استفتائات برگزیده
اخیراً در فضای مجازی اصواتی به عنوان مواد مخدر شنیداری انتشار یافته که شنیدن آنان اثراتی همانند و بلکه بیشتر از مواد مخدر و مشروبات الکلی دارند با این اوصاف ؟ 1- آیا شنیدن این اصوات دارای حرمت شرعی می باشد ؟ 2- در صورت بروز حالت نامتعارف ناهوشیاری و نابهنجاری( ناشی از گوش دادن )، آیا اعمال مجازات شرعی (حد یا تعزیر) صحیح می باشد ؟
بنا بر نظر معظم له؛ بر فرض وجود خارجی چنین اصواتی که دارای اثرات مذکور باشد، شنیدن آن اصوات حرام است و دارای تعذیر می باشد.
اگر کسی مرتد شود و سپس مسلمان شود، آیا قضای نمازهای آن مدت که مرتد بوده بر او واجب است ؟
طبق فتوای معظم له، قضای نمازهای آن مدت واجب است.
اینجانبان متصدی و کارگزار و زمامدار و مجلس دار عزاداری در تکیه ای در یکی از شهرستان ها هستیم. حسب الوظیفه تصمیم بر این داشتیم که چندین شب عزاداری اباعبدالله الحسین (علیه السلام) را در تکیه بر پا کنیم، عده ای با آوردن این بهانه که اگر مراسم برگزار شود، موجب تبعات و گناه می شود مثلاً افراد فاسد چشم چرانی می کنند یا محتمل است که اشخاصی از این مراسمات سوء استفاده و گناه کنند، پیشنهاد به تعطیلی عزاداری اباعبدالله (علیه السلام) داده اند. آیا اینکه ممکن است بر حسب برگزاری عزاداری در حسینیه احتمالاً عده ای فاسق در این مجلس هم حضور یابند و گناه خود را انجام دهند بر ما که متصدی و کارگردان عزاداری هستیم، حجیت دارد که عزاداری را منحل کنیم؟ حکم واجب بر ما چیست؟
این نوع احتمال دادن خود یک وسوسه شیطانی است. برپایی شعائر حسینی و مراسم عزاداری اهل بیت (علیهم السلام) از اهم امور دینی است و بهتر است که از ورود این افراد به دسته عزاداری و هیئت منع نکنید و راه نصیحت و اصلاح ایشان را با کلمات شایسته و رفتار محبت آمیز در پیش گیرید.
اگر زنی به صورت چند ماهه صیغه مردی شده و سپس نخواهد به رابطه ادامه دهد، آیا می تواند مهریه خود را ببخشد یا مهری که گرفته را پس دهد و خود را یک طرفه از زوجیت مرد برهاند یا اینکه اتمام رابطه زوجیت موقت، منحصر به اتمام مدت یا بذل مدت توسط مرد است و ربطی به بذل مهریه یا استرداد آن ندارد؟
عقد موقت تنها به وسیله تمام شدن مدت و یا بذل مدت توسط زوج فسخ می شود، مگر آنکه در ضمن عقد، وکالت در بذل مدت از مرد گرفته شده باشد.
حکم شرعی کسی که نسبت محرمیت (ادعای زوجیت) و ادعای ارث را به صورت غیر واقعی به شخص دیگری بدهد، چیست؟
اثبات موضوع شرعی مانند زوجیت، نیازمند به بینه شرعی (شهادت دو نفر عادل) دارد.
در صورتی که بین زن و شوهری ملاعنه رخ دهد و شوهر نفی ولد کند.
1ـ رابطه محرمیت این کودک با ملاعن چگونه است؟ آیا در صورتی که کودک دختر باشد، در آینده می تواند با او ازدواج کند؟
2ـ رابطه محرمیت این کودک با بستگان نسبی و رضاعی و سببی مرد لاعن چگونه است؟ آیا می تواند این دختر با برادران مرد لاعن یا پدران او ازدواج کند؟
3ـ در صورتیکه مرد پس از ملاعنه و نفی ولد پشیمان گردد و رجوع کند، رابطه محرمیت این کودک با ملاعن و بستگان نسبی و رضاعی و سببی این مرد چگونه است؟
1) این کودک با ملاعن محرم است و نمی تواند با او ازدواج کند.
