استفتائات برگزیده
اخیراً در فضای مجازی اصواتی به عنوان مواد مخدر شنیداری انتشار یافته که شنیدن آنان اثراتی همانند و بلکه بیشتر از مواد مخدر و مشروبات الکلی دارند با این اوصاف ؟ 1- آیا شنیدن این اصوات دارای حرمت شرعی می باشد ؟ 2- در صورت بروز حالت نامتعارف ناهوشیاری و نابهنجاری( ناشی از گوش دادن )، آیا اعمال مجازات شرعی (حد یا تعزیر) صحیح می باشد ؟
بنا بر نظر معظم له؛ بر فرض وجود خارجی چنین اصواتی که دارای اثرات مذکور باشد، شنیدن آن اصوات حرام است و دارای تعذیر می باشد.
اگر کسی مرتد شود و سپس مسلمان شود، آیا قضای نمازهای آن مدت که مرتد بوده بر او واجب است ؟
طبق فتوای معظم له، قضای نمازهای آن مدت واجب است.
اینجانبان متصدی و کارگزار و زمامدار و مجلس دار عزاداری در تکیه ای در یکی از شهرستان ها هستیم. حسب الوظیفه تصمیم بر این داشتیم که چندین شب عزاداری اباعبدالله الحسین (علیه السلام) را در تکیه بر پا کنیم، عده ای با آوردن این بهانه که اگر مراسم برگزار شود، موجب تبعات و گناه می شود مثلاً افراد فاسد چشم چرانی می کنند یا محتمل است که اشخاصی از این مراسمات سوء استفاده و گناه کنند، پیشنهاد به تعطیلی عزاداری اباعبدالله (علیه السلام) داده اند. آیا اینکه ممکن است بر حسب برگزاری عزاداری در حسینیه احتمالاً عده ای فاسق در این مجلس هم حضور یابند و گناه خود را انجام دهند بر ما که متصدی و کارگردان عزاداری هستیم، حجیت دارد که عزاداری را منحل کنیم؟ حکم واجب بر ما چیست؟
این نوع احتمال دادن خود یک وسوسه شیطانی است. برپایی شعائر حسینی و مراسم عزاداری اهل بیت (علیهم السلام) از اهم امور دینی است و بهتر است که از ورود این افراد به دسته عزاداری و هیئت منع نکنید و راه نصیحت و اصلاح ایشان را با کلمات شایسته و رفتار محبت آمیز در پیش گیرید.
اگر زنی به صورت چند ماهه صیغه مردی شده و سپس نخواهد به رابطه ادامه دهد، آیا می تواند مهریه خود را ببخشد یا مهری که گرفته را پس دهد و خود را یک طرفه از زوجیت مرد برهاند یا اینکه اتمام رابطه زوجیت موقت، منحصر به اتمام مدت یا بذل مدت توسط مرد است و ربطی به بذل مهریه یا استرداد آن ندارد؟
عقد موقت تنها به وسیله تمام شدن مدت و یا بذل مدت توسط زوج فسخ می شود، مگر آنکه در ضمن عقد، وکالت در بذل مدت از مرد گرفته شده باشد.
حکم شرعی کسی که نسبت محرمیت (ادعای زوجیت) و ادعای ارث را به صورت غیر واقعی به شخص دیگری بدهد، چیست؟
اثبات موضوع شرعی مانند زوجیت، نیازمند به بینه شرعی (شهادت دو نفر عادل) دارد.
در صورتی که بین زن و شوهری ملاعنه رخ دهد و شوهر نفی ولد کند.
1ـ رابطه محرمیت این کودک با ملاعن چگونه است؟ آیا در صورتی که کودک دختر باشد، در آینده می تواند با او ازدواج کند؟
2ـ رابطه محرمیت این کودک با بستگان نسبی و رضاعی و سببی مرد لاعن چگونه است؟ آیا می تواند این دختر با برادران مرد لاعن یا پدران او ازدواج کند؟
3ـ در صورتیکه مرد پس از ملاعنه و نفی ولد پشیمان گردد و رجوع کند، رابطه محرمیت این کودک با ملاعن و بستگان نسبی و رضاعی و سببی این مرد چگونه است؟
1) این کودک با ملاعن محرم است و نمی تواند با او ازدواج کند.
2) این کودک با بستگان مرد ملاعن محرم نیست و می تواند با آن ها ازدواج کند.
3) در صورتیکه واقعاً فرزند این مرد باشد یعنی مرد بین خود و خدای خود او را فرزند خود می داند، با بستگان آن مرد نیز محرم است.
