استفتائات برگزیده
اخیراً در فضای مجازی اصواتی به عنوان مواد مخدر شنیداری انتشار یافته که شنیدن آنان اثراتی همانند و بلکه بیشتر از مواد مخدر و مشروبات الکلی دارند با این اوصاف ؟ 1- آیا شنیدن این اصوات دارای حرمت شرعی می باشد ؟ 2- در صورت بروز حالت نامتعارف ناهوشیاری و نابهنجاری( ناشی از گوش دادن )، آیا اعمال مجازات شرعی (حد یا تعزیر) صحیح می باشد ؟
بنا بر نظر معظم له؛ بر فرض وجود خارجی چنین اصواتی که دارای اثرات مذکور باشد، شنیدن آن اصوات حرام است و دارای تعذیر می باشد.
اگر کسی مرتد شود و سپس مسلمان شود، آیا قضای نمازهای آن مدت که مرتد بوده بر او واجب است ؟
طبق فتوای معظم له، قضای نمازهای آن مدت واجب است.
اینجانبان متصدی و کارگزار و زمامدار و مجلس دار عزاداری در تکیه ای در یکی از شهرستان ها هستیم. حسب الوظیفه تصمیم بر این داشتیم که چندین شب عزاداری اباعبدالله الحسین (علیه السلام) را در تکیه بر پا کنیم، عده ای با آوردن این بهانه که اگر مراسم برگزار شود، موجب تبعات و گناه می شود مثلاً افراد فاسد چشم چرانی می کنند یا محتمل است که اشخاصی از این مراسمات سوء استفاده و گناه کنند، پیشنهاد به تعطیلی عزاداری اباعبدالله (علیه السلام) داده اند. آیا اینکه ممکن است بر حسب برگزاری عزاداری در حسینیه احتمالاً عده ای فاسق در این مجلس هم حضور یابند و گناه خود را انجام دهند بر ما که متصدی و کارگردان عزاداری هستیم، حجیت دارد که عزاداری را منحل کنیم؟ حکم واجب بر ما چیست؟
این نوع احتمال دادن خود یک وسوسه شیطانی است. برپایی شعائر حسینی و مراسم عزاداری اهل بیت (علیهم السلام) از اهم امور دینی است و بهتر است که از ورود این افراد به دسته عزاداری و هیئت منع نکنید و راه نصیحت و اصلاح ایشان را با کلمات شایسته و رفتار محبت آمیز در پیش گیرید.
اگر زنی به صورت چند ماهه صیغه مردی شده و سپس نخواهد به رابطه ادامه دهد، آیا می تواند مهریه خود را ببخشد یا مهری که گرفته را پس دهد و خود را یک طرفه از زوجیت مرد برهاند یا اینکه اتمام رابطه زوجیت موقت، منحصر به اتمام مدت یا بذل مدت توسط مرد است و ربطی به بذل مهریه یا استرداد آن ندارد؟
عقد موقت تنها به وسیله تمام شدن مدت و یا بذل مدت توسط زوج فسخ می شود، مگر آنکه در ضمن عقد، وکالت در بذل مدت از مرد گرفته شده باشد.
حکم شرعی کسی که نسبت محرمیت (ادعای زوجیت) و ادعای ارث را به صورت غیر واقعی به شخص دیگری بدهد، چیست؟
اثبات موضوع شرعی مانند زوجیت، نیازمند به بینه شرعی (شهادت دو نفر عادل) دارد.
در صورتی که بین زن و شوهری ملاعنه رخ دهد و شوهر نفی ولد کند.
1ـ رابطه محرمیت این کودک با ملاعن چگونه است؟ آیا در صورتی که کودک دختر باشد، در آینده می تواند با او ازدواج کند؟
2ـ رابطه محرمیت این کودک با بستگان نسبی و رضاعی و سببی مرد لاعن چگونه است؟ آیا می تواند این دختر با برادران مرد لاعن یا پدران او ازدواج کند؟
3ـ در صورتیکه مرد پس از ملاعنه و نفی ولد پشیمان گردد و رجوع کند، رابطه محرمیت این کودک با ملاعن و بستگان نسبی و رضاعی و سببی این مرد چگونه است؟
1) این کودک با ملاعن محرم است و نمی تواند با او ازدواج کند.
2) این کودک با بستگان مرد ملاعن محرم نیست و می تواند با آن ها ازدواج کند.
3) در صورتیکه واقعاً فرزند این مرد باشد یعنی مرد بین خود و خدای خود او را فرزند خود می داند، با بستگان آن مرد نیز محرم است.
همانگونه كه استحضار داريد در روزهای ماه محرم اغلب افراد نسبت به پخش نذری از قبيل شير، شربت و اطعام اقدام می نمايند. با عنايت به خشكسالی بوجود آمده، می خواستيم اين نذورات را در غالب جيره خشک غذايی و آب معدنی به آن منطقه ارسال نمائيم كه عده ای مردد هستند كه آيا از نظر شرعی صحيح می باشد يا خير، فلذا از آن مرجع عاليقدر تقاضا داشته تا حكم شرعی را بيان فرمايند.
چنانچه صیغه خاص نذر ـ که در رساله علمیه ذکر شده ـ خوانده باشد، واجب است در همان مصرف نذر که نامبرده شده، مصرف نمایند؛ لیکن اگر صیغه خاص نذر خوانده نشده باشد، جایز است در قالب جیره غذائی و آب معدنی و ... مصرف شود.
آیا انجام تغییرات ساختمانی در بنای مسجدی که واقف طبق وقف‌نامه و اسناد رسمی و محضری، تنها بنام مسجد وقف نموده ولاغیر؛ و اجاره دادن فضای آشپزخانه و زیرزمین و... آن مسجد، برای انجام امور اقتصادی و تجاری و درآمدزایی (کترینگ و تهیه و عرضه غذا و نوشیدنی)، جایز است؟
چنانچه واقف تصریح نموده باشد که نباید بناهای مذکور را برای انجام امور اقتصادی و تجاری و غیره اجاره داد؛ در این صورت جایز نیست وگرنه اشکالی ندارد.
1ـ استفاده از دستگاه موسیقی سنتی که در سالیان گذشته تا به امروز به صورت ساز و دهل مخصوص مراسم تعزیه خوانی بوده و احیای این شعیره را به دنبال دارد، چه حکمی دارد؟ 2 ـ استفاده از لباس طرح قدیم مخصوص شبیه خوان های مرد در نقش زن در تعزیه که به صورت چادر های عربی قدیمی (قجری) و روبند های مخصوص(برقه) به منطقه استان هرمزگان بوده، چه حکمی دارد؟ 3 ـ آیا اجرای مجلسی در وصف عروسی حضرت قاسم که به صورت حزین برگزار می گردد، محل اشکال است یا تایید؟
1) چنانچه آن موسیقی مناسب مجالس اهل فسق و فجور نباشد و موجب هتک حرمت شعائر حسینی نشود، اشکال ندارد؛ اما اگر مناسب مجالس فسق و فجور باشد و یا مناسب مجالس عزاداری نباشد، اشکال دارد.
2) اشکال ندارد.
3) اگر این عمل مستند به یکی از کتب مقتل باشد و با رعایت حرمت شعائر باشد، اشکال ندارد.
اگر قاتل در قتل عمد قبل از قصاص و استیذان از حاکم برای قصاص فوت کند و در میان ورثه مقتول صغار باشد با توجه به حرمت هدر دمای مسلمین و عمومات دال بر احترام به دم، آیا می توان از ماترک قاتل دیه مطالبه کرد؟
بله، دیه از ماترک میت برداشته می شود.
ارث
سوال :