2) این کودک با بستگان مرد ملاعن محرم نیست و می تواند با آن ها ازدواج کند.
3) در صورتیکه واقعاً فرزند این مرد باشد یعنی مرد بین خود و خدای خود او را فرزند خود می داند، با بستگان آن مرد نیز محرم است.
همانگونه كه استحضار داريد در روزهای ماه محرم اغلب افراد نسبت به پخش نذری از قبيل شير، شربت و اطعام اقدام می نمايند. با عنايت به خشكسالی بوجود آمده، می خواستيم اين نذورات را در غالب جيره خشک غذايی و آب معدنی به آن منطقه ارسال نمائيم كه عده ای مردد هستند كه آيا از نظر شرعی صحيح می باشد يا خير، فلذا از آن مرجع عاليقدر تقاضا داشته تا حكم شرعی را بيان فرمايند.
چنانچه صیغه خاص نذر ـ که در رساله علمیه ذکر شده ـ خوانده باشد، واجب است در همان مصرف نذر که نامبرده شده، مصرف نمایند؛ لیکن اگر صیغه خاص نذر خوانده نشده باشد، جایز است در قالب جیره غذائی و آب معدنی و ... مصرف شود.
آیا انجام تغییرات ساختمانی در بنای مسجدی که واقف طبق وقف‌نامه و اسناد رسمی و محضری، تنها بنام مسجد وقف نموده ولاغیر؛ و اجاره دادن فضای آشپزخانه و زیرزمین و... آن مسجد، برای انجام امور اقتصادی و تجاری و درآمدزایی (کترینگ و تهیه و عرضه غذا و نوشیدنی)، جایز است؟
چنانچه واقف تصریح نموده باشد که نباید بناهای مذکور را برای انجام امور اقتصادی و تجاری و غیره اجاره داد؛ در این صورت جایز نیست وگرنه اشکالی ندارد.
1ـ استفاده از دستگاه موسیقی سنتی که در سالیان گذشته تا به امروز به صورت ساز و دهل مخصوص مراسم تعزیه خوانی بوده و احیای این شعیره را به دنبال دارد، چه حکمی دارد؟ 2 ـ استفاده از لباس طرح قدیم مخصوص شبیه خوان های مرد در نقش زن در تعزیه که به صورت چادر های عربی قدیمی (قجری) و روبند های مخصوص(برقه) به منطقه استان هرمزگان بوده، چه حکمی دارد؟ 3 ـ آیا اجرای مجلسی در وصف عروسی حضرت قاسم که به صورت حزین برگزار می گردد، محل اشکال است یا تایید؟
1) چنانچه آن موسیقی مناسب مجالس اهل فسق و فجور نباشد و موجب هتک حرمت شعائر حسینی نشود، اشکال ندارد؛ اما اگر مناسب مجالس فسق و فجور باشد و یا مناسب مجالس عزاداری نباشد، اشکال دارد.
2) اشکال ندارد.
3) اگر این عمل مستند به یکی از کتب مقتل باشد و با رعایت حرمت شعائر باشد، اشکال ندارد.
اگر قاتل در قتل عمد قبل از قصاص و استیذان از حاکم برای قصاص فوت کند و در میان ورثه مقتول صغار باشد با توجه به حرمت هدر دمای مسلمین و عمومات دال بر احترام به دم، آیا می توان از ماترک قاتل دیه مطالبه کرد؟
بله، دیه از ماترک میت برداشته می شود.
