1. صفحه نخست
  2. استفتائات
  3. خرید وفروش
  4. نقد و نسيه
استفتائات برگزیده
اخیراً در فضای مجازی اصواتی به عنوان مواد مخدر شنیداری انتشار یافته که شنیدن آنان اثراتی همانند و بلکه بیشتر از مواد مخدر و مشروبات الکلی دارند با این اوصاف ؟ 1- آیا شنیدن این اصوات دارای حرمت شرعی می باشد ؟ 2- در صورت بروز حالت نامتعارف ناهوشیاری و نابهنجاری( ناشی از گوش دادن )، آیا اعمال مجازات شرعی (حد یا تعزیر) صحیح می باشد ؟
بنا بر نظر معظم له؛ بر فرض وجود خارجی چنین اصواتی که دارای اثرات مذکور باشد، شنیدن آن اصوات حرام است و دارای تعذیر می باشد.
اگر کسی مرتد شود و سپس مسلمان شود، آیا قضای نمازهای آن مدت که مرتد بوده بر او واجب است ؟
طبق فتوای معظم له، قضای نمازهای آن مدت واجب است.
اینجانبان متصدی و کارگزار و زمامدار و مجلس دار عزاداری در تکیه ای در یکی از شهرستان ها هستیم. حسب الوظیفه تصمیم بر این داشتیم که چندین شب عزاداری اباعبدالله الحسین (علیه السلام) را در تکیه بر پا کنیم، عده ای با آوردن این بهانه که اگر مراسم برگزار شود، موجب تبعات و گناه می شود مثلاً افراد فاسد چشم چرانی می کنند یا محتمل است که اشخاصی از این مراسمات سوء استفاده و گناه کنند، پیشنهاد به تعطیلی عزاداری اباعبدالله (علیه السلام) داده اند. آیا اینکه ممکن است بر حسب برگزاری عزاداری در حسینیه احتمالاً عده ای فاسق در این مجلس هم حضور یابند و گناه خود را انجام دهند بر ما که متصدی و کارگردان عزاداری هستیم، حجیت دارد که عزاداری را منحل کنیم؟ حکم واجب بر ما چیست؟
این نوع احتمال دادن خود یک وسوسه شیطانی است. برپایی شعائر حسینی و مراسم عزاداری اهل بیت (علیهم السلام) از اهم امور دینی است و بهتر است که از ورود این افراد به دسته عزاداری و هیئت منع نکنید و راه نصیحت و اصلاح ایشان را با کلمات شایسته و رفتار محبت آمیز در پیش گیرید.
اگر زنی به صورت چند ماهه صیغه مردی شده و سپس نخواهد به رابطه ادامه دهد، آیا می تواند مهریه خود را ببخشد یا مهری که گرفته را پس دهد و خود را یک طرفه از زوجیت مرد برهاند یا اینکه اتمام رابطه زوجیت موقت، منحصر به اتمام مدت یا بذل مدت توسط مرد است و ربطی به بذل مهریه یا استرداد آن ندارد؟
عقد موقت تنها به وسیله تمام شدن مدت و یا بذل مدت توسط زوج فسخ می شود، مگر آنکه در ضمن عقد، وکالت در بذل مدت از مرد گرفته شده باشد.
حکم شرعی کسی که نسبت محرمیت (ادعای زوجیت) و ادعای ارث را به صورت غیر واقعی به شخص دیگری بدهد، چیست؟
اثبات موضوع شرعی مانند زوجیت، نیازمند به بینه شرعی (شهادت دو نفر عادل) دارد.
در صورتی که بین زن و شوهری ملاعنه رخ دهد و شوهر نفی ولد کند.
1ـ رابطه محرمیت این کودک با ملاعن چگونه است؟ آیا در صورتی که کودک دختر باشد، در آینده می تواند با او ازدواج کند؟