در مورد جمله (اولاد ذکور علی ترتب الارث) وقتی ذکر نشده ذکور از ذکور یا ذکور از اناث در حالی که ذکوری از ذکور وجود ندارد، آيا اولاد ذکور از اناث نیز شامل (علی ترتب الارث) محسوب می شوند یا خیر؟

جواب :

در صورت رعایت مراتب ارث، فرقی بین اولاد ذکور از ذکور یا اناث وجود ندارد و این در فرضی است که ارثیه پدربزرگ یا مادربزرگ تقسیم می شود و اولاد آنها در قید حیات نباشند.

تقسیم ارث
سوال :

1- آیا دادن ارث به فرزندان، واجب است؟


2- در‌چه صورت والدین می توانند فرزندان خود را از ارث، محروم کنند؟

جواب :

1) والدین در زمان حیات نسبت به اموال خود صاحب اختیار می باشند و هرگز بر آن ها واجب نیست اموال را بین وراث تقسیم کنند و یا وصیت به ارث کنند؛ البته می توانند در حال حیات، تمام اموال یا بخشی از آن را بین فرزندان به صورت هدیه و بخشش تقسیم کنند، ولی در صورتی این هبه نافذ است که قبض اموال موهوبه انجام شود.


2) محروم کردن فرزند از ارث، به این معنا که وصیت کند پس از فوت او ارث نبرد، مشروعیت ندارد؛ ولی چنان چه مالی را در حال حیات خود به کسی هبه کند و به او تحویل دهد یا مصالحه کند، وراث نسبت به آن ارث نمی برند.

