استفتائات برگزیده
اخیراً در فضای مجازی اصواتی به عنوان مواد مخدر شنیداری انتشار یافته که شنیدن آنان اثراتی همانند و بلکه بیشتر از مواد مخدر و مشروبات الکلی دارند با این اوصاف ؟ 1- آیا شنیدن این اصوات دارای حرمت شرعی می باشد ؟ 2- در صورت بروز حالت نامتعارف ناهوشیاری و نابهنجاری( ناشی از گوش دادن )، آیا اعمال مجازات شرعی (حد یا تعزیر) صحیح می باشد ؟
بنا بر نظر معظم له؛ بر فرض وجود خارجی چنین اصواتی که دارای اثرات مذکور باشد، شنیدن آن اصوات حرام است و دارای تعذیر می باشد.
اگر کسی مرتد شود و سپس مسلمان شود، آیا قضای نمازهای آن مدت که مرتد بوده بر او واجب است ؟
طبق فتوای معظم له، قضای نمازهای آن مدت واجب است.
اینجانبان متصدی و کارگزار و زمامدار و مجلس دار عزاداری در تکیه ای در یکی از شهرستان ها هستیم. حسب الوظیفه تصمیم بر این داشتیم که چندین شب عزاداری اباعبدالله الحسین (علیه السلام) را در تکیه بر پا کنیم، عده ای با آوردن این بهانه که اگر مراسم برگزار شود، موجب تبعات و گناه می شود مثلاً افراد فاسد چشم چرانی می کنند یا محتمل است که اشخاصی از این مراسمات سوء استفاده و گناه کنند، پیشنهاد به تعطیلی عزاداری اباعبدالله (علیه السلام) داده اند. آیا اینکه ممکن است بر حسب برگزاری عزاداری در حسینیه احتمالاً عده ای فاسق در این مجلس هم حضور یابند و گناه خود را انجام دهند بر ما که متصدی و کارگردان عزاداری هستیم، حجیت دارد که عزاداری را منحل کنیم؟ حکم واجب بر ما چیست؟
این نوع احتمال دادن خود یک وسوسه شیطانی است. برپایی شعائر حسینی و مراسم عزاداری اهل بیت (علیهم السلام) از اهم امور دینی است و بهتر است که از ورود این افراد به دسته عزاداری و هیئت منع نکنید و راه نصیحت و اصلاح ایشان را با کلمات شایسته و رفتار محبت آمیز در پیش گیرید.
اگر زنی به صورت چند ماهه صیغه مردی شده و سپس نخواهد به رابطه ادامه دهد، آیا می تواند مهریه خود را ببخشد یا مهری که گرفته را پس دهد و خود را یک طرفه از زوجیت مرد برهاند یا اینکه اتمام رابطه زوجیت موقت، منحصر به اتمام مدت یا بذل مدت توسط مرد است و ربطی به بذل مهریه یا استرداد آن ندارد؟
عقد موقت تنها به وسیله تمام شدن مدت و یا بذل مدت توسط زوج فسخ می شود، مگر آنکه در ضمن عقد، وکالت در بذل مدت از مرد گرفته شده باشد.
حکم شرعی کسی که نسبت محرمیت (ادعای زوجیت) و ادعای ارث را به صورت غیر واقعی به شخص دیگری بدهد، چیست؟
اثبات موضوع شرعی مانند زوجیت، نیازمند به بینه شرعی (شهادت دو نفر عادل) دارد.
در صورتی که بین زن و شوهری ملاعنه رخ دهد و شوهر نفی ولد کند.
1ـ رابطه محرمیت این کودک با ملاعن چگونه است؟ آیا در صورتی که کودک دختر باشد، در آینده می تواند با او ازدواج کند؟
2ـ رابطه محرمیت این کودک با بستگان نسبی و رضاعی و سببی مرد لاعن چگونه است؟ آیا می تواند این دختر با برادران مرد لاعن یا پدران او ازدواج کند؟