همانگونه كه استحضار داريد در روزهای ماه محرم اغلب افراد نسبت به پخش نذری از قبيل شير، شربت و اطعام اقدام می نمايند. با عنايت به خشكسالی بوجود آمده، می خواستيم اين نذورات را در غالب جيره خشک غذايی و آب معدنی به آن منطقه ارسال نمائيم كه عده ای مردد هستند كه آيا از نظر شرعی صحيح می باشد يا خير، فلذا از آن مرجع عاليقدر تقاضا داشته تا حكم شرعی را بيان فرمايند.
چنانچه صیغه خاص نذر ـ که در رساله علمیه ذکر شده ـ خوانده باشد، واجب است در همان مصرف نذر که نامبرده شده، مصرف نمایند؛ لیکن اگر صیغه خاص نذر خوانده نشده باشد، جایز است در قالب جیره غذائی و آب معدنی و ... مصرف شود.
آیا انجام تغییرات ساختمانی در بنای مسجدی که واقف طبق وقف‌نامه و اسناد رسمی و محضری، تنها بنام مسجد وقف نموده ولاغیر؛ و اجاره دادن فضای آشپزخانه و زیرزمین و... آن مسجد، برای انجام امور اقتصادی و تجاری و درآمدزایی (کترینگ و تهیه و عرضه غذا و نوشیدنی)، جایز است؟
چنانچه واقف تصریح نموده باشد که نباید بناهای مذکور را برای انجام امور اقتصادی و تجاری و غیره اجاره داد؛ در این صورت جایز نیست وگرنه اشکالی ندارد.
1ـ استفاده از دستگاه موسیقی سنتی که در سالیان گذشته تا به امروز به صورت ساز و دهل مخصوص مراسم تعزیه خوانی بوده و احیای این شعیره را به دنبال دارد، چه حکمی دارد؟ 2 ـ استفاده از لباس طرح قدیم مخصوص شبیه خوان های مرد در نقش زن در تعزیه که به صورت چادر های عربی قدیمی (قجری) و روبند های مخصوص(برقه) به منطقه استان هرمزگان بوده، چه حکمی دارد؟ 3 ـ آیا اجرای مجلسی در وصف عروسی حضرت قاسم که به صورت حزین برگزار می گردد، محل اشکال است یا تایید؟
1) چنانچه آن موسیقی مناسب مجالس اهل فسق و فجور نباشد و موجب هتک حرمت شعائر حسینی نشود، اشکال ندارد؛ اما اگر مناسب مجالس فسق و فجور باشد و یا مناسب مجالس عزاداری نباشد، اشکال دارد.
2) اشکال ندارد.
3) اگر این عمل مستند به یکی از کتب مقتل باشد و با رعایت حرمت شعائر باشد، اشکال ندارد.
اگر قاتل در قتل عمد قبل از قصاص و استیذان از حاکم برای قصاص فوت کند و در میان ورثه مقتول صغار باشد با توجه به حرمت هدر دمای مسلمین و عمومات دال بر احترام به دم، آیا می توان از ماترک قاتل دیه مطالبه کرد؟
بله، دیه از ماترک میت برداشته می شود.
شهریه طلاب
سوال : طلبه حوزه قم هستم و از شهریه آیت الله شاهرودی استفاده می کنم،
1. می خواستم ببینم ایشان شهریه خودشان را به تملیک طلاب در می آورد یا فقط اجازه در تصرف می دهند؟ اگر تملیک می کنند، آیا به عنوان هبه می شود یا حقوق و درآمد یا عنوانی دیگر؟
2. در مورد مصرف شهریه آیت الله شاهرودی آیا ایشان مصرف شهریه را در امور زندگی فقط در حدی که آن امور واجب باشد - مثلا خوراک، پوشاک و... آن هم در حد واجب نه زائد بر مقدار واجب آن -می دانند یا در امور مستحب و مباح - مثل انفاقات مستحبه یا تفریح یا خوراکی که مباح و یا مستحب است ولی به حد واجب نرسیده - نیز می شود استفاده کرد؟
3. در صورت لزوم مصرف در حد واجب، آیا حد واجب متناسب با شان اجتماعی و نیاز او می باشد؟
جواب : 1) شهریه معظم له از باب تملیک به طلاب است که اگر یک سال بر آن بگذرد و آن را صرف در مؤونه نکرده باشد، خمس دارد.
2) در هر موردی که مورد نیاز طلاب باشد و در حد شأن متعارف آنها باشد، می توانند استفاده کنند.