2ـ رابطه محرمیت این کودک با بستگان نسبی و رضاعی و سببی مرد لاعن چگونه است؟ آیا می تواند این دختر با برادران مرد لاعن یا پدران او ازدواج کند؟
3ـ در صورتیکه مرد پس از ملاعنه و نفی ولد پشیمان گردد و رجوع کند، رابطه محرمیت این کودک با ملاعن و بستگان نسبی و رضاعی و سببی این مرد چگونه است؟
1) این کودک با ملاعن محرم است و نمی تواند با او ازدواج کند.
2) این کودک با بستگان مرد ملاعن محرم نیست و می تواند با آن ها ازدواج کند.
3) در صورتیکه واقعاً فرزند این مرد باشد یعنی مرد بین خود و خدای خود او را فرزند خود می داند، با بستگان آن مرد نیز محرم است.
همانگونه كه استحضار داريد در روزهای ماه محرم اغلب افراد نسبت به پخش نذری از قبيل شير، شربت و اطعام اقدام می نمايند. با عنايت به خشكسالی بوجود آمده، می خواستيم اين نذورات را در غالب جيره خشک غذايی و آب معدنی به آن منطقه ارسال نمائيم كه عده ای مردد هستند كه آيا از نظر شرعی صحيح می باشد يا خير، فلذا از آن مرجع عاليقدر تقاضا داشته تا حكم شرعی را بيان فرمايند.
چنانچه صیغه خاص نذر ـ که در رساله علمیه ذکر شده ـ خوانده باشد، واجب است در همان مصرف نذر که نامبرده شده، مصرف نمایند؛ لیکن اگر صیغه خاص نذر خوانده نشده باشد، جایز است در قالب جیره غذائی و آب معدنی و ... مصرف شود.
آیا انجام تغییرات ساختمانی در بنای مسجدی که واقف طبق وقف‌نامه و اسناد رسمی و محضری، تنها بنام مسجد وقف نموده ولاغیر؛ و اجاره دادن فضای آشپزخانه و زیرزمین و... آن مسجد، برای انجام امور اقتصادی و تجاری و درآمدزایی (کترینگ و تهیه و عرضه غذا و نوشیدنی)، جایز است؟
چنانچه واقف تصریح نموده باشد که نباید بناهای مذکور را برای انجام امور اقتصادی و تجاری و غیره اجاره داد؛ در این صورت جایز نیست وگرنه اشکالی ندارد.
1ـ استفاده از دستگاه موسیقی سنتی که در سالیان گذشته تا به امروز به صورت ساز و دهل مخصوص مراسم تعزیه خوانی بوده و احیای این شعیره را به دنبال دارد، چه حکمی دارد؟ 2 ـ استفاده از لباس طرح قدیم مخصوص شبیه خوان های مرد در نقش زن در تعزیه که به صورت چادر های عربی قدیمی (قجری) و روبند های مخصوص(برقه) به منطقه استان هرمزگان بوده، چه حکمی دارد؟ 3 ـ آیا اجرای مجلسی در وصف عروسی حضرت قاسم که به صورت حزین برگزار می گردد، محل اشکال است یا تایید؟
1) چنانچه آن موسیقی مناسب مجالس اهل فسق و فجور نباشد و موجب هتک حرمت شعائر حسینی نشود، اشکال ندارد؛ اما اگر مناسب مجالس فسق و فجور باشد و یا مناسب مجالس عزاداری نباشد، اشکال دارد.
2) اشکال ندارد.
3) اگر این عمل مستند به یکی از کتب مقتل باشد و با رعایت حرمت شعائر باشد، اشکال ندارد.
اگر قاتل در قتل عمد قبل از قصاص و استیذان از حاکم برای قصاص فوت کند و در میان ورثه مقتول صغار باشد با توجه به حرمت هدر دمای مسلمین و عمومات دال بر احترام به دم، آیا می توان از ماترک قاتل دیه مطالبه کرد؟
بله، دیه از ماترک میت برداشته می شود.
بیع اقساطی
سوال :

