1. صفحه نخست
  2. استفتائات
  3. مسائل متفرقة
  4. حقوق ديگران
استفتائات برگزیده
اخیراً در فضای مجازی اصواتی به عنوان مواد مخدر شنیداری انتشار یافته که شنیدن آنان اثراتی همانند و بلکه بیشتر از مواد مخدر و مشروبات الکلی دارند با این اوصاف ؟ 1- آیا شنیدن این اصوات دارای حرمت شرعی می باشد ؟ 2- در صورت بروز حالت نامتعارف ناهوشیاری و نابهنجاری( ناشی از گوش دادن )، آیا اعمال مجازات شرعی (حد یا تعزیر) صحیح می باشد ؟
بنا بر نظر معظم له؛ بر فرض وجود خارجی چنین اصواتی که دارای اثرات مذکور باشد، شنیدن آن اصوات حرام است و دارای تعذیر می باشد.
اگر کسی مرتد شود و سپس مسلمان شود، آیا قضای نمازهای آن مدت که مرتد بوده بر او واجب است ؟
طبق فتوای معظم له، قضای نمازهای آن مدت واجب است.
اینجانبان متصدی و کارگزار و زمامدار و مجلس دار عزاداری در تکیه ای در یکی از شهرستان ها هستیم. حسب الوظیفه تصمیم بر این داشتیم که چندین شب عزاداری اباعبدالله الحسین (علیه السلام) را در تکیه بر پا کنیم، عده ای با آوردن این بهانه که اگر مراسم برگزار شود، موجب تبعات و گناه می شود مثلاً افراد فاسد چشم چرانی می کنند یا محتمل است که اشخاصی از این مراسمات سوء استفاده و گناه کنند، پیشنهاد به تعطیلی عزاداری اباعبدالله (علیه السلام) داده اند. آیا اینکه ممکن است بر حسب برگزاری عزاداری در حسینیه احتمالاً عده ای فاسق در این مجلس هم حضور یابند و گناه خود را انجام دهند بر ما که متصدی و کارگردان عزاداری هستیم، حجیت دارد که عزاداری را منحل کنیم؟ حکم واجب بر ما چیست؟
این نوع احتمال دادن خود یک وسوسه شیطانی است. برپایی شعائر حسینی و مراسم عزاداری اهل بیت (علیهم السلام) از اهم امور دینی است و بهتر است که از ورود این افراد به دسته عزاداری و هیئت منع نکنید و راه نصیحت و اصلاح ایشان را با کلمات شایسته و رفتار محبت آمیز در پیش گیرید.
اگر زنی به صورت چند ماهه صیغه مردی شده و سپس نخواهد به رابطه ادامه دهد، آیا می تواند مهریه خود را ببخشد یا مهری که گرفته را پس دهد و خود را یک طرفه از زوجیت مرد برهاند یا اینکه اتمام رابطه زوجیت موقت، منحصر به اتمام مدت یا بذل مدت توسط مرد است و ربطی به بذل مهریه یا استرداد آن ندارد؟
عقد موقت تنها به وسیله تمام شدن مدت و یا بذل مدت توسط زوج فسخ می شود، مگر آنکه در ضمن عقد، وکالت در بذل مدت از مرد گرفته شده باشد.
حکم شرعی کسی که نسبت محرمیت (ادعای زوجیت) و ادعای ارث را به صورت غیر واقعی به شخص دیگری بدهد، چیست؟
اثبات موضوع شرعی مانند زوجیت، نیازمند به بینه شرعی (شهادت دو نفر عادل) دارد.
در صورتی که بین زن و شوهری ملاعنه رخ دهد و شوهر نفی ولد کند.
1ـ رابطه محرمیت این کودک با ملاعن چگونه است؟ آیا در صورتی که کودک دختر باشد، در آینده می تواند با او ازدواج کند؟
