1. صفحه نخست
  2. استفتائات
  3. خوردنيها وآشاميدنيها
استفتائات برگزیده
اخیراً در فضای مجازی اصواتی به عنوان مواد مخدر شنیداری انتشار یافته که شنیدن آنان اثراتی همانند و بلکه بیشتر از مواد مخدر و مشروبات الکلی دارند با این اوصاف ؟ 1- آیا شنیدن این اصوات دارای حرمت شرعی می باشد ؟ 2- در صورت بروز حالت نامتعارف ناهوشیاری و نابهنجاری( ناشی از گوش دادن )، آیا اعمال مجازات شرعی (حد یا تعزیر) صحیح می باشد ؟
بنا بر نظر معظم له؛ بر فرض وجود خارجی چنین اصواتی که دارای اثرات مذکور باشد، شنیدن آن اصوات حرام است و دارای تعذیر می باشد.
اگر کسی مرتد شود و سپس مسلمان شود، آیا قضای نمازهای آن مدت که مرتد بوده بر او واجب است ؟
طبق فتوای معظم له، قضای نمازهای آن مدت واجب است.
اینجانبان متصدی و کارگزار و زمامدار و مجلس دار عزاداری در تکیه ای در یکی از شهرستان ها هستیم. حسب الوظیفه تصمیم بر این داشتیم که چندین شب عزاداری اباعبدالله الحسین (علیه السلام) را در تکیه بر پا کنیم، عده ای با آوردن این بهانه که اگر مراسم برگزار شود، موجب تبعات و گناه می شود مثلاً افراد فاسد چشم چرانی می کنند یا محتمل است که اشخاصی از این مراسمات سوء استفاده و گناه کنند، پیشنهاد به تعطیلی عزاداری اباعبدالله (علیه السلام) داده اند. آیا اینکه ممکن است بر حسب برگزاری عزاداری در حسینیه احتمالاً عده ای فاسق در این مجلس هم حضور یابند و گناه خود را انجام دهند بر ما که متصدی و کارگردان عزاداری هستیم، حجیت دارد که عزاداری را منحل کنیم؟ حکم واجب بر ما چیست؟
این نوع احتمال دادن خود یک وسوسه شیطانی است. برپایی شعائر حسینی و مراسم عزاداری اهل بیت (علیهم السلام) از اهم امور دینی است و بهتر است که از ورود این افراد به دسته عزاداری و هیئت منع نکنید و راه نصیحت و اصلاح ایشان را با کلمات شایسته و رفتار محبت آمیز در پیش گیرید.
اگر زنی به صورت چند ماهه صیغه مردی شده و سپس نخواهد به رابطه ادامه دهد، آیا می تواند مهریه خود را ببخشد یا مهری که گرفته را پس دهد و خود را یک طرفه از زوجیت مرد برهاند یا اینکه اتمام رابطه زوجیت موقت، منحصر به اتمام مدت یا بذل مدت توسط مرد است و ربطی به بذل مهریه یا استرداد آن ندارد؟
عقد موقت تنها به وسیله تمام شدن مدت و یا بذل مدت توسط زوج فسخ می شود، مگر آنکه در ضمن عقد، وکالت در بذل مدت از مرد گرفته شده باشد.
حکم شرعی کسی که نسبت محرمیت (ادعای زوجیت) و ادعای ارث را به صورت غیر واقعی به شخص دیگری بدهد، چیست؟
اثبات موضوع شرعی مانند زوجیت، نیازمند به بینه شرعی (شهادت دو نفر عادل) دارد.
در صورتی که بین زن و شوهری ملاعنه رخ دهد و شوهر نفی ولد کند.
1ـ رابطه محرمیت این کودک با ملاعن چگونه است؟ آیا در صورتی که کودک دختر باشد، در آینده می تواند با او ازدواج کند؟
2ـ رابطه محرمیت این کودک با بستگان نسبی و رضاعی و سببی مرد لاعن چگونه است؟ آیا می تواند این دختر با برادران مرد لاعن یا پدران او ازدواج کند؟
