (قبل از وجود دین) رهن بگیرد و سپس وام را به الف بدهد، خللی به صحت رهن وارد می‌کند یا خیر؟
3. معمولاً در اسناد رهنی تنظیمی می‌نویسند: به اقرار طرفین، ملک به تصرف مرتهن داده شد در حالی که چنین اتفاقی نیفتاده است. حتی اگر از این فرض فارغ باشیم و ملک در لحظه وقوع عقد به تصرف مرتهن داده شود و سپس به تصرف ب بازگردد و سپس بانک وام را بپردازد، نظر به این که در رهن قبض مرتهن شرط صحت عقد است آیا برای صحت رهن باید دوباره ملک به تصرف مرتهن داده شود؟
جواب : 1) اگر این شخص (ب) مال را به رسم امانت در اختیار وام گیرنده قرار دهد و با او شرط کند که فقط حق تصرف به عنوان عین مرهونه دارد، اشکال ندارد و شخص وام گیرنده مدیون اصلی است نه مالک حقیقی عین مرهونه.
2) خیر، اشکال ندارد.
3) همین مقدار که عین مرهونه قابل قبض باشد و بیع آن صحیح باشد و مرتهن در حق تصرفش مشکلی نداشته باشد کفایت می کند.
رهن
سوال : هرگاه مرتهن عین مرهونه را برای مدت کوتاهی به راهن بسپارد تا مجدداً آن را از وی باز پس گرفته و به عنوان وثیقه دین تا تادیه کامل دین نزد خود نگاه دارد ولی راهن از استرداد مال مرهون خودداری کند،آیا وی خیانت در امانت کرده است؟
جواب : در صورتی که فک رهن نکرده باشد عمل او خیانت در امانت است.
سلب حق مالكيت در رهن
سوال : آیا عقد رهن ـ که عقد تبعی است ـ از موجبات سلب حق مالکیت راهن می گردد؟ و راهن به طور مطلق از حق ثابت خود بیگانه می شود؟ یا این که تا زمان انتقال قطعی، مالکیت راهن باقی و آثار آن همچنان برقرار است؟
جواب : خیر، عقد رهن موجب سلب مالکیت راهن در عین مرهونه نمی شود.
فروش عین مرهونه
سوال : (اتفق الفقهاء بأن لا يجوز بيع الراهن للعين اﻟﻣرﻫوﻧﺔ اﻻ ﺑﺎذن المرتهن لأن الأصل في الرهن أنه توثيق الدين بعين يمكن الاستيفاء منها أو من ثمنها إذا تعذر الوفاء بالدين، وفي حالة بيع العين المرهونة يتعذر ذلك) اگر راهن قبل از انفکاک رهن بدون اذن مرتهن عین مرهونه را به زید بفروشد و با ثمن آن دین خود را ادا کند و ملک را از رهن خارج نماید و لکن بعد از فک رهن آن را به مبلغ بالاتری به عمر منتقل کند حکم به صحت کدام یک از دو معامله می شود؟ آیا بعد از فک رهن و آزاد شدن ملک، اذن مرتهن در تصحیح معامله اول اثر دارد؟
جواب : طلبكار نمى تواند مالى را كه به عنوان رهن گرفته بدون اجازه بدهكار قبل از تعذر اداء دین بفروشد و در اين صورت آن معامله باطل است و طلبكار مالک آن ثمن نمى شود مگر آنكه بدهكار آن معامله را اجازه دهد پس حكم به صحت هركدام از اين دو معامله منوط به اذن بدهكار در حين معامله و يا اجازه او بعد از معامله است.
بانک
سوال : با توجه به آنکه در عقد رهن می بایست قبلاً دینی ایجاد شده باشد چنانچه بدون سبق بدهی این سند رهنی تنظیم شود آیا اعتبار دارد یا باطل است؟
جواب : اگر مقصود انشاء عقد رهن بالفعل است بدون بدهی چنین رهنی صوری و باطل است و اگر مقصود مجرد تنظیم سند رهن است که پس از تحقق بدهی یا در ضمن عقد قرض آن را انشاء کند اشکالی ندارد.