2ـ رابطه محرمیت این کودک با بستگان نسبی و رضاعی و سببی مرد لاعن چگونه است؟ آیا می تواند این دختر با برادران مرد لاعن یا پدران او ازدواج کند؟
3ـ در صورتیکه مرد پس از ملاعنه و نفی ولد پشیمان گردد و رجوع کند، رابطه محرمیت این کودک با ملاعن و بستگان نسبی و رضاعی و سببی این مرد چگونه است؟
1) این کودک با ملاعن محرم است و نمی تواند با او ازدواج کند.
2) این کودک با بستگان مرد ملاعن محرم نیست و می تواند با آن ها ازدواج کند.
3) در صورتیکه واقعاً فرزند این مرد باشد یعنی مرد بین خود و خدای خود او را فرزند خود می داند، با بستگان آن مرد نیز محرم است.
همانگونه كه استحضار داريد در روزهای ماه محرم اغلب افراد نسبت به پخش نذری از قبيل شير، شربت و اطعام اقدام می نمايند. با عنايت به خشكسالی بوجود آمده، می خواستيم اين نذورات را در غالب جيره خشک غذايی و آب معدنی به آن منطقه ارسال نمائيم كه عده ای مردد هستند كه آيا از نظر شرعی صحيح می باشد يا خير، فلذا از آن مرجع عاليقدر تقاضا داشته تا حكم شرعی را بيان فرمايند.
چنانچه صیغه خاص نذر ـ که در رساله علمیه ذکر شده ـ خوانده باشد، واجب است در همان مصرف نذر که نامبرده شده، مصرف نمایند؛ لیکن اگر صیغه خاص نذر خوانده نشده باشد، جایز است در قالب جیره غذائی و آب معدنی و ... مصرف شود.
آیا انجام تغییرات ساختمانی در بنای مسجدی که واقف طبق وقف‌نامه و اسناد رسمی و محضری، تنها بنام مسجد وقف نموده ولاغیر؛ و اجاره دادن فضای آشپزخانه و زیرزمین و... آن مسجد، برای انجام امور اقتصادی و تجاری و درآمدزایی (کترینگ و تهیه و عرضه غذا و نوشیدنی)، جایز است؟
چنانچه واقف تصریح نموده باشد که نباید بناهای مذکور را برای انجام امور اقتصادی و تجاری و غیره اجاره داد؛ در این صورت جایز نیست وگرنه اشکالی ندارد.
1ـ استفاده از دستگاه موسیقی سنتی که در سالیان گذشته تا به امروز به صورت ساز و دهل مخصوص مراسم تعزیه خوانی بوده و احیای این شعیره را به دنبال دارد، چه حکمی دارد؟ 2 ـ استفاده از لباس طرح قدیم مخصوص شبیه خوان های مرد در نقش زن در تعزیه که به صورت چادر های عربی قدیمی (قجری) و روبند های مخصوص(برقه) به منطقه استان هرمزگان بوده، چه حکمی دارد؟ 3 ـ آیا اجرای مجلسی در وصف عروسی حضرت قاسم که به صورت حزین برگزار می گردد، محل اشکال است یا تایید؟
1) چنانچه آن موسیقی مناسب مجالس اهل فسق و فجور نباشد و موجب هتک حرمت شعائر حسینی نشود، اشکال ندارد؛ اما اگر مناسب مجالس فسق و فجور باشد و یا مناسب مجالس عزاداری نباشد، اشکال دارد.
2) اشکال ندارد.
3) اگر این عمل مستند به یکی از کتب مقتل باشد و با رعایت حرمت شعائر باشد، اشکال ندارد.
اگر قاتل در قتل عمد قبل از قصاص و استیذان از حاکم برای قصاص فوت کند و در میان ورثه مقتول صغار باشد با توجه به حرمت هدر دمای مسلمین و عمومات دال بر احترام به دم، آیا می توان از ماترک قاتل دیه مطالبه کرد؟
بله، دیه از ماترک میت برداشته می شود.
مالکیت معنوی
سوال :