3) از پاسخ بالا، روشن گردید.
مصرف خمس
سوال : من باید هفت میلیون خمس بدهم، چهار میلیون به دفتر امام دادم آیا می توانم سه میلیون دیگر را به کلاسهای قرآن بدهم؟
جواب : باید اجازه در صرف آن را از دفتر مرجع تقلید خود بگیرید.
مصرف خمس
سوال : 1. اگر مبلغی را بدون اجازه مجتهد در محلی هزینه نمایند (مسجد یا حسینیه و امثال آن) آیا می شود آن مبلغ را که قبلاً هزینه کرده اند به حساب خمس (سهمین) منظور نمایند؟
2. آیا پسر می تواند از پدر خود خمس بگیرد؟
3. فردی مبلغی وجوه شرعیه بدهکار است، فرزند بی بضاعت و کارگر دارد که جدای از پدر و مادر زندگی می کند و مبلغی مقروض است که از ادای آن عاجز شده. آیا پدر می تواند از بابت خمس مبلغی به او بدهد که اداء دین نماید؟
جواب : 1) خیر.
2) برای نفقه های غیر واجب مثل ادای دین می تواند بگیرد.
3) بله می تواند.
محاسبه خمس کتاب
سوال : اینجانب تمایل دارم که خمس متعلق به اموالم را که اکثرا کتاب است از خود آنها بپردازم چون اگر بخواهم کتاب ها را بفروشم و پول آن را خمس بدهم ، کسانی که کتاب میخرند، حداکثر به ثلث قیمت پشت جلد میخرند و بسیار پول کمی بابت کتاب می دهند ولی همین کتاب قطعا مورد استفاده اهل آن خواهد بود و به حال آنها مفید خواهد بود، فلذا چون موضوعات کتاب ها متنوع است ( اعم از مذهبی ، دانشگاهی رشته مهندسی ، ادبی ، داستان ، زبان انگلیسی ، مدیریت و ... ) آیا محل خاصی را معرفی می فرمایید که بتوانم اصل کتاب ها را از بابت خمس به آنجا اهدا کنم ؟ آیا اهدا به کتابخانه های عمومی یا تخصصی دانشگاهی در شیراز کفایت از خمس می کند ؟
جواب : تکلیف خمس جز به پرداخت خمس از عین مالی که متعلق خمس است یا قیمت آن اداء نمی شود و شما می توانید از مرجع تقلید خودتان برای پرداخت خمس از عین کتاب در مراکزی که کتابهایتان در آنجا قابل استفاده می باشد استجازه کنید.
پرداخت خمس به مستحقین بدون اذن
سوال : آيا پرداخت خمس اموال به مستحق آن بدون اذن يا وكالت جايز است؟
جواب : به جهت دادن اذن عام پرداخت سهم سادات به سادات محتاج جايز است.
مصرف سهم امام
سوال : آيا به مقلدين خود اجازه مى فرماييد ثلث سهم امام (علیه السلام) به مصرف امور فرهنگى برسانند؟
جواب : در هر موردى اجازه ى خاص لازم است.
مصرف خمس برای ازدواج
سوال : آيا دادن سهم امام به جوانى كه قصد ازدواج دارد و توان پرداخت مهريه را ندارد جايز است؟
جواب : با اذن حاكم شرع جايز است.
مصرف خمس در قبال خدمات دینی
سوال : اگر طلبه علوم دينى (از لحاظ مادى) بى نياز باشد يا درآمدى داشته باشد كه امور مالى او را كفايت كند و بيشتر از مؤونه او و خانواده اش باشد آيا جايز است در مقابل خدمات دينى كه او انجام مى دهد مانند امامت جماعت، آموزش احكام شرعى به مؤمنين، سخنرانى دينى و امور ديگرى كه يك روحانى انجام مى دهد از سهم امام(ع) به او داده شود يا نه؟ اگر پاسخ، عدم جواز است چنان چه اين شخص در صورت عدم پرداخت مبلغى در مقابل خدماتش با وجود بى نيازى مالى از انجام وظايفى كه يك عالم دينى بر عهده دارد امتناع كند حكم او چيست؟ آيا جايز است از سهم امام به او داده شود يا نه؟
جواب : در مصرف خمس در هر دو مورد فوق كسب اجازه از حاكم شرع لازم است اگر حاكم شرع صلاح دانست كه از سهم امام(ع) به شخص مذكور در مقابل خدمات دينى او مبلغى پرداخت شود چنين امرى جايز است.