تغيير جنسيت
سوال : اینجانب در زمان فوت پدرم دارای جنسیت رجولیت ، نام مردانه ، شناسنامه و مدارک شناسایی بوده ام اما بیست سال پس از فوت ایشان با تجویز حکم قضایی و به دستور پزشک قانونی به مؤنت تغییر جنسیت داده ام. ارث پدر هنوز تقسیم نشده است. لازم به یاد آوری است در زمان رجولیت تقاضای سهم الارث خود را از دیگر ورثه خواسته ام؛ اما آنها نپذیرفته اند و ارث را تقسیم نکرده اند و الان که برادرانم می خواهند ارث را تقسیم کنند قصد دارند سهم الارث مؤنث را به من پرداخت کنند. نظر حضرتعالی در خصوص میزان سهم الارث بنده چیست و آیا سهم زن را می برم یا مرد را؟
جواب : اگر در واقع جنسیت اصلی شما مذکر بوده ، آثار رجولیت بار می شود (سهم الارث شما دو برابر زن می باشد) و تبدیل جنسیت ظاهری با عمل جراحی اثری ندارد. ولی اگر جنسیت اصلی و واقعی شما مؤنث بوده و عمل جراحی برای ظهور آن صورت گرفته ، آثار مؤنث بودن مترتب می شود.
تقسیم ارث قبل از ممات
سوال : والد مرحوم اینجانب پیش از وفات وصیت نامه ای مرقوم فرمودند که بر طبق آن و بنابر آیه شریفه "وللذکر مثل حظ الانثیین"، از برای پسران که شش نفر می باشند دو سهم مساوی و از برای دختران که مجموعاً چهار نفر در قید حیات هستند، یک سهم مساوی از زمین کشاورزی مشخص نمودند. پدر مرحوم ما دارای سه گروه از فرزندان بوده، یعنی فرزندان او از سه زوجه بودند و فرزندان گروه اول و دوم زودتر ازدواج کرده و وضعیت مالی و شغلی نابسامان داشته اند و از طرفی در عرف منطقه ما اغلب رسم است که از ترس اینکه در آینده بین فرزندان اختلاف بیفتد، سهم الارث بچه های بزرگتر را زمانی که در قید حیات هستند می دهند، بنابراین به پیشنهاد زوجه سوم مرحوم پدرم، بدون هیچ واگذارنامه یا هبه نامه ای، زمین کشاورزی به گروه اول و دوم از فرزندان داده تا آنها از زمین کشاورزی فعلاً انتفاع ببرند و در وصیت نامه اش قید فرمودند که آنچه در اختیار آنان گذاشتم سهم الارث آنان است و حقی از ما بقی ندارند. حال با توجه به اینکه کلیه وراث اعم از پسری و دختری اعتراضی به وصیت نامه و نحوه اجرای آن نداشتند و ندارند، فرزندان یکی از وراث که پدرشان بعد از بیست و پنچ سال از فوت وصیت کننده مرحوم شده، معترضند. نظر حضرتعالی راهگشای این مشکل خواهد بود.
جواب : آنچه والد مکرمتان در زمان حیاتشان به فرزندان خود هبه کرده باشند و به تملیک و قبض آنها در آورده باشند، جزء ما ترک محسوب نمی شود و ما بقی ما ترک باید بین فرزندان به نسبت دو به یک بین پسر و دختر تقسیم گردد و اگر در زمان حیاتشان تنها حق انتفاع از آن زمین را داشته اند و به آنها هبه نشده باشد، این مقدار از زمین جزء ما ترک است و بعد از فوت والد بین فرزندان تقسیم می شود و آنچه مرقوم کرده اند که آن مقدار از زمین سهم الارث آنهاست و دیگر هیچ حقی از ارث ندارند، هیچ اعتباری ندارد مگر اینکه مقصود از آن وصیت، تقسیم اموال خود میان ورثه در زمان حیات خود باشد، یعنی ما بقی را هم تملیک فعلی به سایر فرزندان به نسبت سهم الارثشان کرده باشد و قبض و اقباض از طرف آنها انجام گرفته باشد و دیگر ترکه ای از میت باقی نماند.