ملک شرکت در قبال پنجاه درصد نقد و پنجاه درصد اقساط به مزایده گذاشته شد و موافقت کتبی شرکت به برنده مزایده اعلام و مبلغ پنجاه درصد اولیه ثمن هم وصول شده و از برنده مزایده برای تنظیم قرارداد فروش در قبال تحویل ملک دعوت شد حال سه سوال مطرح است: 1- آیا ایجاب و قبول واقع و بیع محقق شده است؟ 2- با توجه به اینکه اراده باطنی طرفین در مزایده بیع می باشد و پنجاه درصد اولیه هم بر همین مبنا دریافت شده است، آیا می توان برای وصول اقساطی پنجاه درصد دوم ثمن به جای قرارداد فروش اقساطی از قرارداد اجاره به شرط تملیک استفاده نمود؟ 3- آیا تغییر نوع یا عنوان قرارداد حتما به رضایت خریدار هم نیاز دارد یا خیر؟

جواب :

1) بله، در فرض مسئله واقع شده است.


2) در صورت موافقت خریدار، تغییر عمل به قرار داد جایز است.


3) بله، رضایت خریدار نیاز است.

معامله سلف
سوال :

1- ما در معاملات خود به طور مثال شخصی بیست هزار دلار آمریکا را در بانکی در ایتالیا می خواهد و از ما درخواست می کند ما به او می گوییم که قیمت دلار امروز 4800 تومان است چهل تومان در هر دلار هم کارمزد خود ماست 4840 تومان هر دلار را پول نقد به ما بدهد و ما هفت روز بعد در بانک مد نظرش در حساب مد نظرش در ایتالیا تحویلش می دهیم. او مبلغ معامله را در دستگاه کارت خوان ما می کشد و پول نقداً از حساب ایشان کم می شود اما بانک ها چند ساعت بعد پول را به حساب ما واریز می کنند و ما معامله را با ایشان را تمام می کنیم، در لحظه ای که کارت را کشید وهفت روز بعد دلار را به او در مقصد تحویل می دهیم. با توجه به اینکه معاملات سلف بایستی قبض پول نقداً انجام شود و در حال حاضر و با گسترش تکنولوژی کسی معمولاً چنین پولی را نقدی ندارد و از دستگاه کارتخوان برای ما می کشد و پول همان لحظه از حساب ایشان خارج می شود اما به حساب ما چند ساعت بعد واریز می شود معامله ما صحیح است؟


2- اگر مبلغ را برای ما کارت به کارت کند و به حساب ما واریز کند و پول نقد به ما ندهد و از کارتخوان هم استفاده نکند و کارت به کارت کند و پول همان لحظه به حساب ما واریز شود چطور، آیا معامله سلف انجام شده است؟

جواب :

معامله سلف، در فرض مسئله صحیح است و تأخیر ذکر شده در پرداخت ثمن، به صحت معامله ضرری وارد نمی کند.

پیش خرید خودرو
سوال :

معلمی هستم که برای کمک به تأمین معاش خانواده از شرکتی یک دستگاه خودرو خریداری کردم. نصف ارزش آن را دو ماه قبل از تحویل ماشین پرداخت کردم و قرار شد نصف ارزش باقیمانده را شش ماه بعد پرداخت کنم. به دلیل مشکلات مالی نتوانستم قسط دوم را به موقع پرداخت کنم و الان که برای پرداخت مراجعه کرده ام، شرکت مزبور علاوه بر اصل پول، ماهیانه 25درصد سود پول را طلب می کند. لطفا وجه شرعی پرداخت سود را معین فرمائید؟

جواب :

پرداخت و دریافت سود مذکور در فرض مسئله، جایز نیست و شما فقط ملزم به پرداخت بقیه مبلغ مقرر در معامله هستید؛ مگر آن که شرکت در ضمن عقد بیع، شرط حق فسخ گذاشته باشد که در این صورت می تواند معامله با شما را فسخ نماید.