بنده در یک شرکت به عنوان مدیر بخش توسعه و تحقیق کار میکنم و در راستای کارم، فرمولاسیون ترکیبات و محصولات جدید را انجام می دهم. اکنون همکاری من با شرکت به پایان رسیده است و در حال جدا شدن از شرکت می باشم. آیا می توانم از فرمولاسیون های شرکت که از قبل من وجود داشته است و من در دوره همکاری آنها را یاد گرفته ام یا از فرمولاسیون هایی که خودم در طول مدت همکاری پیدا کرده ام، استفاده کنم و خودم با این فرمولاسیون ها یک واحد تولیدی احداث کنم؟

جواب :

طبق نظر معظم له، در فرض سؤال می توانید استفاده کنید.

استفاده از مشاعات
سوال :

در یک آپارتمان مسکونی، همسایه‌ای داریم که از فضاهای مشاعات و عمومی ساختمان (مانند موتورخانه، راه‌‌پله، پشت بام، حیاط و...) به عنوان محل نگهداری وسایل خود استفاده می‌نماید. اگرچه که ایشان به عنوان یکی از مالکان حق استفاده از فضای عمومی ساختمان را دارند؛ اما باقی همسایگان از کار ایشان رضایت ندارند. فعل ایشان به لحاظ شرعی چه حکمی دارد؟

جواب :

در صورتی که رضایت همه ساکنان محرز نشود، استفاده خصوصی از فضای مشاع ساختمان جایز نیست.

اجازه همسایه برای تعمیرات
سوال :

شخصی قصد دارد که دیوار شرقی خانه جدید الاحداث خود را که مشرف به منزل همسایه است، به جهت عدم بروز رطوبت و نم باران بالخصوص در فصول بارندگی که به تأیید کارشناس خبره هم رسیده، عایق کاری و پلاستر (سیمان کاری) نماید. با توجه به آنکه اجباراً می بایست از پشت بام همسایه هموار جهت نصب داربست و عملیات مربوطه استفاده نماید، لکن همسایه همجوار به رغم تعهد شخص در جبران خسارت احتمالی، به هیچ عنوان اجازه این کار را به ایشان نمی دهد. حال تکلیف شخص مورد نظر در مورد ساختمان و حفاظت از مال خود چیست؟

جواب :

اگر عایق کاری جلوی ضرر رساندن به ساختمان را می گیرد، این امر ابتدا با اجازه و رضایت همسایه و در صورت عدم اجازه او، به اذن حاکم شرع جایز است.

حق الناس
سوال :

آیا حفر چاه (فاضلاب - آب) پشت دیوار و در کوچه و معبر جایز است و آیا تجاوز به حقوق دیگران نیست؟

جواب :

در کوچه باز حفر چاه برای خود جایز نیست، اما برای خود کوچه اشکال ندارد. در کوچه بن بست تصرف در آن منوط به اجازه همه کسانی است که درب منزل و یا ملک آنان به کوچه باز است.

حق استفاده از مشاعات ملک
سوال :

آیا صحیح است که حق استفاده از فضای حیاط مشاعی یک مجتمع (در دو طبقه و با چهار باب مغازه تجاری در همکف و دو واحد مسکونی فوقانی کنارهم با درب جداگانه و مسیر عبوری مستقل برای واحد های مسکونی که به راحتی تمام مالکین و سکنه آن مجتمع امکان تردد از تنها درب مستقل حیاط مشاعی را دارند)، صرفاً اختصاص به واحدهای مسکونی فوقانی که کوچکترین نیازی به تردد و عبور از حیاط را ندارند داده شود و دیگر سکنه آن مجتمع از حق تردد به حیاط منع گردند، آیا این موضوع خلاف شرع نمی باشد؟

جواب :

شرعی بودن و نبودن منع مذکور در سؤال، بستگی به وضعیت مالکیت افراد در آن مجتمع دارد و در صورتی که حیاط مشاع بین همه کسانی باشد که با این ساختمان ارتباط دارند (مغازه داران و ساکنان طبقات فوقانی) همگان می توانند از حیاط استفاده کنند.

حکم نصب دوربین مداربسته و ضبط تصاویر
سوال :

حکم نصب دوربین مداربسته و ضبط تصاویر افراد، در فضاهای داخلی مشترک املاک مسکونی نظیر راه پله، پاگرد و پارکینگ، در صورتی که عده قلیلی از ساکنین رضایت نداشته باشند، چیست؟ آیا در صورت عدم جلب رضایت همه ساکنین، باید ضبط تصاویر متوقف و دوربین ها جمع شود؟

جواب :

اگر در حریم مشترک باشد، وضع دوربین مخصوصاً اگر در جهت امنیت باشد، اشکال ندارد.

گرداندن سگ در فضای عمومی
سوال :

1- آوردن سگ در فضاهای عمومی مانند پارک ها و خیابان ها که ممکن است سبب اذیت دیگران نیز باشد، چه حکمی دارد؟


2- نشستن بر روی چمنی که سگ روی آن راه رفته، چه حکمی دارد؟

جواب :

1) اگر موجب آزار و اذیت دیگران شود، جایز نیست.


2) تا زمانی که اطمینان به نجاست آن محل پیدا نشده، پاک محسوب می شود.