3ـ در صورتیکه مرد پس از ملاعنه و نفی ولد پشیمان گردد و رجوع کند، رابطه محرمیت این کودک با ملاعن و بستگان نسبی و رضاعی و سببی این مرد چگونه است؟
1) این کودک با ملاعن محرم است و نمی تواند با او ازدواج کند.
2) این کودک با بستگان مرد ملاعن محرم نیست و می تواند با آن ها ازدواج کند.
3) در صورتیکه واقعاً فرزند این مرد باشد یعنی مرد بین خود و خدای خود او را فرزند خود می داند، با بستگان آن مرد نیز محرم است.
همانگونه كه استحضار داريد در روزهای ماه محرم اغلب افراد نسبت به پخش نذری از قبيل شير، شربت و اطعام اقدام می نمايند. با عنايت به خشكسالی بوجود آمده، می خواستيم اين نذورات را در غالب جيره خشک غذايی و آب معدنی به آن منطقه ارسال نمائيم كه عده ای مردد هستند كه آيا از نظر شرعی صحيح می باشد يا خير، فلذا از آن مرجع عاليقدر تقاضا داشته تا حكم شرعی را بيان فرمايند.
چنانچه صیغه خاص نذر ـ که در رساله علمیه ذکر شده ـ خوانده باشد، واجب است در همان مصرف نذر که نامبرده شده، مصرف نمایند؛ لیکن اگر صیغه خاص نذر خوانده نشده باشد، جایز است در قالب جیره غذائی و آب معدنی و ... مصرف شود.
آیا انجام تغییرات ساختمانی در بنای مسجدی که واقف طبق وقف‌نامه و اسناد رسمی و محضری، تنها بنام مسجد وقف نموده ولاغیر؛ و اجاره دادن فضای آشپزخانه و زیرزمین و... آن مسجد، برای انجام امور اقتصادی و تجاری و درآمدزایی (کترینگ و تهیه و عرضه غذا و نوشیدنی)، جایز است؟
چنانچه واقف تصریح نموده باشد که نباید بناهای مذکور را برای انجام امور اقتصادی و تجاری و غیره اجاره داد؛ در این صورت جایز نیست وگرنه اشکالی ندارد.
1ـ استفاده از دستگاه موسیقی سنتی که در سالیان گذشته تا به امروز به صورت ساز و دهل مخصوص مراسم تعزیه خوانی بوده و احیای این شعیره را به دنبال دارد، چه حکمی دارد؟ 2 ـ استفاده از لباس طرح قدیم مخصوص شبیه خوان های مرد در نقش زن در تعزیه که به صورت چادر های عربی قدیمی (قجری) و روبند های مخصوص(برقه) به منطقه استان هرمزگان بوده، چه حکمی دارد؟ 3 ـ آیا اجرای مجلسی در وصف عروسی حضرت قاسم که به صورت حزین برگزار می گردد، محل اشکال است یا تایید؟
1) چنانچه آن موسیقی مناسب مجالس اهل فسق و فجور نباشد و موجب هتک حرمت شعائر حسینی نشود، اشکال ندارد؛ اما اگر مناسب مجالس فسق و فجور باشد و یا مناسب مجالس عزاداری نباشد، اشکال دارد.
2) اشکال ندارد.
3) اگر این عمل مستند به یکی از کتب مقتل باشد و با رعایت حرمت شعائر باشد، اشکال ندارد.
اگر قاتل در قتل عمد قبل از قصاص و استیذان از حاکم برای قصاص فوت کند و در میان ورثه مقتول صغار باشد با توجه به حرمت هدر دمای مسلمین و عمومات دال بر احترام به دم، آیا می توان از ماترک قاتل دیه مطالبه کرد؟
بله، دیه از ماترک میت برداشته می شود.
پرورش حیوانات
سوال :