3ـ در صورتیکه مرد پس از ملاعنه و نفی ولد پشیمان گردد و رجوع کند، رابطه محرمیت این کودک با ملاعن و بستگان نسبی و رضاعی و سببی این مرد چگونه است؟
1) این کودک با ملاعن محرم است و نمی تواند با او ازدواج کند.
2) این کودک با بستگان مرد ملاعن محرم نیست و می تواند با آن ها ازدواج کند.
3) در صورتیکه واقعاً فرزند این مرد باشد یعنی مرد بین خود و خدای خود او را فرزند خود می داند، با بستگان آن مرد نیز محرم است.
همانگونه كه استحضار داريد در روزهای ماه محرم اغلب افراد نسبت به پخش نذری از قبيل شير، شربت و اطعام اقدام می نمايند. با عنايت به خشكسالی بوجود آمده، می خواستيم اين نذورات را در غالب جيره خشک غذايی و آب معدنی به آن منطقه ارسال نمائيم كه عده ای مردد هستند كه آيا از نظر شرعی صحيح می باشد يا خير، فلذا از آن مرجع عاليقدر تقاضا داشته تا حكم شرعی را بيان فرمايند.
چنانچه صیغه خاص نذر ـ که در رساله علمیه ذکر شده ـ خوانده باشد، واجب است در همان مصرف نذر که نامبرده شده، مصرف نمایند؛ لیکن اگر صیغه خاص نذر خوانده نشده باشد، جایز است در قالب جیره غذائی و آب معدنی و ... مصرف شود.
آیا انجام تغییرات ساختمانی در بنای مسجدی که واقف طبق وقف‌نامه و اسناد رسمی و محضری، تنها بنام مسجد وقف نموده ولاغیر؛ و اجاره دادن فضای آشپزخانه و زیرزمین و... آن مسجد، برای انجام امور اقتصادی و تجاری و درآمدزایی (کترینگ و تهیه و عرضه غذا و نوشیدنی)، جایز است؟
چنانچه واقف تصریح نموده باشد که نباید بناهای مذکور را برای انجام امور اقتصادی و تجاری و غیره اجاره داد؛ در این صورت جایز نیست وگرنه اشکالی ندارد.
1ـ استفاده از دستگاه موسیقی سنتی که در سالیان گذشته تا به امروز به صورت ساز و دهل مخصوص مراسم تعزیه خوانی بوده و احیای این شعیره را به دنبال دارد، چه حکمی دارد؟ 2 ـ استفاده از لباس طرح قدیم مخصوص شبیه خوان های مرد در نقش زن در تعزیه که به صورت چادر های عربی قدیمی (قجری) و روبند های مخصوص(برقه) به منطقه استان هرمزگان بوده، چه حکمی دارد؟ 3 ـ آیا اجرای مجلسی در وصف عروسی حضرت قاسم که به صورت حزین برگزار می گردد، محل اشکال است یا تایید؟
1) چنانچه آن موسیقی مناسب مجالس اهل فسق و فجور نباشد و موجب هتک حرمت شعائر حسینی نشود، اشکال ندارد؛ اما اگر مناسب مجالس فسق و فجور باشد و یا مناسب مجالس عزاداری نباشد، اشکال دارد.
2) اشکال ندارد.
3) اگر این عمل مستند به یکی از کتب مقتل باشد و با رعایت حرمت شعائر باشد، اشکال ندارد.
اگر قاتل در قتل عمد قبل از قصاص و استیذان از حاکم برای قصاص فوت کند و در میان ورثه مقتول صغار باشد با توجه به حرمت هدر دمای مسلمین و عمومات دال بر احترام به دم، آیا می توان از ماترک قاتل دیه مطالبه کرد؟
بله، دیه از ماترک میت برداشته می شود.
ارث
سوال :