خرید فروش آپارتمان
سوال :

فروشنده (شخص اول) آپارتمانی بفروش می رساند و خریدار (شخص ثانی) طی قولنامه، بیشتر از نصف را بصورت نقد و مابقی را چند چک مدت دار می دهد. در قولنامه، بعد از معامله انجام گرفته عبارت "در صورت برگشت یکی از چک ها معامله فسخ می گردد" قید می شود. خریدار تا رسیدن موعد چک آپارتمان را به شخص سوم و او نیز به شخص چهارم می فروشد و سند واحد آپارتمان بنام شخص چهارم می گردد و او نیز ساکن می شود. در این بین چک آخر (به مبلغ 4 میلیون تومن) برگشت می خورد. حکم شرع در مورد چک چیست و مالکیت آپارتمان با کیست؟

جواب :

فروشنده حق فسخ را دارد و قیمت فعلی عین را در صورت تلف یا بحکم تلف مستحق می شود.

ضمان در خريد وفروش
سوال : هنگامی که زمینی را گود برداری می کنند به جهت اینکه منزل همسایه خسارتی نبیند مقاوم سازی می کنند. حال اگر این کار صورت نگرفته باشد و مهندس ناظر هم به وظیفه نظارتی خود به هر دلیلی عمل نکرده و مانع از ادامه کار نشده باشد، چنانچه خسارتی متوجه همسایه شود آیا مسئولیت به عهده مباشر یعنی کسی است که گودبرداری کرده یا به عهده مالک زمین و یا معمار و یا مهندس ناظر است؟
جواب : در مفروض سؤال ، معمار ضامن است.
ضمان چک
سوال : اگر در خرید و فروش چک حقیقی ، صاحب چک مبلغ را در موعد مقرر پرداخت نکند ، آیا فروشنده چک ضامن است یا صادر کننده چک؟
جواب : صادر کننده چک ضامن است.
جریمه خسارت تاخیر
سوال : بنده آپارتمانی را پیش فروش کردم . بنا بر دلایلی در موعد مقرر نتوانستم آن را تحویل خریدار دهم . خریدار طبق مبایعه نامه از بنده طلب خسارت تاخیر می کند . با توجه به این که در تعیین مبلغ خسارت تاخیر عرف (روزانه مبلغ 200هزار تومان برای شهر چالوس) رعایت نشده است و بنده توان پرداخت ندارم ، وظیفه شرعی بنده به عنوان فروشنده چیست ؟
جواب : اگر طبق مبایعه نامه، مبلغی به عنوان جریمه خسارت تاخیر معین و شرط ضمن عقد لازم شده باشد، باید همان مقدار را به خریدار بپردازید.
گوشت های مخلوط به حرام
سوال : شخصى گوشتى را كه فكر كرده حلال است فروخته و بعد از مدتى مشخص شده كه مقدارى از آن حلال نبوده است، براى آنكه برىء الذمه شود چه بايد انجام دهد؟
جواب : اگر خريداران را مى شناسد بايد از آنها طلب حلاليت كند و در غير اين صورت بايد مبلغى كه يقين دارد كه بهاى گوشت حرام است را به حاكم شرع يا نايب او به عنوان مجهول المالك يا صدقه بپردازد.
دریافت اجرت
سوال : شخصى به شخص ديگرى كه شغلش دلالى است مراجعه مي نمايد و تقاضاى معامله اى را به واسطه گرى دلال مينمايد و دلال نيز قبل از هر اقدامى با ايشان شرط مي نمايد كه نرخ تعرفه و كارمزد اين كار مثلاً هزارتومان است و ليكن من پنج هزار تومان مي گيرم كه اين كار را انجام دهم و شخص مراجعه كننده نيز بدون هيچگونه اجبار و اكراه و اضطرارى شرط دلال را پذيرفته و كتباً نيز تعهد و الزام پرداخت مبلغ توافق شده را امضاء و اثر انگشت مي نمايد و دلال نيز كار را به نحو احسن و برابر توافق انجام مي دهد و ليكن پس از انجام كار، شخص مراجعه كننده زير تعهد كتبى خود مي زند و مي گويد برابر نرخ تعرفه مي دهم، حال باعنايت به فرض صحت اين موضوع آيا شخص مراجعه كننده شرعاً مي تواند زير عهد و پيمان و تعهد خود بزند و آيا دلال مستحق گرفتن اجرت دلالى شرط شده برابر توافق كتبى هست ياخير؟
جواب : در فرض مذكور دلال مستحق گرفتن اجرت تعيين شده است.