حق سادات
سوال : دخترم ازدواج كرده و نيازمند است با توجه به اين كه او سيده و علويه است آيا مى توان از حقّ سادات به او داد؟
جواب : اگر نيازمند است مجازيد از حقّ سادات به او پرداخت كنيد.
مصرف خمس برای مساعدت سازمان ها
سوال : احتراماً خواهشمند است نظر معظم له را در خصوص امكان مساعدت به سازمان بهزيستى با نيت عام يا خاص از محل خمس مال افراد مرقوم فرماييد؟
جواب : با گرفتن اجازه از حاكم شرع جايز است.
مصرف خمس برای نیازمندان
سوال : بعد از گرفتن اجازه از محضر جناب عالى خمس خود را كه در اول سال از مال خود خارج مى كنم به فقرا و افراد محتاج در عراق مى دهم قسمتى از آن را ماهيانه و مرتب هزينه بعضى از خانواده هاى محتاج مى شود و قسمت ديگر به صورت خاصى مانند مساعده به بعضى از نيازمندان عطا مى شود. آيا اين نوع
مصرف به صورت تدريجى با توجه به اين كه در اول سال آن را به طور كامل از مال خود خارج مى كنم اشكال دارد؟
جواب : با عدم وجود نيازمندان بالفعل مى توان آن را به تدريج مصرف كرد اما با وجود نيازمند بالفعل بهتر آن است كه به آنها پرداخت شود.
عزاداری حسینی
سوال : در هر سال به مناسبت عاشوراى حسينى مجلس بزرگداشتى براى امام حسين (علیه السلام) برگزار مى شود كه شامل سخنرانى يكى از علما و نمايش وقايع مختلف نهضت حسينى است. همچنين بعضى از شعرا از داخل و خارج كشور براى خواندن قصايدى با موضوع امام حسين (علیه السلام) و نهضت مبارک ايشان دعوت مى شوند و عده زيادى از مؤمنين در اين مجلس شركت مى كنند. سؤال اين است: آيا جايز است از سهم امام زمان (عج) براى تأمين مقدارى از مخارج اين مجلس استفاده کرد؟ آيا استفاده از سهم امام براى تهيه غذا براى حاضران اشكال دارد؟
جواب : با اجازه از حاكم شرع جايز است.
پرداخت خمس به واجب النفقه
سوال : خانم بنده از سادات هستند، پدر خانم بنده براساس سؤالی که از یکی از علمای شهر در خصوص پرداخت خمس سهم سادات نموده اند به ایشان ظاهراً اعلام نموده اند که پرداخت خمس به دختر خودشان که همسر بنده هستند با توجه به اینکه از نظر معیشت زندگی دچار مشکل هستیم مانعی ندارد و حدود 3 سال هست که خمس خود را به خانم بنده پرداخت می کنند. بعد از این مدت یکی از علما اعلام نمودند که پرداخت خمس به افرادی که واجب النفقه هستند مجاز نمی باشد، لطفاً بفرمایید در صورتی که پرداخت خمس به خانواده اینجانب مشکل داشته، وضعیت مبالغی که در زندگی صرف و خرج نموده ام از نظر شرعی به چه شکل می باشد؟ آیا حضرتعالی مصرف خمس جهت فرزند سادات را اجازه می فرمایید؟
جواب : بنابر احتیاط واجب پدر نمی تواند خمس خود را به دخترش که بخاطر فقر واجب النفقه او محسوب می شود نسبت به اندازه ای که واجب است بپردازد، اما چنانچه آن دختر مخارج و نیاز مازاد دیگری هم داشت و برای آنها نیاز به پول پیدا کرد، پدر او می تواند از بابت خمس به او کمک کند.
استفاده از وجوه شرعی در تحقیقات پزشکی
سوال : مؤسسه خیرین پژوهش سلامت رویان با مجوز نیروی انتظامی و با همکاری پژوهشگاه رویان، تحقیقات علوم پزشکی برای شناسایی، پیشگیری و درمان بیماری‌های صعب العلاج به ویژه بیماری های کلیوی را در دستور کار دارد و در این رابطه قصد دارد از کمک های خیرین بهره مند شود تا در امور تحقیقاتی و ساخت مراکز و فضاهای تحقیقاتی از آنها استفاده کند. از آن مقام محترم سؤال می شود آیا می توان از وجوه شرعی از جمله سهم امام (خمس)، زکات، نذورات، کفارات و سایر وجوه برای انجام امور فوق استفاده کنیم یاخیر؟
جواب : در هر مورد نیاز به اجازه خاص دارد.
