1. صفحه نخست
  2. استفتائات
  3. غصب
استفتائات برگزیده
اخیراً در فضای مجازی اصواتی به عنوان مواد مخدر شنیداری انتشار یافته که شنیدن آنان اثراتی همانند و بلکه بیشتر از مواد مخدر و مشروبات الکلی دارند با این اوصاف ؟ 1- آیا شنیدن این اصوات دارای حرمت شرعی می باشد ؟ 2- در صورت بروز حالت نامتعارف ناهوشیاری و نابهنجاری( ناشی از گوش دادن )، آیا اعمال مجازات شرعی (حد یا تعزیر) صحیح می باشد ؟
بنا بر نظر معظم له؛ بر فرض وجود خارجی چنین اصواتی که دارای اثرات مذکور باشد، شنیدن آن اصوات حرام است و دارای تعذیر می باشد.
اگر کسی مرتد شود و سپس مسلمان شود، آیا قضای نمازهای آن مدت که مرتد بوده بر او واجب است ؟
طبق فتوای معظم له، قضای نمازهای آن مدت واجب است.
اینجانبان متصدی و کارگزار و زمامدار و مجلس دار عزاداری در تکیه ای در یکی از شهرستان ها هستیم. حسب الوظیفه تصمیم بر این داشتیم که چندین شب عزاداری اباعبدالله الحسین (علیه السلام) را در تکیه بر پا کنیم، عده ای با آوردن این بهانه که اگر مراسم برگزار شود، موجب تبعات و گناه می شود مثلاً افراد فاسد چشم چرانی می کنند یا محتمل است که اشخاصی از این مراسمات سوء استفاده و گناه کنند، پیشنهاد به تعطیلی عزاداری اباعبدالله (علیه السلام) داده اند. آیا اینکه ممکن است بر حسب برگزاری عزاداری در حسینیه احتمالاً عده ای فاسق در این مجلس هم حضور یابند و گناه خود را انجام دهند بر ما که متصدی و کارگردان عزاداری هستیم، حجیت دارد که عزاداری را منحل کنیم؟ حکم واجب بر ما چیست؟
این نوع احتمال دادن خود یک وسوسه شیطانی است. برپایی شعائر حسینی و مراسم عزاداری اهل بیت (علیهم السلام) از اهم امور دینی است و بهتر است که از ورود این افراد به دسته عزاداری و هیئت منع نکنید و راه نصیحت و اصلاح ایشان را با کلمات شایسته و رفتار محبت آمیز در پیش گیرید.
اگر زنی به صورت چند ماهه صیغه مردی شده و سپس نخواهد به رابطه ادامه دهد، آیا می تواند مهریه خود را ببخشد یا مهری که گرفته را پس دهد و خود را یک طرفه از زوجیت مرد برهاند یا اینکه اتمام رابطه زوجیت موقت، منحصر به اتمام مدت یا بذل مدت توسط مرد است و ربطی به بذل مهریه یا استرداد آن ندارد؟
عقد موقت تنها به وسیله تمام شدن مدت و یا بذل مدت توسط زوج فسخ می شود، مگر آنکه در ضمن عقد، وکالت در بذل مدت از مرد گرفته شده باشد.
حکم شرعی کسی که نسبت محرمیت (ادعای زوجیت) و ادعای ارث را به صورت غیر واقعی به شخص دیگری بدهد، چیست؟
اثبات موضوع شرعی مانند زوجیت، نیازمند به بینه شرعی (شهادت دو نفر عادل) دارد.
در صورتی که بین زن و شوهری ملاعنه رخ دهد و شوهر نفی ولد کند.
1ـ رابطه محرمیت این کودک با ملاعن چگونه است؟ آیا در صورتی که کودک دختر باشد، در آینده می تواند با او ازدواج کند؟
2ـ رابطه محرمیت این کودک با بستگان نسبی و رضاعی و سببی مرد لاعن چگونه است؟ آیا می تواند این دختر با برادران مرد لاعن یا پدران او ازدواج کند؟