پدر بزرگم سالها پیش فوت کرد، پدرم هم سال پیش فوت کرده، الان زمین پدربزرگم را عمویم فروخته است. آیا سهم من و برادرانم و مادرم یکسان است یا برادرام دو برابر من و مادرم سهم می گیرد؟

جواب :

سهم شما و برادرانتان و مادرتان از میراث پدرتان به این صورت است که هر یک از برادران دو برابر شما ارث می برند و مادرتان یک هشتم میراث پدرتان را ارث می برد.

ارث
سوال :

اگر زنی باردار گردد و همسرش وسایل سقط جنین مثل قرص را تهیه کند و جهت سقط در اختیار او بگذارد و یا هزینه انجام سقط را به او بدهد که خود زن برود و سقط نماید و یا او را ترغیب و تشویق به سقط کند و یا فقط اعلام رضایت کند و زن سقط را انجام دهد، آیا شوهر آن زن (یعنی پدر جنین)، در صُوَر چهارگانه مزبور از دیه جنین ارث می برد یا خیر؟

جواب :

طبق نظر معظم له: شوهر آن زن گرچه معصیت کرده؛ اما از آن دیه جنین، ارث می برد.

ارث
سوال :

بنده و برادرانم، نامادری مهربانی داشتیم که در چند ماه آخر عمر بیمار شد و در آخرین بستری او در بیمارستان که منجر به فوت ایشان گردید، همه مخارج توسط ما تسویه حساب شد، احتمالاً بیمه بخشی از هزینه های آن را جبران و سپس پرداخت نماید ، حال سوال ما این است که پرداخت احتمالی بیمه از آن کیست (وارثان نامادری یا ما)؟

جواب :

طبق نظر معظم له: در صورتی که بیمه هزینه درمان را به وارثان نامادری می دهد، شما حق دریافت آن را ندارید؛ مگر آن که هنگام پرداخت هزینه از سوی شما، قصد هبه و تبرع مجانی نداشته اید که در این صورت می توانید آن مبالغ پرداخت شده را دریافت نمایید.

ارث
سوال :

زنی که شوهرش در اثنای طلاق رجعی فوت کند، آیا از متوفی ارث می برد یا خیر؟

جواب :

طبق نظر معظم له: بله در صورتی که شوهرش قبل از تمام شدن عده رجعیه فوت کند، زن از او ارث می برد.

ارث
سوال :

شخصی فوت نموده و وراث حین الفوت ایشان عبارتند از: نسل سوم از یکی از عمه هایش و نسل چهارم از یکی دیگر از عمه های ایشان. نحوه تقسیم ارث بین ایشان چگونه است؟

جواب :

طبق نظر معظم له: تمام مال میان این دو نسل به صورت مساوی تقسیم می شود.

ارث
سوال :

پدرم در زمان حیات در جلسه ای و با حضور خانواده، نصف منزل مسکونی را به نام من کرد و گفت این سهم من از ارث هست و در بقیه خانه ارثی نمی برم. اما الان قانون می گوید ارث می برم. از بعضی روحانیها پرسیدم می گویند چیزی که در زمان حیات بخشیده شده، هبه است و ارث نیست؛ اما چون پدرم به من گفت ارث هست می ترسم بر گردنم باشد و این سهمی که قانون به من می دهد از نظر الهی سهم من نباشد. لطفا بفرمایید من باید چه کار کنم؟

جواب :

آن چه که والد مکرمتان در زمان حیاتشان به فرزندان خود هبه کرده و به تملک و قبض آن ها در آورده است، جزو ما ترک محسوب نمی شود و مابقی ما ترک باید بین فرزندان تقسیم شود و اگر در زمان حیاتشان شما تنها حق انتفاع از آن ملک را داشته اید و هبه صورت نگرفته باشد، این مقدار سهم از ملک مسکونی جزو ما ترک است و تمام آن ملک باید بین فرزندان تقسیم شود و آن چه پدر اعلام کرده که آن مقدار سهم الارث است و دیگر هیچ حقی از ارث ندارید، اعتباری ندارد و نوعی تعیین ارث از قبل است که باطل است.