با توجه به اینکه گوشت و شیر اسب و الاغ آزاد و غیر اهلی حلال می باشد. آیا می توان مزارع پرورش تولید اسب و الاغ گوشتی ایجاد نمود؟

جواب :

بنابر نظر معظم له: گرچه پرورش و تولید آن فی نفسه اشکال ندارد؛ لیکن در هنگام فروش آن گوشت لازم است حقیقت آن را به خریدار بگوید و جایز نیست آن را به عنوان گوشت دیگری مانند گوشت گوسفند و گاو بفروشد.

خوردنی ها
سوال :

خوردن تخم مرغ و گوشت مرغی که بخشی از تغذیه اش از حشرات؛ همانند کرم، مگس، جیرجیرک و ملخ باشد، چه حکمی دارد؟

جواب :

خوردن تخم مرغ و گوشت مرغ در فرض مسئله، جایز است.

ژلاتین
سوال :

حکم ژلاتین و مواد ژلاتینی از لحاظ فروش و خوردن آن چیست؟

جواب :

اگر ندانید ژلاتین آن از حیوان حرام گوشت گرفته شده و یا ژلاتین استحاله شده باشد، فروش و خوردن آن جایز است.

ماءالشعیر
سوال :

حکم خریدن و نوشیدن ماء الشعیرهای تلخ که در بلاد شیعی تولید می شود و روی آن حک شده بدون الکل شرعاً چه می باشد؟ با توجه به اینکه ما شک داریم که آیا واقعاً و حقیقتاً بدون الکل است یا خیر.

جواب :

در مفروض سؤال که این نوشیدنی در کشور مسلمان تولید می شود، خوردن آن جایز است.

مارک حلال
سوال :

اخیراً بسته های گوشتی مرغ از کشورهای غیر اسلامی مثل برزیل با مارک (حلال) و ظاهراً با سفارش عربستان سعودی وارد کشور افغانستان می شود که مؤمنین در جواز استفاده از آنها دچار تردید می باشند. حکم استفاده از این گونه گوشت ها چیست؟

جواب :

در مفروض سؤال استفاده از آن اشکال ندارد.