3ـ در صورتیکه مرد پس از ملاعنه و نفی ولد پشیمان گردد و رجوع کند، رابطه محرمیت این کودک با ملاعن و بستگان نسبی و رضاعی و سببی این مرد چگونه است؟
1) این کودک با ملاعن محرم است و نمی تواند با او ازدواج کند.
2) این کودک با بستگان مرد ملاعن محرم نیست و می تواند با آن ها ازدواج کند.
3) در صورتیکه واقعاً فرزند این مرد باشد یعنی مرد بین خود و خدای خود او را فرزند خود می داند، با بستگان آن مرد نیز محرم است.
همانگونه كه استحضار داريد در روزهای ماه محرم اغلب افراد نسبت به پخش نذری از قبيل شير، شربت و اطعام اقدام می نمايند. با عنايت به خشكسالی بوجود آمده، می خواستيم اين نذورات را در غالب جيره خشک غذايی و آب معدنی به آن منطقه ارسال نمائيم كه عده ای مردد هستند كه آيا از نظر شرعی صحيح می باشد يا خير، فلذا از آن مرجع عاليقدر تقاضا داشته تا حكم شرعی را بيان فرمايند.
چنانچه صیغه خاص نذر ـ که در رساله علمیه ذکر شده ـ خوانده باشد، واجب است در همان مصرف نذر که نامبرده شده، مصرف نمایند؛ لیکن اگر صیغه خاص نذر خوانده نشده باشد، جایز است در قالب جیره غذائی و آب معدنی و ... مصرف شود.
آیا انجام تغییرات ساختمانی در بنای مسجدی که واقف طبق وقف‌نامه و اسناد رسمی و محضری، تنها بنام مسجد وقف نموده ولاغیر؛ و اجاره دادن فضای آشپزخانه و زیرزمین و... آن مسجد، برای انجام امور اقتصادی و تجاری و درآمدزایی (کترینگ و تهیه و عرضه غذا و نوشیدنی)، جایز است؟
چنانچه واقف تصریح نموده باشد که نباید بناهای مذکور را برای انجام امور اقتصادی و تجاری و غیره اجاره داد؛ در این صورت جایز نیست وگرنه اشکالی ندارد.
1ـ استفاده از دستگاه موسیقی سنتی که در سالیان گذشته تا به امروز به صورت ساز و دهل مخصوص مراسم تعزیه خوانی بوده و احیای این شعیره را به دنبال دارد، چه حکمی دارد؟ 2 ـ استفاده از لباس طرح قدیم مخصوص شبیه خوان های مرد در نقش زن در تعزیه که به صورت چادر های عربی قدیمی (قجری) و روبند های مخصوص(برقه) به منطقه استان هرمزگان بوده، چه حکمی دارد؟ 3 ـ آیا اجرای مجلسی در وصف عروسی حضرت قاسم که به صورت حزین برگزار می گردد، محل اشکال است یا تایید؟
1) چنانچه آن موسیقی مناسب مجالس اهل فسق و فجور نباشد و موجب هتک حرمت شعائر حسینی نشود، اشکال ندارد؛ اما اگر مناسب مجالس فسق و فجور باشد و یا مناسب مجالس عزاداری نباشد، اشکال دارد.
2) اشکال ندارد.
3) اگر این عمل مستند به یکی از کتب مقتل باشد و با رعایت حرمت شعائر باشد، اشکال ندارد.
اگر قاتل در قتل عمد قبل از قصاص و استیذان از حاکم برای قصاص فوت کند و در میان ورثه مقتول صغار باشد با توجه به حرمت هدر دمای مسلمین و عمومات دال بر احترام به دم، آیا می توان از ماترک قاتل دیه مطالبه کرد؟
بله، دیه از ماترک میت برداشته می شود.
غصب
سوال :