موانع ارث
سوال :

مستحضرید که براساس شرع انور اسلام کسی که مورث خود را عمداً به قتل برساند از ارث محروم می باشد؛ سؤال اینجاست که این محرومیت شرعاً از چه زمانی آغاز می گردد؟ آیا شرعاً به محض ارتکاب قتل از ارث محروم می شود؟ آیا شرعاً در فاصله ارتکاب قتل و اثبات قاتل بودن حق و مالکیتی بر روی ماترک دارد و طبق شرع انور اسلام پس از اثبات قتل از ارث محروم می شود یا اینکه براساس موازین شرعی قتل عمد به عنوان مانع شرعی و حاجب حرمانی از زمان ارتکاب قتل قلمداد می گردد، ولو قاتل بودن متعاقباً اثبات شود؟

جواب :

به محض ارتکاب قتل، قاتل از مورث خود ارث نمی برد.

ارث
سوال :

به استحضار می رسانم اینجانب به همراه دو برادر خود به اتفاق پدر مرحوم مان در حالی که نوجوان بودیم به شهر قم مهاجرت کردیم و با کار توانستیم امرار معاش کرده و از مازاد درآمد زمینی خریداری کنیم و با مشارکت همدیگر آن را ساختیم. سند منزل مسکونی به علت صغر سن برادران به نام پدر مرحوم خریداری شد و پدر بعد از رسیدن سه فرزند به سن قانونی، سند ملک مزبور را به نام سه برادر انتقال داد.


از محضر حضرت عالی تقاضامندم بفرمایید: آیا شرعا بقیه وراث حقی از این ملک دارند یا خیر؟

جواب :

در صورتی که پدر ملک مزبور را تملیک به سه برادر نموده باشد، سایر وراث نسبت به آن حقی ندارند.

ارث
سوال :

به نظر معظم له وصف وراثت از شخصی که به واسطه قتل عمد مورثش از ارث محروم است، زایل می گردد یا اینکه نامبرده وارث قلمداد می گردد و صرفاً بواسطه قتل از ارث محروم است و حصه نمی برد، اما کماکان عنوان وارث بر او صدق می کند و متصف به وصف وراثت می باشد؟ آیا قاتل به عنوان وارث مکلف به انجام فرایض دینی و شرعی متوفی است یا خیر؟

جواب :

شخص قاتل تنها به واسطه قتل عمد، از ارث بردن از میت محروم می گردد و در عین حال در صورتیکه قاتل بزرگترین پسر مقتول باشد، مکلف به انجام نماز و روزه های او می باشد.

ارث
سوال :

بنده در زمان حیات مادرم، خانه ای به نام ایشان اجاره کردم که در اجاره نامه قید شده، فسخ قرارداد و گرفتن پول را هم من و هم مادرم می توانیم انجام دهیم و هیچ اعتراضی طرفین ندارند، حالا که مادرم فوت شده، آیا برادرم می تواند پول پیش خانه مرا به عنوان ارث از من بگیرد؟

جواب :

اگر آن پول برای مادرتان بوده، بعد از فوت مادر، بین ورثه تقسیم می گردد و اگر آن پول برای شما بوده است، اکنون نیز ملک شما است و برادر شما هیچ حقی در آن ندارد.

فرزند نامشروع
سوال :

اگر در مواردی که بین زن و مرد علقه زوجیت وجود ندارد ولی در اثر روابط نامشروع مثل تفخیذ، زن باردار شود آیا طفل در حکم ولدالزنا است؟ آیا این طفل به پدر و مادر خود منتسب می شود؟ و همچنین این طفل از پدر و مادر خود ارث می برد یا مانند والدالزنا از ارث محروم است؟

جواب :

چنانچه عقد ولو به صورت اشتباه خوانده شده، فرزند حلال زاده محسوب می شود و در غیر این صورت فرزند نامشروع می باشد و از زانی و زانیه و نزدیکان آن ها ارث نمی برد.