استفاده از طعم دهنده ها
سوال : استفاده از طعم دهنده ها (مانند وانیل) در صنعت مواد غذایی به ویژه شکلات سازی، کیک و شیرینی که در روند تهیه طعم دهنده های غیرطبیعی، غالباً از مقادیر بسیار اندکی الکل استفاده می شود تا اسانس مورد نیاز حاصل گردد (بنابر این الکل در محصول نهایی تولید شده ممکن است کماکان باقی مانده باشد؛ هر چند با درصد بسیار اندک)، چه حکمی دارد؟
جواب : اگر مقدار الکل به قدری کم باشد که عرفا مستهلک شده باشد و مست کننده نباشد و از نوع نجس هم نباشد، استفاده از آن اشکال ندارد.
عقیقه
سوال : اگر خانمی از پول خودش برای خودش عقیقه کند ، آیا کراهت خوردن این گوشت شامل شوهر و بچه او نیز می شود؟
جواب : خیر خوردن آن برای شوهر و فرزندان او کراهت ندارد.
ذبح حیوان
سوال : 1. آیا عقل از شرایط ذابح می باشد؟ ذبح توسط مجنون چه حکمی دارد؟
2. مقدار خروج خون از ذبیحه مریض چه مقدار باید باشد؟
3. الف. تسمیه شخص لال در ذبح باید به چه شکلی باشد؟
ب. آیا اگر شخص سالم دیگری نیز حضور داشته باشد، ذبح او صحیح است؟
4. اگر به قصد ذبح مرغی، تسمیه را بگوید ولی گوسفندی را ذبح کند، کافی است؟
جواب : 1) اگر مجنون فعل ذبح و شرایطش را درک و تعقل کند، اشکال ندارد.
2) همین که به مقدار متعارف باشد، کفایت می کند.
3) الف) همین که زبان خود را حرکت دهد و با انگشتش اشاره کند در تسمیه او کفایت می کند.
ب) بله صحیح است.
4) ظاهراً کفایت نمی کند.
مصرف خوراکی که غیر مسلمان خریده
سوال : فردی از اهل سنت به دین مسیحیت گرویده. حال سؤال این است،
1. آیا اگر این فرد خوراکی بخرد و ما بخوریم، حرام است؟ در صورت حرمت، آیا باید رد مظالم پرداخت شود؟
2. آیا رفت و آمد با این فرد حرام است؟
جواب : 1) استعمال و مصرف خوراکی که فرد مذکور در سؤال خریده است، بر شما حرام نیست.
2. صرف رفت و آمد نیز حرام نیست.
ذبح گاو در هندوستان
سوال : در برخی از نقاط هندوستان هندوها زیادند. آنها ذبح کردن گاو را خلاف شریعت می دانند.
1. آیا در جایی که هندوها و مسلمانان با هم زندگی می کنند، ذبح کردن جایز است؟
2. ذبح کردن گاو باعث فساد بین هندوها و مسلمانان می شود و از طرف دیگر بنابر قانون هندوستان، اگر کسی گاو را ذبح کند، جریمه می شود. در این مورد ذبح گاو چه حکمی دارد؟
جواب : 1) فی نفسه جایز است؛ لیکن اگر مستلزم فتنه و اضرار به مسلمین باشد، جایز نیست.
2) در فرض مذکور، ذبح علنی آن جایز نیست.
خرید گوشت در کشورهای غیر اسلامی
سوال : در کشور اروپایی ذبح شرعی در مکان های خاصی انجام می گیرد، ولی مسلمانان از قصابی هایی که فروشنده آنها اغلب مسلمان اهل تسنن هستند، گوشت می خرند و با توجه به این که ذبح انعام با دستگاه انجام می گیرد، در مسأله رو به قبله بودن، گفتن تکبیر و باور کردن حرف قصاب ها که معمولاً شخص دیگری را هم به محل کشتارگاه راه نمی دهند تا استعلام شود، آیا به گفتن آنان می شود اعتماد کرد؟ چگونه عمل کنند تا گرفتار مشکل شرعی نشوند؟
جواب : چنانچه فروشندگان مسلمان باشند و احتمال داده شود که مقید به ذبح اسلامی و لو طبق مذهب خودشان می باشند، جایز است .
حلیت پرندگان
سوال : با توجه به آنچه در منابع فقهی آمده معیار برای تشخیص حلیت و حرمت پرندگان به شرح ذیل است :