پلاک ثبتی ملکی به نام فردی می باشد و تصرف همان ملک در عهده وراث آن شخص است. حال شخصی با مدرک جعلی و بدون اصالت ادعای مالکیت آن ملک را دارد، آیا تصرفات وی مالکانه است یا غاصبانه؟

جواب :

بنابر نظر معظم له: ادعای مالکیت نیاز به اثبات شرعی مانند بینه یا اقرار دارد و بدون آن ثابت نمی شود و تصرفات شخصی که مدعی مالکیت بدون مدرک است، غاصبانه محسوب می شود.

غصب
سوال :

در تعاقب ایادی، با فرض تلف عین، آیا مالک می تواند برای دریافت قیمت به ایادی ناآگاه از غصب رجوع نماید؟

جواب :

بله، می تواند.

بیع غاصب
سوال :

به نظر معظم له، 1- حکم وضعی بیع غاصب چیست؟ 2- آیا همان بیع فضولی است یا احکام خاص خود را دارد؟ 3- مشتری آیا حق استرداد ثمن را دارد؟ در فرض داشتن این حق، آیا بقای ثمن شرط است؟

جواب :

1و2) بیع غاصب همان احکام بیع فضولی را دارد که با اجازه مالک، نافذ و صحیح می شود.


3) خیر، مشتری حق فسخ معامله را در صورت اجازه مالک ندارد؛ مگر آن که در عقد بیع، خیار فسخ را برای خود شرط نموده باشد و مالک هم شرط را پذیرفته باشد.

غصب
سوال :

لطفاً نظر معظم له را درباره بیع فرد غاصب بفرمایید، یعنی اگر شخص غاصب مال مغصوب را -با در نظر گرفتن لغیره و لنفسه- بفروشد از لحاظ صحت، غیرنافذ بودن (فضولی) و یا بطلان چه حکمی دارد؟

جواب :

بیع مذکور در هر دو صورت از نوع بیع فضولی است که نیاز به اجازه مالک دارد وگرنه باطل می باشد و در صورت اجازه مالک ثمن از آنِ مالک است.