خرید و فروش
سوال : 1. فردی از شخص دیگر مبلغی طلب دارد؛ فرد بدهکار اعلام می‌کند که پولی برای پرداخت آن ندارد اما می‌تواند بخشی از خانه خود را به مبلغ کل بدهی به وی بفروشد. طلبکار قبول می‌کند و بدهکار بخشی از خانه را به میزان بدهی خود به وی می‌فروشد(و طبیعتاً با هم شریک می‌شوند) و در ضمن این عقد بیع با وی شرط می‌کند که شریک(طلبکار) سهم خود را به صورت نسیه و در مدت معین و با مبلغ بیشتر به او بفروشد. آیا چنین معامله ای صحیح است؟
2. اگر در فرض سوال بالا بدهکار بخش از خانه را در مقابل بدهی، در قالب عقد بیع واگذار نکند؛ بلکه به عنوان ثمن و مبلغ بدهی بپردازد، در این صورت حکم آن چیست.
جواب : 1) اشکال ندارد.
2) در صورت توافق ، اشکال ندارد.
خرید نسیه و دین
سوال : 1. آیا در قرارداد بیع نسیه، فروشنده می تواند خریدار را بین دو یا چند گزینه پرداخت (شامل زمان و مبلغ دقیق) مختار بگذارد و اجازه دهد خریدار بعد از زمان انعقاد قرارداد در انتخاب یکی از گزینه ها تصمیم بگیرد؟ به عنوان مثال فروشنده، کالایی که قیمت نقد آن 10 هزار تومان است را به قیمت 11 هزارتومان سه ماهه یا 12 هزارتومان شش ماهه به خریدار بفروشد و در زمان قرارداد تصریح شود خریدار مختار است یکی از دو گزینه را انتخاب و بر طبق آن عمل کند. به طوری اگر سه ماه از زمان قرارداد گذشت و خریدار اقدام به پرداخت مبلغ 11 هزارتومان نکرد، به این معنی خواهد بود که قرارداد شش ماهه را انتخاب کرده است، و متعهد پرداخت 12 هزارتومان در سررسید شش ماهه است. البته همه ی این توافقات در قرارداد خریدار و فروشنده تصریح می شود.
2. لطفاً سؤال فوق را در صورتی که نوع قرارداد "خرید دین" است، پاسخ فرمایید.
جواب : 1. لازم است قبل از انعقاد قرارداد (انشای معامله) مقدار ثمن و زمان پرداخت آن معین باشد و الّا معامله باطل است.
2. خرید دین نیز محکوم به حکم فوق است و چنان چه مقصود از سؤال خرید دین به دین باشد، با تعیین مبلغ و زمان پرداخت نیز معامله صحیح نیست.
تعیین زمان پرداخت در فروش نسیه
سوال : آيا هنگام فروش مدت دار واجب است زمان پرداخت تعيين شود. عده اى مى گويند اگر زمان پرداخت تعيين نشود ربا مى باشد؟
جواب : اگر فروش به صورت نسيه باشد تعيين زمان براى پرداخت بهاى كالا لازم است در غير اين صورت معامله نقدي مى شود و فروشنده مى تواند بهاى كالا را به قيمت روز مطالبه كند.
فروش مدت دار دلار
سوال : حکم معامله زير چيست؟ فروش 100 دلار كه قيمت آن اكنون 120 هزار دينار است و پرداخت براى آن بعد از سه ماه به 150 هزار دينار و اگر خريدار نتوانست (بهاى آن را بعد از سه ماه پرداخت كند) بعد از چهار ماه 160 هزار دينار و بعد از پنج ماه 170 هزار دينار بپردازد. آيا تفاوت مى كند كه اين شرط از ابتداى فروش باشد يا فقط هنگام عدم توانايى پرداخت (بهاى دلارها)؟
جواب : اين معامله به اين صورت جايز نيست لكن جايز است دلارها را به بيشترين مدتى كه خريدار مى پذيرد بفروشد مثلاً به مدت يك سال به 200 هزار دينار و با گذاشتن اين شرط كه اگر بهاى آن را قبل از يك سال پرداخت در مقابل هر ماه فلان مبلغ كم كند و ليكن اگر سر مدت يكسال پرداخت نكند نمى تواند بيشتر از ( 200 ) دويست هزار دينار از او بگيرد.
فروش مدت دار کالا