پرندگانی که در روایات تصریح به حکم فقهی آن ها شده است باید تعبداً آن حکم را بپذیریم ، مواردی که تصریح به حکم فقهی آن ها نشده باید با معیار شیوه پرواز و داشتن چینه دان یا سنگ دان یا تیغک پشت پا حکم فقهی آن ها را به دست آوریم .
1. درمواردی که حکم فقهی آن ها در روایات مشخص نشده است آیا ابتدا به سراغ شیوه پرواز برویم و در صورتی که از آن طریق نتوانستیم تشخیص دهیم پرنده دفیفی یا صفیفی است سراغ نشانه دوم یعنی داشتن چینه دان یا سنگ دان یا تیغک پشت پا برویم یا ترتیب شرط نیست و تنها وجود یکی از دو علامت کافی است ؟
2. از آنجا که در بین کارشناسان پرنده شناسی معروف آن است که یکی از ملاک های مهم در تشخیص حلیت و حرمت پرندگان نوع تغذیه آن می باشد به این معنا که اگر حیوان یا پرنده ای علف خوار یا دانه خوار باشد آن را حلال می دانند ولی اگر گوشت خوار یا همه چیز خوار باشد آن را حرام می دانند ،در مواردی پیش می آید که شیوه پرواز پرنده دفیفی است ولی همه چیز خوار است و از پستانداران کوچک نیز تغذیه می کند معیار فوق وجه شرعی دارد یا نه ؟
3. پرندگانی که در روایات تصریح به حکم فقهی آن ها نشده ولی با معیارهای بیان شده حلیت و حرمت آن ها به نظر مبارک حضرتعالی مشخص شده کدامند ؟
4. به نظر مبارک کلیت این قاعده که تخم پرندگان حلال گوشت حلال و تخم پرندگان حرام گوشت حرام است صحیح است یا نه ؟
جواب : 1) پاسخ اول: بطور کلی پرندگان حرام عبارتند از پرندگان درنده ونیز پرندگانی که صفیف (گشوده بودن و پرنزدن در حال پرواز) آنها بیشتر از دفیف (پرزدن در حال پرواز) است و یا صفیف آنها مساوی با دفیف آنها بوده و فاقدیکی از نشانه های سه گانه (چینه دان ،سنگ دان وتیغک پشت پا) می باشند و یا واجد یکی از این سه نشانه می باشند ولی صفیف آنها بیشتر از دفیف آنها است در تمام این موارد حرام می باشند . ولی در صورتی که واجد یکی از سه نشانه مذکور باشند وصفیف و دفیف آنها مساوی و یا اینکه دفیف آنها بیشتر است هر چند فاقد علامتهای مزبور است حلال می باشد و نیز در صورتی که واجد یکی از نشانه های مذکور است ولی کیفیت پرواز آن مشکوک است که دفیف آن بیشتر است یا صفیف آن ، محکوم به حلیت است .
پاسخ دوم : به طور کلی پرندگان با رعایت موازین حلیت و حرمت آنها از نظر کیفیت پرواز وغلبه صفیف بودن (گشوده بودن بالها در حال پرواز) بر دفیف بودن (پر زدن در حال پرواز) و نیز نشانه های سه گانه (چینه دان، سنگ دان، تیغک پشت پا) از شش قسم برخوردار می باشند :
1ـ صفیف آن بیشتر از دفیف آن است وفاقد نشانه های سه گانه مذکور است ، در این صورت حرام می باشد.
2ـ صفیف آن با دفیف آن مساوی است و فاقد نشانه های سه گانه مزبور است در این صورت نیز حرام می باشد.
3- صفیف آن بیشتر از دفیف آن است و واجد یکی از نشانه های سه گانه مزبور است در این فرض نیز حرام است.
4ـ دفیف آن بیشتر از صفیف آن است و واجد یکی از نشانه های سه گانه است در این صورت حلال است.
5ـ دفیف آن مساوی با صفیف آن است و واجد یکی از نشانه های مزبور است در این فرض نیز حلال است.
6ـ دفیف آن بیشتر است و فاقد تمام نشانه های سه گانه مذکور است در این صورت نیز حلال است.
7ـ شک در کیفیت پرواز آن و اینکه (صفیف بر دفیف غالب است یا بالعکس) با وجود یکی از نشانه های سه گانه مزبور، در این صورت نیز حلال است.
8ـ پرندگان درنده مطلقا حرام می باشند.