وصیت
سوال :

برادرم اخیراً فوت نموده اند و مادرم علی رغم کهولت سن، در قید حیات به سر می برند و بخاطر ترس از تألمات روحی شدید و همچنین احتمال فوت ایشان بعد از شنیدن خبر فوت فرزند خود، تا کنون خبر فوت برادرمان را به مادر اطلاع ندادیم . الان درصدد هستیم وصیت نامه مادر را تنظیم نمائیم. 1- آیا می توانیم بدون بیان عنوان سهم الارث ایشان از اموال برادرمان، به صورت کلی بگوییم کل مال شما مثلاً فلان مقدار هست، آیا امکان تنظیم وصیت نامه هست؟ 2- چون اطمینان و علم به رضایت مادرمان نسبت به بخشش سهم الارث در صورت اطلاع یافتن از فوت فرزندشان داریم، آیا امکان این هست در حین تنظیم وصیت نامه مطلبی را با نظر خود مادر تحت عنوان رضایت ایشان مبنی بر بخشش ۱/۶ سهم الارثی که به ایشان از مال فرزند می رسد، در صورت فوت هریک از فرزندان قبل از خودشان به وصیت نامه اضافه کنیم؟ در صورت منفی بودن جواب لطفاً راهکاری به غیر از اطلاع دادن به مادر در مورد فوت، جهت تنظیم وصیت نامه و بخشش معرفی نمایید.

جواب :

راهکاری غیر از اطلاع دادن به مادر در مورد فوت فرزندش، وجود ندارد و وصیت بدون التفات موصی به مندرجات آن، فاقد اعتبار است.

ارث
سوال :

پدرم هفت سال قبل از دنیا رفته است. زمینی داریم که اعیان آن ملک پدرم و عرصه آن وقف سیدالشهداء می باشد که در ماه محرم یک شب در آن اطعام دهی صورت می پذیرد، آیا ما از موقوفه ارث می بریم و در این صورت چگونه باید بین خود تقسیم نماییم؟

جواب :

از موقوفه ارث نمی برید ولی از ملک پدر ارث می برید.

موانع ارث
سوال :

آیا قاتل از مقتول در قتل شبه عمد ارث می برد یا خیر؟ آیا از دیه هم ارث می برد؟

جواب :

بله در قتل شبه عمد، شخص جانی از مقتول حتی از دیه ارث می برد، گرچه باید دیه او را بپردازد.

مانعیت قتل برای ارث
سوال :

1- اگر وارث به انگیزه اینکه زودتر به اموال مورث برسد، فرد دیگری را اکراه در قتل مورث کند، مثلاً پسر برای اینکه زودتر به اموال پدر برسد، فرد دیگری را اکراه در قتل پدر کند، با توجه به قاعده (لا اکراه فی القتل) و محصور بودن موانع ارث، آیا این صورت از اکراه و قتل مانع از ارث می شود یا خیر؟


2- حکم مسئله با انگیزه فوق در صورت معاونت در قتل چگونه است؟


3- آیا اصولاً قتل اضطراری متصور است یا خیر؟ آیا قتل اضطراری مانع از ارث می شود یا خیر؟

جواب :

1 و 2) اگر قتل عمدی مستند به وارث شود، مانع ارث بردن قاتل از مورّث می شود.


3) خیر، از پاسخ های قبل مشخص شد. نکته قابل توجه این است که قاتل از مقتول ارث نمی برد، چه قتل او از روی اکراه یا اضطرار باشد و چه نباشد.