ضمان
سوال : برخى از كشاورزان عزيز براى جلوگيرى از آفات ميوه ها و برداشت محصول بيشتر، استفاده بى رويه از كود شيميايى و يا سموم مى نمايند، گاهاً قبل از تاريخ مشخص شده توسط كارشناسان مربوطه، اقدام به جمع آورى محصول براى مصرف مردم مى نمايند، در حاليكه بقاياى كود شيميايى و سموم آثار زيانبارى و گاها غير قابل جبران در بدن انسان بجاى مى گذارد، در خصوص ضمان و عدم ضمان در مورد افرادى كه با خوردن اينگونه محصول بيمار گاهاً دچار مرض صعب العلاج گشته و هزينه فراوانى را متحمل گرديده، ضامن چه كسى است؟ توليد كننده محصول يا كارشناسان و مروجين بخش كشاورزى و يا فروشندگان سموم و كودهاى شيميايى؟
جواب : كشاورز و فروشندگان محصول ضامن اند.
ضمانت
سوال : بيست و پنج سال پيش با مشاركت شش نفر يك زمين براى ساخت آپارتمان خريديم و وكالتى به يكى از شركا كه مجرى ساخت گمارده شده بود براى انجام امور دادم. براى تامين هزينه ساخت بخشى از اين زمين تفكيك و فروخته شد اما در حاليكه بنده و مجرى ساخت هر دو سهم مساوى در زمين جديد داشتيم ايشان با اين وكالت سهم بنده را نصف سهم خودش تنظيم كرد. اما توجيه مى كردند كه اين كار براى جور شدن سهم بندى بود و بعد از ساخت آپارتمان واحد حقيقى شما در اختيارتان قرار خواهد گرفت كه با دريافت سند تفكيكى آپارتمان، اعتبارى براى سند زمين باقى نخواهد ماند. از بيست سال پيش نيز آن آپارتمان در اختيار بنده قرار گرفت اما با فوت مجرى ساخت و فروش وكالتى سهمشان توسط ورثه هيچوقت پايان كار اخذ نشد و تفكيك و تقسيمى صورت نگرفت. چون سهم سند زمينم كمتر از آپارتمانى بود كه در اختيارم است اين موضوع بهانه ا ى شد كه از بنده در دادگاه شكايت و تقاضاى پرداخت اجرت المثل كنند اما دادگاه با بررسى مدارك و مستندات شكايت را رد و مردود و تصرف را حق بنده دانستند. اما با
وجود گذشت بيش از بيست سال از اتمام ساختمان و خريد و فروش بقيه واحدها بطور وكالتى هنوز تقسيم و تفكيكى صورت نگرفته و هنوز سهم سند زمين بنده به مانند اوليه باقيمانده . آيا تصرفات بنده با توضيحات بالا در واحد آپارتمانى خودم شرعى است و اجازه براى ادامه آن دارم؟
جواب : با توجه به اينكه سهم سند زمين شما كمتر از آپارتمانى است كه در اختيارتان است شما ضامن قيمت باقى مانده از زمين به ورثه مى باشيد و تصرفات شما تنها با اذن ورثه جايز است و در صورت مأيوس شدن از پيدا كردن ورثه تصرف با اذن حاكم شرع جايز مى باشد.