ارث
سوال : ما چهار برادر هستيم كه پدرمان در زمان صدام به دست او به شهادت رسيده است. شهادت پدر ما قبل از درگذشت جد مرحوم ما بوده است. اكنون كه ميراث جد ما را تقسيم مى كنند به ما چيزى نداده اند. آيا صحيح است كه چيزى به ما نمى رسد؟ با توجه به اين قانون دولت عراق به حق ما در ارث تصريح مى كند، همچنين با توجه به اين نكته كه زمان شهادت پدر ما مشخص نيست و جنازه او هم پيدا نشد و فقط برگه اعدام به رؤيت ما رسيده است.
جواب : با وجود پسر يا دختر، نوه ارث نمى برد.
ارث
سوال : مردى فوت شده است و پسران و دختران و نيز نوه اى پسرى دارد، آيا اين نوه اگر شيعه و پدر او حنفى باشد، ارث مى برد؟ اگر خودش حنفى باشد و پدرش هم حنفى چطور؟
جواب : با وجود فرزند، نوه از ميت ارث نمى برد.
ارث
سوال : شخصى در كلامى خصوصى به همسر خود گفته است كه در بانک اين قدر حساب دارم، وقتى فلان فرزند ما از دانشكده داروسازى فارغ التحصيل شد، اين پول براى او باشد تا داروخانه خود را باز كند. بعد از مدتى پدر در اثر سانحه اى در گذشت و اين فرزند نيز از دانشگاه فارغ التحصيل شد. لكن مادر او اين مال را نيز بين تمام ورثه به صورت شرعى تقسيم كرد، حكم اين مال چيست؟
جواب : اگر سخن مرد به همسر خودش، فقط خبر دادن او به اين مطلب بود كه اين مال را به فرزندش خواهد داد تا داروخانه بزند يا اين كه هبه كرده، بدون آن كه فرزند يا وكيل او آن هبه را بگيرد، كار مادر كه تقسيم اين پول ميان همه ورثه طبق استحقاق آ نها بوده، صحيح است. اما اگر به دادن اين پول به فرزند وصيت كرده و فرزند نيز آن را رد نكرده است، اين وصيت او نافذ است در صورتى كه اين ميزان از مال بيشتر از ثلث اموال ميت نباشد و اگر بيشتر بود، بقيه در صورت اجازه ورثه نافذ است.
ارث
سوال : زنى كه داراى يک پسر و دو دختر و نيز يک برادر و چند خواهر است، قبل از مرگ پدرش، درگذشته است. آيا فرزندان او از پدر بزرگشان ارث مى برند؟
جواب : با وجود فرزند، نوه ارث نمى برد.
ارث
سوال : پدری در زمان حیات، وصیت نامه ای تنظیم نموده و حق الارث هرکدام از ورثه را تعیین نموده است و ورثه نیز ذیل وصیت نامه، آن را تأیید نموده اند. ملکی در زمان حیات موصی در ید یکی از ورثه بوده که نامی از آن در وصیت نامه مذکور نیامده، در حالیکه بعد از فوت موصی دیگر ورثه مدعی هستند که آن ملک نیز جزء ما ترک متوفی بوده و باید بین کل ورثه تقسیم شود. خواهشمند است نظر مبارک را در این مورد مرقوم فرمایید؟
جواب : اگر ثابت شود که ملک در زمان حیات به او تملیک شده است جزء ما ترک متوفی محسوب نمی شود.
نحوه تقسيم ارث
سوال : مادر بزرگ بنده دو پسر داشته اند که قبل از ایشان فوت نموده اند، حال مادر بزرگمان نیز فوت نموده اند، نحوه تقسیم ارث ایشان چگونه است؟ آیا دو قسمت می شود و بین دو گروه فرزندان پسرش تقسیم می شود یا بین نوه ها (پسر دو برابر دختر) تقسیم می شود؟
جواب : ارثیه مادربزرگ (در فرض عدم وجود اولاد) بین نوه ها به همان طریق فرزندان میت (هر پسر دو برابر دختر) تقسیم می شود.