استفاده ار محصولات تراریخته
سوال : 1. استفاده از محصولات تراریخته خوراکی که به طور مستقیم یا غیرمستقیم از گیاهان و یا حیوانات تغییر یافته ژنتیکی ( اعم از حلال گوشت وحرام گوشت) استفاده می شود چه حکمی دارد؟
2. تولید و فروش محصولات تراریخته در صورتی که تولید کننده یا فروشنده از عدم تاثیر منفی آن بر سلامت مردم مطلع نیست، موجب ضمان است یا خیر ( به عبارت دیگر، آیا فروشنده ضامن ایمنی وسلامت محصول می باشد؟)
3. در صورتی که تولید کننده، تراریخته بودن محصول را اعلام نکند یا مخفی کند و مصرف کننده از مصرف آن دچار بیماری شود، آیا مسئول خسارات وارده می باشد؟
جواب : 1) چنانچه این محصولات به طور مستقیم یا غیر مستقیم به بدن انسان ضرر معتد به وارد کند، استفاده از آن جایز نیست.
2) در فرض وارد نمودن ضرر، تولید و فروش آن بدون ذکر آن که مضر است، جایز نیست و تولید کننده و فروشنده ضامن می باشند.
3) از جواب قبل معلوم شد.
تصرف در مال دیگران
سوال : 1. آیا تصرف پدر، در مال فرزند در فرض عدم رضایت جایز است یا خیر؟
2. آیا تصرف فرزند، در مال پدر در فرض عدم رضایت جایز است یا خیر؟
جواب : 1) تصرف پدر در اموال فرزند در صورتی که بالغ و عاقل است بدون رضایت او جایز نیست، ولی تصرف او در اموال فرزند که بالغ و عاقل نیست با فرض عدم مفسده، اشکال ندارد.
2) تصرف فرزند در اموال پدر بدون رضایت او، جایز نیست.
رابطه با پدر و مادر
سوال : 1) در صورتی که اختلاف و درگیری بین پدر و مادر به گونه ای شدید باشد که احترام به هر یک، مستلزم ناراحتی و کدورت شدید طرف مقابل گردد، تکلیف فرزند چیست؟ (هریک انتظار همراهی با خود را دارند)
2) در صورتی که یک نفر از آنها نسبت به دیگری ظلم نماید و طرف دیگر بی پناه و محتاج حمایت و طرفداری فرزند باشد، تکلیف چیست؟ آیا می توان از مظلوم حمایت و در مقابل ظالم ایستاد (که این امر بی شک مستلزم مقابله با طرف دیگر است) یا خیر؟
جواب : 1. باید به گونه ای همراهی کند که به دیگری اهانت و بی احترامی نشود.
2. اگر احراز شود که یک طرف به دیگری ظلم می کند و طرف مظلوم از او استمداد می کند، لازم است منع از تحقق ظلم کند و از او حمایت کند، البته با رعایت حداقل مقابله لازم نسبت به طرف دیگر .
تحویل نگرفتن کالا از تعمیرگاه
سوال : اینجانب به شغل و حرفه میکانیکی خودرو اشتغال دارم. در حدود سال ۸۹ خودرویی را به صورت تصادفی و غیر قابل حرکت به شخصی فروختم و مبایعه نامه ای فی مابین تنظیم گردید و خودرو را نیز تحویل دادم، لیکن به خواست ایشان خودرو جهت بازسازی و تعمیرات به تعمیرگاه منتقل گردید. بعد از گذشت مدتی و انجام مقداری از تعمیرات و خرید کلیه قطعات یدکی خودرو، متاسفانه هر چه با خریدار تماس گرفته شد، ایشان جهت تحویل خودرو و تسویه حساب مراجعه ننمودند . خودرو کنار خیابان جلوی درب تعمیرگاه به صورت نیمه کاره رها شد. به ناچار جهت جلوگیری از خطرات احتمالی از قبیل سرقت لوازم و ... بنده پس از تسویه حساب با تعمیرگاه خودرو را نیمه کاره با جرثقیل به پارکینگ منتقل نمودم و از سال ۱۳۹۰ تاکنون در پارکینگ می باشد. ضمناً خریدار را نیز از محل پارک خودرو مطلع ساختم . ایشان هزینه و مخارج صورت گرفته بابت بازسازی خودرو و خرید لوازم را تا کنون پرداخت ننموده است.
آیا در این مدت ۴ سال که خودرو در پارکینگ است از نظر شرعی، دینی یا حقی از سوی خریدار بر ذمه اینجانب قرار می گیرد یا خیر؟