2) صرف گوشت خواری یا علف خواری حیوان معیار حلیت و حرمت آن نیست.
3) جهت آشنایی با موازین حرمت پرندگان مراجعه شود به مسئله 1690جلد دوم منهاج الصالحین معظم له.
4) بله صحیح است.
احكام متفرقة خوردنی وآشاميدنی ها
سوال : شخصی در جلسه ای دعوت می شود در جلسه سر سفره شراب قرار می دهند. این فرد نمی تواند از سر سفره خارج شود و جلسه را ترک کند و سر آن سفره مقداری غذا می خورد. حال سوال این است: 1. آیا خوردن غذا در آن سفره حرام بوده؟ 2. اگر حرام می باشد حال برای جبران چه باید کند؟
جواب : حضور درسفره ای که شراب در آن وجود دارد حرام است و در صورت حضور در آن جلسه واجب است خارج شود و العیاذ بالله چنان چه خارج نشد واجب است توبه نماید.
حلیت یا حرمت
سوال : خوردن گوشت كوالا،كانگرو، پنگوئن، صدف، ماهي مركب، كوسه ماهي ولابسترحلال است ياحرام؟
جواب : خوردن گوشت کوالا (نوعی خرس کوچک که علفخوار می باشد ) و پنگوئن و صدف و ماهی مرکب حرام است.
در مورد کانگرو اگر جزء حیوانات وحشی دارای چنگال و دندان نیش (تیز) باشد، خوردن آن حرام است و الا اشکال ندارد.
در مورد کوسه ماهی چنانچه در نزد عرف دارای فلس باشد، خوردن آن جایز است .
در مورد لابستر (شاه میگو یا خرچنگ دراز ) اگر عرفا آن را جزء میگو بدانند، خوردن آن جایز و اگر جزء خرچنگ ها محسوب شود، خوردن آن حرام است.
حلیت و حرمت پرندگان
سوال : آیا پرندگان طوطی، جغد، دارکوب، شبگرد، لک لک و پلیکان حرام گوشت هستند؟
جواب : طوطی، دارکوب و شبگرد حلال گوشت هستند ولی جغد و پلیکان و لک لک حرام گوشت هستند.
برنج های غیر قابل مصرف
سوال : در پاسخ پرسشى درباره دانه هاى برنج افتاده بر زمين و غير قابل استفاده و ريختن آن در سطل آشغال مرقوم فرموده بوديد كه بهتر آن است كه براى پرندگان ريخته شود. آيا از اين جواب برداشت مى شود كه ريختن آن در سطل زباله جايز، لكن بهتر آن است كه در سطل زباله ريخته نشود، يا آن كه ريختن در سطل زباله، حرام يا مكروه است يا نظر ديگرى داريد؟ همچنين حكم غذايى كه با شستن ظروف داخل فاضلاب مى شود، چيست؟
جواب : ريختن غذاى اضافه در سطل زباله يا آنچه كه به چاه فاضلاب مى ريزد، اگر اسراف محسوب نشود، مانعى ندارد.
خوردن نخاع
سوال : حكم خوردن نخاع حيوان ذبح شده چيست؟
جواب : خوردن نخاع حرام است.
خوردن گوشت خرگوش
سوال : آيا خوردن گوشت خرگوش جايز است؟
جواب : جايز نيست.
خوردن گوشت کوسه
سوال : آيا خوردن گوشت كوسه جايز است؟
جواب : اگر كوسه فلس دارد خوردن آن جايز است.
خوردن ماهی بدون فلس
سوال : آيا حرمت خوردن ماهى بدون فلس از مسلمات فقه جعفرى و اجماع فقها يا مشهور بين آن هاست و يا اين كه مجرد اجتهاد در ادله است و نص صريح و قطعى در اين مسأله وجود ندارد لذا بعضى قائل به حرمت خوردن ماهى بدون فلس و گروهى ديگر قائل به حلال بودن آن هستند، پس از مسائل اختلافى بوده و نمى توان در آن به قطع و يقين رسيد به همين دليل مى توان گفت همه حيوانات دريايى براى ما حلال است؟
جواب : حرمت خوردن ماهى بدون فلس نزد شيعه مشهور است. و روايات زيادى در حد تواتر بر حرمت خوردن ماهى بدون فلس دلالت مى كند و يک روايت در مقابل اين روايات، دال بر عدم حرمت است لكن عمل به اين روايت به دليل وجوه مذكور در بحث هاى فقهى ممكن نيست.