رهن خانه
سوال : احتراماً اجاره بها در قرارداد اجاره ملک، ماهيانه يكصد تومان و براى مدت يكسال جمعاً هزار و دويست تومان تعيين مى شود. همچنين مستأجر مبلغ نه ميليون تومان به عنوان قرض الحسنه به مؤجر پرداخت مى نمايد. (وجه قرض الحسنه نه ميليون تومان و اجاره ماهيانه فقط يكصد تومان).
در يكى از بندهاى اجاره نامه شرط مى شود چنانچه در تاريخ اتمام قرارداد اجاره مؤجر از پرداخت مبلغ قرض الحسنه خوددارى نمايد مى بايستى روزانه مبلغ پنجاه هزار تومان به عنوان ضرر و زيان به مستأجر پرداخت نمايد و تا كنون به علت اختلافى كه در استرداد وجه قرض الحسنه فيمابين مؤجر و مستأجر بوده است علاوه بر استرداد اصل وجه قرض الحسنه مبلغ ده ميليون تومان بعنوان خسارت دير كرد مطالبه مى نمايد كه شديداً مشكل ساز شده است.
لازم به ذكر است برخى از افراد نزول خور از روش فوق جهت دريافت نزول استفاده مى نمايند، يعنى اصل پول را به اضافه سود ساليانه حساب نموده و در قرارداد قرض الحسنه ذکر می شود و در خصوص ديركرد روزانه مبلغى را بابت خسارت تعيين مى كنند.
سؤال: آيا پرداخت مبلغ ده ميليون تومان به عنوان خسارت ديركرد علاوه بر استرداد مبلغ نه ميليون تومان قرض الحسنه ربا است يا نه؟
جواب : رهن خانه به صورت امروزی بنابر احتياط واجب جایز نمی باشد و می توانید در این احتیاط به مجتهد دیگر با مراعات الأعلم فالأعلم رجوع نمائید.
رهن مغازه
سوال : مغازه ای دارم و در آن کار می‌کردم، ضامن کسی شدم نتوانست بدهد مجبور شدم مغازه ام را به مبلغ دوازده میلیون تومان رهن کامل دهم تا پول طلبکار را بدهم و خودم جای دیگر مشغول به کار شدم .
حالا پیش از موعد مستاجر می خواهد از مغازه برود و در این فرصت کم کسی پیدا نشد که به همان مقدار مغازه را رهن کامل کند .
مستاجر هست با مبلغ پنج میلیون تومان پول پیش و دویست و ده هزار تومان اجارة ماهیانه.
یکی از دوستان گفت که مبلغ مانده تا دوازده میلیون تومان ( یعنی هفت میلیون تومان باقیمانده) را به من می‌دهد تا پول مستاجر قبلی را بدهم در عوض ، مبلغ اجارة ماهیانه که دویست و ده هزار تومان هست را من از مستاجر جدید بگیرم و به دوستم بدهم .
خواستم بدانم که حکم این کار چیست ؟ آیا این کار حلال است یا حرام ؟ آیا این کار ربا محسوب میشود؟
جواب : این کار ربا و حرام است.
عقد رهن
سوال : شخص الف ساختمان يک طبقه اى را که زمين آن موقوفه است در رهن بانک قرار می دهد، بعد از مدتی شخص الف ساختمان را خراب می کند و کليه حقوق استيجاری خويش در زمين موقوفه را به شخص ب انتقال می دهد. شخص ب بدون اطلاع از رهن بانک اقدام به ساخت 5 طبقه آپارتمان می نماید.
سوال: آيا اين 5 طبقه در رهن بانک قرار دارد يا خير؟
جواب : بله، طبقات جديد رهن بانك مى شود. ولى مشترى كه از رهن بودن اطلاع نداشته مى تواند معامله را فسخ كند.