ارث
سوال :

در مورد جمله (اولاد ذکور علی ترتب الارث) وقتی ذکر نشده ذکور از ذکور یا ذکور از اناث در حالی که ذکوری از ذکور وجود ندارد، آيا اولاد ذکور از اناث نیز شامل (علی ترتب الارث) محسوب می شوند یا خیر؟

جواب :

در صورت رعایت مراتب ارث، فرقی بین اولاد ذکور از ذکور یا اناث وجود ندارد و این در فرضی است که ارثیه پدربزرگ یا مادربزرگ تقسیم می شود و اولاد آنها در قید حیات نباشند.

ارث همسر
سوال :

حدود پنج ماه است شوهرم به رحمت خدا رفته است و فرزندی ندارم. حدود 80 درصد منزلی که در آن زندگی می کنم مال برادر شوهرم می باشد. در حال حاضر برادران شوهرم و خواهرانش می گویند: ارث برادر مرحوم ما باید تقسیم شود، لطفاً بفرمایید ارث بنده چه مقدار است؟

جواب :

هرگاه 20 درصد از خانه ملک شوهر شما بوده است، در صورتی که شوهر شما فرزندی از همسر دیگر نداشته باشد، یک چهارم و در صورتی که فرزند دارد یک هشتم از قیمت 20 درصد سهم الارث شما است.

ارث زوجه
سوال :

اینجانب چند سال قبل با یکی از ایثارگران محترم جنگ تحمیلی ازدواج کردم، لکن ایشان دو سال پیش به علت شیمیایی بودن قبل از این که صاحب فرزند شویم، به شهادت رسیدند. در مدت زندگی با ایشان توانستیم ملکی خریداری کنیم. بعد فوت ایشان، خواهران و برادرانش مدعی هستند که باید ارثیه را با آنها تقسیم و بنده به مقدار قلیلی از آنچه باقی خواهد ماند، اکتفا کنم و اینکه نماز و عبادت های بنده در منزلی که سکونت دارم چون جزء مال الارث است و آنها در آن حق دارند و راضی نیستند، اشکال دارد. سؤال بنده اینست که آیا واقعا آنها در حق الارث شریک هستند؟ آیا نماز و عبادتهایم اشکال دارد؟( البته لازم به تذکر است که پدر و مادر ایشان قبل از ایشان از دنیا رحلت کرده بودند.)

جواب :

سهم شما از اموال شوهر متوفی، یک چهارم است و برای سکونت و غیر آن، اذن سایر ورثه لازم است.

تقسیم ارث
سوال :

1- آیا دادن ارث به فرزندان، واجب است؟


2- در‌چه صورت والدین می توانند فرزندان خود را از ارث، محروم کنند؟

جواب :

1) والدین در زمان حیات نسبت به اموال خود صاحب اختیار می باشند و هرگز بر آن ها واجب نیست اموال را بین وراث تقسیم کنند و یا وصیت به ارث کنند؛ البته می توانند در حال حیات، تمام اموال یا بخشی از آن را بین فرزندان به صورت هدیه و بخشش تقسیم کنند، ولی در صورتی این هبه نافذ است که قبض اموال موهوبه انجام شود.


2) محروم کردن فرزند از ارث، به این معنا که وصیت کند پس از فوت او ارث نبرد، مشروعیت ندارد؛ ولی چنان چه مالی را در حال حیات خود به کسی هبه کند و به او تحویل دهد یا مصالحه کند، وراث نسبت به آن ارث نمی برند.

معاونت در قتل
سوال :

اگر مردی کشته شود و مشخص گردد قتل به دستور همسرش صورت گرفته و علاوه بر این، همسر مقتول بدون دخالت در عملیات قتل، وقوع این جرم را تسهیل نموده باشد (معاونت در قتل)، آیا در این صورت زن از شوهری که خود کمک به قتلش نموده، ارث خواهد برد؟

جواب :

مادامی که قتل شوهر توسط زنش مباشرتاً یا به نحو مشارکت واقع نگردیده است، زن از او ارث می برد.