ضمانت
سوال : حقير براى خريد يک آپارتمان اقدام به عقد قرارداد مبايعه نامه نموده و در آن زمان تحويل آپارتمان قيد شده است. در حال حاضر حدود 3 ماه از تاريخ تحويل آن گذشته و بدليل آماده نبودن فروشنده نتوانسته است آپارتمان را تحويل دهد. غرامت عدم تحويل آپارتمان در مبايعه نامه روزانه يكصد هزار تومان توافق شده است. آيا وصول اين مبلغ شرعى است يا خير؟
جواب : اگر در عقد قرارداد، شرط غرامت عدم تحويل در تاريخ معين ذكر شده باشد وصول چنين مبلغ شرعى است و اشكالى ندارد.
ضمان در خرید و فروش
سوال : آقای الف امکاناتی دارد که می‌تواند حواله ارزی انجام دهد. او طی یک نامه الکترونیکی (ایمیل) سفارشی از آقای ب برای پرداخت مبلغی پول به یک حساب در خارج از کشور دریافت و مبلغ را از آقای ب دریافت و به حسابی که در آن نامه آمده بوده حواله کرده است. بعد روشن شده که در این میان نفر سومی، که شناسایی‌اش ممکن نیست، نامه الکترونیکی یکی از دو طرف (یا آقای الف یا آقای ب) را هک کرده و نامه‌ای که به آقای الف رسیده با نامه‌ای که آقای ب فرستاده مغایرت داشته است و در نتیجه پول به حساب دیگری، غیر از آنچه آقای ب سفارش کرده بوده، رسیده است و پس گرفتن آن هم به علل بانکی ناممکن است. این را هم باید افزود که آقای الف بارها از طریق ایمیل سفارشات مشابه دریافت و آن‌ها را انجام داده است. لطفاً بفرمایید آیا آقای الف ضامن این پول و خسارتی است که آقای ب دیده است؟
جواب : در مفروض سؤال آقاى (الف) كه مبلغ حواله شده هاى (ب) به وى واصل شده است ضامن است.
بیع فضولی
سوال : احتراماً به استحضار مى رساند فردى زمين كشاورزى كه همراه با متعلقاتى همچون آب چاه، سالن دامدارى و غيره بوده را (با توجه به اينكه بخشى از اين زمين متعلق به او بوده) كل زمين را فضولتاً معامله مى نمايد، بعد از گذشت حدود هشت سال بقيه مالكين اين زمين وقتى از انجام اين معاملة فضولى آگاه مى گردند، آن را رد مى نمايند (لازم به ذكر است در مدت اين هشت سال بايع فضولى در ثمن معامله تصرف مى نموده و مشترى كه جاهل به فضولى بودن معامله بوده در مثمن معامله تصرف مى كرده است) خواهشمند است بفرماييد:
1ـ آيا بايع فضول در رد ثمن، ضامن چه مبلغى است؟ مبلغ حين المعامله يا حين الرد؟ و در صورتى كه فضول ضامن ثمن حين المعامله باشد در هنگام كاهش ارزش پول و تفاوت فاحش ثمن حين المعامله و حين الرد آيا مى توان فضول را ضامن ما به التفاوت اين دو مبلغ دانست؟
2ـ آيا مشترى مى تواند از بايع فضول بابت اينكه قيمت زمين در حين رد بيع، نسبت به هشت سال قبل افزايش پيدا كرده در هنگام اخذ ثمن از بايع فضول، مبلغى ما زاد بر آن به خاطر بالا رفتن قيمت زمين (با اين استدلال كه در هشت سال قبل با اين ثمن امكان خريد زمين با فلان خصوصيات بوده والان نيست) اخذ نمايد؟
و در نهايت آيا عدم النفعى كه مشترى متحمل شده موجب مى شود كه بايع فضول علاوه بر رد ثمن مبلغى مازاد به مشترى رد نمايد؟ (قابل ذكر است مراد از مازاد بر ثمن مخارجي كه مشترى به خاطر اين زمين كرده نيست).
جواب : 1) بايع افزون بر رد آنچه به عنوان ثمن گرفته است، ضامن كاهش ارزش پول نيز هست كه بايد مصالحه شود.
2) فروشنده فضول ضامن موارد مذكور در سؤال نيست.