جواب : نسبت به هزینه ها و مخارج بازسازی خودرو، اگر به دستور خریدار بوده است بر ذمّه او خواهد بود و باید پرداخت کند. و اما هزینه پارکینگ خودرو، چنانچه با رضایت خریدار به آنجا منتقل شده باشد، بر گردن شما چیزی نیست و اگر بدون رضایت وی انجام شده باشد، اجرت پارکینگ بر عهده شما خواهد بود.
تصفیه حساب
سوال : اینجانب در سال 1350 در زمان حکومت صدام از کشور عراق به طرف ایران عزیمت نمودم، در آن زمان اموال منقولی در عراق داشتیم که آنها را نزد شخصی به امانت گذاشتیم تا آنها را به فروش برساند، ایشان این اموال را فروخته و مقداری پول در سال 1380 ارسال نمود، هم اکنون که برای تصفیه حساب مراجعت نموده ایم متاسفانه ایشان ملاک تصفیه حساب را دینار کنونی در نظر گرفته (هر دلار معادل 1250 دینار ) در حالیکه در زمان فروش کالا هر دلار سه دینار بوده است.
سؤال بنده از محضر حضرت عالی این است که آیا ملاک تصفیه حساب را باید قیمت طلا در آن زمان قرار داد یا قیمت دلار در آن زمان و یا هر موردی که حکم شرع باشد؟
جواب : بنا بر احتیاط واجب، قیمت دینار آن روز را بدهد.
ادای حق والدین
سوال : برخی بر انسان حق دارند مثل والدین، معلم و ...، آیا آنها (والدین و معلم) می توانند حق خود بر دیگران را ببخشند؟ (که در نتیجه مثلاً انسان بتواند پای خود را - نعوذ بالله – جلوی آنها دراز نماید).
جواب : در صورتی که موجب اذیت یا ناراحتی آن ها نشود، اشکال ندارد.
دریافت خسارت
سوال : در همسايگى گلخانه كشاورزى فردى باغ پسته اى هست كه ريشه چند اصله درخت پسته ايشان وارد به حريم ملک گلخانه شده است، صاحب باغ پسته اعلام داشته با توجه به اينكه گلخانه دار از آفت كش جهت دفع آفات خاک گلخانه اش استفاده كرده و ريشه چند درخت پسته ايشان كه در زير خاک گلخانه رفته بوده، آفت كش را از خاک كشيده و سبب آسيب و بعضا خشكيدن آن چند درخت شده است و صاحب درختان پسته تقاضاى غرامت از گلخانه دار دارد با توجه به اينكه گلخانه دار به خاک ملک خود و در حيطه حصار خود و با در نظر گرفتن حريم محدوده خود و براى دفع آفت از محصول خود اقدام به آفت كشى كرده است و اين ريشه درختان است كه وارد حريم ملك گلخانه دار گشته است آيا
طلب جبران خسارت از گلخانه دار توجيه شرعى دارد ؟ و گلخانه دار ملزم به پرداخت غرامت به صاحب درختان پسته مى باشد يا خير؟
جواب : چنانچه گلخانه دار در حدود زمين خودش آفت زدائي كرده باشد ضامن خسارتي نمي باشد.
حق الناس
سوال : من در سنین نوجوانی در مغازه ای کار می کردم و فکر می کردم که صاحب کار حقوقم را به اندازه‌ی کافی نمی دهد، حلال و حرام را به خاطر جهل و مراهقت رعایت نمی کردم. مدتی طولانی که مقدار آن را نمی دانم از صندوق مغازه بی اجازه صاحب کارم به گمان اینکه حقم است بر می داشتم. الان فهمیدم که کارم اشتباه بوده است و می خواهم حق را به صاحبش برگردانم اما مدت زمانی را که پول بر می داشتم نمی دانم و مقدار پول برداشت شده را هم نمی دانم، در این حال باید چه کار کنم؟ و از طرفی هم نمی توانم مسئله را به صاحب کارم بگویم و از او خجالت می کشم تکلیفم در این حال چیست؟
جواب : اگر به صاحب كار دسترسى داريد بايد پول را به صاحب كار يا ورثه او برسانيد ولازم نيست كه عنوان آن را بيان كنيد به همان مقدارى كه يقين داريد از صندوق برداشتيد. و چنان چه که بتوانید به نحوی حلالیت بطلبید بهتر است انجام دهید.
سخن چینی