سوال : در ايام اخير در عراق فروش مدت دار يعنى نسيه شايع شده است. علت آن ضعف وضعيت مالى هموطنان عراقى است. آنها ديون خود را در آخر هر ماه يعنى زمان دريافت حقوق ماهانه كارمندان مى پردازند. در اين صورت، فروشنده با فروش كالا به قيمت نقد با بازپرداخت در مدتى طولانى سودى نمى برد. نظر شما درباره اين كار چيست؟ آيا جايز است؟ و راه حل دورى از وقوع شبهه چيست؟
جواب : فروش كالا به صورت نسيه با قيمتى بيشتر از قيمت نقد آن جايز است.
فروش دلار به دینار عراقی
سوال : در عراق معامله اى تجارى مالى صورت مى گيرد كه خواهشمنديم حكم شرعى آن را طبق مبناى خاص خود بيان فرماييد و آن، فروش دلار آمريكايى به دينار عراقى است. مثلاً صد دلار آمريكا به 120 دينار عراقى فروخته مى شود و اين وضعيت موجود در بازارهاى فعلى است، پس اگر فردى 100 دلار آمريكا را به 130 يا 140 دينار عراقى يا ديگر ارزهاى متعارف به مدت يك يا دو ماه (فروش مدت دار) بفروشد، حكم معامله اى مانند اين مورد چيست؟
جواب : معامله صحيح است.
فروش دلار به نرخ بالاتر
سوال : حكم فروختن دلار به نرخ بالاتر از نرخ فعلى به صورت مدت دار يا خريد و فروش نقدينگى هاى كم مانند 10 دلار به قيمت بالاتر يا كمتر از نرخ كنونى چه مدت دار و چه بدون مدت چيست، با توجه به اين كه چنين معامله اى صورت مى گيرد؟
جواب : فروش پول به بيشتر از آن اگر نقدى باشد اشكالى ندارد و اما اگر به نسيه باشد اگر دلار را به پول ديگرى بفروشد و از يك جنس نباشد جايز است و در صورتى كه از يك جنس باشد جايز نيست.
خرید کارت شارژ موبایل
سوال : آيا خريد كارت شارژ موبايل به صورت مدت دار چه با دلار چه با دينار عراقى جايز است. عده اى مى گويند اگر خريد با دينار عراقى باشد ربا مى باشد؟
جواب : خريد كارت شارژ چه با دلار و چه با دينار عراقى جايز است.
معامله فروش فرش
سوال : معامله ای به قرار بیع چهار تخته فرش ماشيني نفيس به مبلغ هشت ميليون تومان به شرح ذیل می باشد. خريدار پس از چندين بار مراجعه به همراه مادر و تمامي اعضاي خانواده ي خود، اقدام به خريد نموده و بيان داشته اند كه فرش را براي مادر خود مي خواهند. در نوبت هاي مراجعه ي خريدار، فروشنده اظهار نموده است كه فرش هاي مذكور به طور سفارشي مختص خريدار در كارخانه بافته شده و به دفتر فروش قم ارسال مي گردد، خريدار با چانه زني بر روي قيمت و سپس پرداخت يک ميليون تومان از كل ثمن معامله و امضاي فاكتور اقدام به خريد و سفارش بافت فرش نموده است. هم اينک كه فرش ها مطابق خواسته ي خريدار بافته شده و قابل تحويل مي باشد، خريدار از پرداخت الباقي بدهي خود كه مبلغ هفت ميليون تومان مي باشد امتناع ورزيده و اظهار مي دارد كه مادرم منصرف شده است. فروشنده بر خلاف توافق قبلي خود با كارخانه، جهت عودت فرش ها اقدام به مذاكره با كارخانه نموده كه با مخالفت مجدانه ي كارخانه مواجه گرديده است. خواهشمند است مرقوم فرماييد وظيفه ي خريداري كه مقلد معظم له مي باشد چيست؟
جواب : ظاهر معامله مذکور که بخشی از ثمن آن هم پرداخت شده بیع است و لذا مشتری حق فسخ ندارد.
فروش مدت دار
سوال : آیا شرعاً می توان کالایی را به صورت مدت دار فروخت ولی برای پرداخت نقدی درصدی را به عنوان تخفیف قرار داد؟ برای مثال کالایی را 12 ماهه بفروشیم و برای هر ماه 20% از مبلغ کالا را تخفیف دهیم.
جواب : بله جایز است که بعد از تعیین قیمت نقد و نسیه کالا، فروشنده برای تشویق خریدار به پرداختن زودتر از موعد، مبلغ کالا را با وجود نسیه بودنش کاهش دهد.
بیع العینه