سیادت وفرزند صلبی
سوال : مادر مادر پدرم از سادت سجادی می باشد و همسر او نیز میرزا بود اکنون از جنابعالی خواهشمندم که جواب سوالات زیر را مرقوم فرمایید.
1- قران حضرت عیسی(ع) را از ذریه حضرت ابراهیم(ع) شمرده است حال آنکه از طرف مادر به ایشان می رسید و امامان(ع) نیز فرزند پیامبر(ص) اند حال انکه ازطرف مادر به ایشان می رسند ودر ضمن بعضی از فقهای شیعه همچون سید مرتضی(ره) و شیخ انصاری و صاحب الحدائق منتسبان ازطریق مادر به پیامبر (ص) را سید و مستحق خمس می دانستند پس با این همه دلیل منطقی چرا مراجع امروز احکام فقهی سیادت را بر این دسته از افراد جاری نمی فرمایند مگر چه تفاوتی بین زن و مرد است.
2- در روایات زیادی ائمه(ع) و پیامبر(ص) احترام به ذریه شان را سفارش کرده اند مثلا امام علی(ع) می فرماید: هر کس به یکی از فرزندان من نیکی کند و او جبران نکند من خود به جای او جبران می کنم یا حضرت زهرا (س) می فرماید: هرکس یکی از فرزندان مرا خوشحال کند مرا خوشحال کرده است و هرکس یکی از انان را نگران کند مرا نگران کرده است ایا این روایت و روایات مشابه که در باب احترام به ذریه امده است شامل کسانی که از طرف مادر منتسب به پیامبر اکرم (ص) هم می شود؟
3- آیا همانند سادات گناه و ثواب من دو برابر است؟
4- گفته شده که صلب به معنای پشت و کمر است و در آیه 23 سوره نساء به آن اشاره شده است و امام محمد باقر(ع) به ابوجارود آموزش داد تا در برابر دشمنان که می گفتند حسن و حسین فرزندان صلبی پیامبر نیستند آیه 23 سوره نساء را بیاورد و صلبی بودن فرزندان دختری را با همین آیه اثبات کرد اکنون آیا من فرزند صلبی امام اول تا چهارم و پیامبر(ص) محسوب می شوم؟
جواب : 1) شخصی مستحق خمس است که از طرف پدر منسوب به هاشم باشد و ادله آن در کتب فقهی ذکر شده است.
2) بله احترام شامل کسانی که از طرف مادر منتسب به پیامبر اکرم (ص) هستند نیز می شود.
3) در این که هر کسی منسوب به اهل بیت علیهم السلام می باشد باید بیشتر مواظب رفتار خود باشد تا دچار معصیت و سخط الهی نشود جای شک نیست اما چنین مطلبی که گناه و ثواب سادات دو برابر می شود ثابت نیست.
4) بله به شرط صحت انتساب از طرف مادر یا پدر، فرزند صلبی پیامبر محسوب می شوید (برای کسب اطلاعات بیشتر به کتاب فضائل السادات مراجعه فرمایید)
خمس
سوال : آیا می توان پول خمس را بابت احداث یا تعمیر مسجد و تکیه داد؟
جواب : اجازه حاكم شرع را لازم دارد.
مساعدت به بهزیستی
سوال : احتراما خواهشمند است نظر معظم له را در خصوص امکان مساعدت به سازمان بهزیستی با نیت عام یا خاص از محل خمس مال افراد مرقوم فرمایید؟
جواب : با گرفتن اجازه از حاکم شرع جایز است.
تعلق خمس به سادات
سوال : آيا در تعلق گرفتن خمس به سادات، حلال زادگی شرط است؟
جواب : خير شرط نيست گرچه احتیاط مستحب است.
مصرف خمس
سوال : آيا اهل علم و روحانيون مي توانند وجوهات مراجع (اعم از سهم امام و سهم سادات) را در زندگی شخصی خودشان و جهت مصارف شخصی خود استفاده کنند؟
جواب : خمس باید به مرجعی که دارای ولایت عامه است داده شود و یا از او در صرف آن اذن گرفته شود.
خمس
سوال : 1 - آيا کسی که خمس به مالش تعلق می گيرد می تواند مال امام را به حوزه های علميه يا امور عام المنفعه و مال سادات فقير را به سادات محله و کوچه خود بدهد؟
2- طلبه ای که خمس را جمع می کند در صورت نياز می تواند در مال امام تصرف کند؟
جواب : 1 - نياز به اجازه دارد.
2 - جواب از پاسخ سوال قبل روشن است.