غصب
سوال : حق بعضى از تاجران بر ذمه من است و مى خواهم براى توبه و برائت ذمه ام آن را برگردانم اما بعضى از حق ها از بين رفته يا مستهلک شده (مانند لباس و وسايل برقى) و پرداخت قيمت آنها به تجار موجب فساد اجتماعى و خسارت زيادى مى شود. آيا مى توانم قيمت آنها را به اسم تجار صدقه دهم يا راه ديگرى براى جبران وجود دارد؟
جواب : بازگرداندن عين اموال مردم اگر موجود است واجب است و اگر تلف شده است بايد بدل آن بازگردانده شود و واجب نيست به مالک آن اعلام شود كه از او، غصب شده است بلكه مى شود به عنوان هديه يا شبيه آن اموال را بازگرداند تا مفسده اى به دنبال نداشته باشد.
اسکان بدون اجازه
سوال : به موجب مبایعه نامه ای یک باب آپارتمان پیش خرید می شود، فروشنده قبل از صدور سند بدون اجازه و رضایت خریدار در منزل مذکور به مدت چند ماه ساکن می گردد. در حال حاضر که سند حاضر شده از نظر شرعی آیا خریدار مستحق دریافت اجرت المثل ایام تصرف می باشد یا خیر؟
جواب : فروشنده ضامن اجرت المثل برای مشتری است مگر آنکه معامله نقد بوده و مشتری در طول این مدت ثمن را به فروشنده تسلیم نکرده باشد یا این که بایع با مشتری شرط ضمنی کرده باشد که تا تمام شدن صدور سند بایع در آن خانه بماند.
دریافت پول
سوال : همسر بنده دانشجو می باشد و اینجانب شرایط مالی کافی جهت پرداخت تمامی شهریه ایشان را ندارم. همسر اینجانب با پدرشان که از نظر مالی استطاعت کافی دارد صحبت کرده و به ایشان گفته اند که شهریه هر ترمشان 8 میلیون تومان می باشد و پدرشان نیز عنوان کرده اند که 5 میلیون از آن مبلغ را تقبل خواهند نمود، این موضوع در حالی است که شهریه در حال حاضر 5 میلیون تومان می باشد ولی احتمال افزایش شهریه در ترم های بعد وجود دارد که ما از آن بی اطلاع هستیم. خواهشمند است ما را راهنمایی فرمایید که دریافت این پول چه حکمی دارد؟
جواب : چنانچه دختر نسبت به مقدار مازاد مبلغ، علم به رضایت پدر دارد جایز است و الا جایز نیست و باید به ایشان برگردانده شود.
دریافت پول
سوال : اگر دختری که ازدواج کرده و دارای شوهر می باشد جهت ادامه ی تحصیلش به دروغ به پدر خود بگوید که شهریه ی دانشگاهش به عنوان مثال هرترم 10 میلیون تومان می باشد و پدر بگوید نصف آن را که مبلغ 5 میلیون تومان است پرداخت می نماید، در حالی که شهریه ی واقعی هر ترم فقط 5 میلیون تومان است، آیا دریافت این پول حرام می باشد و این کار چه حکمی دارد؟ لازم به ذکر می باشد پدر استطاعت مالی دارد ولی دختر و همسرش توان مالی پرداخت شهریه دانشگاه را ندارند.
جواب : چنانچه دختر نسبت به مقدار مازاد مبلغ، علم به رضایت پدر دارد جایز است و الا جایز نیست و باید به ایشان برگردانده شود.
غصب
سوال : حدود چند سال پیش، اینجانب در اداره ای مشغول به کار بودم و آن اداره اقدام به فروش تعدادی خانه کرد و با اجازه شفاهی مدیر مربوطه، خانه ها به صورت اقساطی به بنده و چند نفر از همکارانم فروخته و سند نیز به ناممان صادر شد. حال، بعد از گذشت چند سال مدیر عوض شده و بنده نیز از آن اداره بیرون آمده ام. مدیر جدید مدعی است که مدیر قبلی اجازه فروش خانه را نداشته است. با در نظر گرفتن این مطلب که بنده اصلا از این موضوع بی خبر بوده ام، آیا مسئولیتی در قبال کار مدیر سابق دارم؟ نماز و روزه بنده در این مدتی که در آن خانه ساکن بوده ام چه حکمی دارد؟
جواب : خیر شما مسئولیتی در قبال عمل مدیر سابق ندارید و نماز و روزه ی شما در آن خانه صحیح است ولی چنانچه اطمینان به غیرقانونی بودن فروش آن خانه ها پیدا کردید دیگر حق سکونت در آن جا را ندارید.
غصب
سوال : طبق مقررات قانونى دولت و مؤسسات عمومى در برخى موارد عليرغم حرمت مالكيت اشخاص با استناد به موارد ضرورات مبيحه، مجاز به تملك املاك اشخاص مى باشند، حال چنانچه اشخاص اعم از دولت يا افراد ديگر بدون رعايت مقررات قانونى اقدام به تصرف املاك مردم نمايند، در اين صورت حكم شارع مقدس در اين خصوص را تبيين فرمائيد و مقلّدين حضرتعالى در استفاده از املاك متصرفى دولت مكلف به تفحص در رعايت و يا عدم رعايت مقررات مى باشند يا خير؟
جواب : تصرف اشخاص حقيقى يا حقوقى بر خلاف شرع يا خلاف مقررات جمهورى اسلامى ايران جايز نيست، و صورت های شك در رعايت شرع یا مقررات فرق می کند و در برخی موارد از آن ها تفحص لازم است.
گرفتن مال غصبی
سوال : آیا گرفتن عین مال غصبی جایز است؟ گرفتن آن در معامله، دین، اجاره و سایر عقود مشروع است؟ صاحب حق می تواند با علم به اینکه این مال غصبی است آن را دریافت کند؟
جواب : گرفتن مال غصبي به هيچ وجه جايز نيست.