سوال : از مواردي كه در كتب فقهي باطل اعلام شده، آن است كه فردي كالايي را به قيمت معين نقد بفروشد و شرط شود همان كالا را به نسيئه بخرد (بيع العينه). لطفاً بفرمایید در صورتهاي مختلف ذيل در كدام حالت مشكل بيع العينه رخ مي دهد؟ ۱- در بيع نقد شرط شود اگر خواست كالا را بفروشد فقط به فروشنده بفروشد . ۲- در بيع نقد شرط شود كه متعهد به فروش كالا به فروشنده اول در زمان معين آينده باشد. ۳- آيا تفاوتي دارد كه فيمت در معامله دوم از ابتدا تعيين شود و يا اگر به قيمت بازار در هنگام فروش بفروشد مشمول حكم بيع العينه باطل هست؟ ۴- آيا لازم است در بطلان بيع العينه يكي از معاملات نقد و ديگري نسيئه باشد يا هر دو مي تواند نقد يا هر دو نسيئه باشد؟
جواب : شرط فروش مجدد بر فروشنده در صورتی موجب بطلان بیع است که اولاً شرط در ضمن همان عقد باشد نه عقد دیگری و ثانیاً در خرید نقد شرط فروش مجدد بر او به قیمت بیشتر به نحو نسیه شود و یا در فروش به نسیه شرط خرید مجدد به قیمت کمتر شود و در غیر این دو صورت معامله صحیح و نافذ است.
خرید و فروش ارز
سوال : خرید و فروش نقد و نسیه ی ارز خارجی مانند دلار و یورو چه حکمی دارد؟ مثلا یکصد دلار نقد معادل سیصد هزار تومان است و دو ماهه سیصد و سی هزار تومان خرید و فروش شود.
جواب : خرید و فروش ارزهای خارجی به غیر از جنس خودش چه به صورت نقد و چه نسیه جایز است.
خرید و فروش نسیه
سوال : آیا در خرید و فروش نسیه لازم است حتما فروشنده قیمت نقدی و نسیه کالا را اعلام کند؟ چنان چه تنها قیمت نسیه را اعلام کند معامله صحیح است؟
جواب : در صحت معامله نسیه ای اعلان قیمت نقدی لازم نیست ولی چنان چه عدم اعلان قیمت نقدی موجب غش شود تکلیفاً حرام است و در این صورت حق فسخ برای مشتری ثابت است.
بیع نسیه
سوال : اگر فردی کالایی را به صورت نسیه خریداری کند و قبل از سررسید بخواهد قیمت کالا را پرداخت نماید آیا برای فروشنده لازم است که در قیمت کالایی که فروخته تخفیف بدهد؟
جواب : در مفروض سؤال بر فروشنده لازم نیست در قیمت کالا تخفیف بدهد.
نقد و نسيه
سوال : یکی از دوستان یک خودروی از من به صورت نقد ونسیه می خواهد خریداری کند گفته که یک سوم ان را نقد پرداخت می کند ما بقی را طی یک سال ماهانه اما سود ان را نیز روی ان می کشد. چون من در مورد گرفتن این نوع سود همیشه شک دارم این سوال را کردم که آیا می شود این کار را انجام دهم یا خیر. ضمناً کار خودم نیز خرید و فروش کالا است. ممکن است استفاده از پول اصلی در کار خودم سودش بیشتر از اینها باشد.
جواب : شما مى توانيد ابتدا قيمت آن خودرو را به صورت نقد و نسيه مشخص نمائيد و ما بقى آن پول را كه به صورت نسيه خريدار مى خواهد بپردازد را طى اقساط از او دريافت نمائيد اما چنانچه بگوئيد كه بابت هر مدت تأخير فلان مبلغ را بايد بپردازى يا اين مقدار درصد سود آن مى شود اين عمل جايز نيست.
خرید وفروش خودرو
سوال : احتراما نظر باینکه اینجانب چند ماه پیش خودرو را با قیمت مشخص وقطعی 15 میلیون از ایران خودرو خریدم تا چند ماه دیگر تحویل دهند حالا که موعد تحویل شده ضمن غش در معامله 44 درصد گرانتر وبا قیمت 21/5 میلیون میخواهند. با توجه باینکه قیمت فروش را با بنده قطعی کرده ایا از لحاظ شرعی اشکال ندارد؟ اگر جوابی ندادند معامله باطل نیست وحرام نیست؟
جواب : اگر قیمت فروش با شما قطعی بوده، شرکت ملزم به دادن خودرو با همان قیمت در موعد معین می باشد و شما ملزم به پرداخت اضافه نیستید و شرکت مزبور حق گرفتن اضافه بر قیمت مشخص و قطعی را ندارد.