سوال : اگر شخصی برای دیگری پیامکی بفرستد و او بدون اجازه و یا پنهانی، آن پیامک را به شخص یا اشخاص دیگری نشان دهد، حق الناس است و مصداق سخن چین و نمّام است و آیا مشمول آیات 11 تا 13 سوره قلم میشود یا خیر؟
جواب : موارد فرق می کند لکن مادامی که موجب هتک حرمت فرستنده پیام و یا اشخاص دیگری نشود جایز است.
حق استفاده از حیاط در آپارتمان
سوال : اینجانب در سال 86 طبقات همکف و زیر همکف آپارتمانی را خریداری کرده ام که حیاط آن بر طبقات یاد شده اشراف کامل دارد و طبقات فوقانی دسترسی مستقیم به حیاط ندارند. مالکین اسبق، در طول 18 سال سکونت خود، طبق اسناد قانونی توافق نموده اند تا صرفا مالک طبقه همکف حق تردد از حیاط را داشته باشند، لکن مالکین جدید که پس از اینجانب به ملک نقل مکان نموده اند، با استناد به مشاعی بودن حیاط ، اصرار به رفت و آمد به آن را دارند که این امر سبب رویت داخل منزل بنده از طرف نامحرم خواهد گردید. بنده مدتی پیش در گفتگوی تلوزیونی یکی از آیات عظام شنیده بودم که "در صورتیکه حیاط منزلی به طبقه ای از آن اشراف داشته باشد بنحوی که حضور سایر مالکین سبب رویت داخل منزل گردد، شرعا مالکین سایر طبقات از حضور در حیاط منع می گردند " حال این پرسش مطرح است که آیا در این خصوص حکم شرعی وجود دارد؟ و در صورت امکان تقاضای نظر معظم له در این خصوص را دارم . اجرکم عند ا...
جواب : حق مالكين فعلى نسبت به حياط به صرف توافق مالكين قبلى بر استفاده شخصى شما، ساقط نمى شود، گرچه نگاه كردن آنها به داخل منزل شما شرعاً جايز نيست.
ارفاق
سوال : احتراما اینجانب یکی از اساتید دانشگاه های کشور هستم. متاسفانه مدت مدیدی است که پس از اعلام نمرات نهایی پایان ترم توسط اینجانب مدیر گروه دانشگاه و بعضی از همکاران وی به انحای مختلف مانند تهدید به نفرین، سوء استفاده از اعتقادات و احساسات مذهبی اینجانب به ویژه در لیالی و ایام مبارک ماه رمضان الکریم ، قسم دادن ، تماس های پی در پی و غیره از اینجانب خواستار نمره دادن به برخی از دانشجویان هستند که در طول ترم تحصیلی تلاش نکرده و زحمت نکشیده اند و در سر جلسات درس و بحث نیز به طور منظم حاضر نشده و در فعالیت های کلاسی مانند پروژه های درسی، حل تمرینات وغیره مشارکت نداشته و بعضا مبادرت به تقلب نیز نموده اند و نهایتا از عهده امتحانات و سوالات نیز به طور شایسته بر نیامده اند و با این وجود مشمول ارفاق عمومی اینجانب نیز شده اند ولی در نهایت جزء چهارده درصد مردودی اینجانب قرار گرفته اند. حتی ایشان در ترم گذشته نیز متعهد شده بودند که در صورت ارفاق در ترم بعدی جبران کنند که متاسفانه هرگز و هرگز به تعهد خود پایبند نبودند. علیهذا، با توجه به نظر حضرتعالی ارفاق خصوصی به این افراد که به تشخیص اینجانب با شناختی که در طول سال تحصیلی از ایشان پیدا کرده ام که من حیث المجموع لایق قبولی نیستند جایز است و تضییع کننده حقوق سایر دانشجویان ساعی و کوشا نیست؟ آیا حضرتعالی شرعا جواز چنین ارفاقی را صادر می فرمایید و عمل به این تهدیدات و توصیه ها را جایز می دانید؟ آیا نظر مدیر گروه و همکارانش که آمار قبولی باید به هر قیمتی صد در صد باشد لازم الاجرا است؟
جواب : این عمل شما صحیح است و ارفاق خصوصی به افرادی که لایق قبولی نیستند موجب تضییع حقوق سایر دانشجویان می باشد و نظر مدیر محترم گروه و همکارانش لازم الاجرا نیست.
صرف مال حرام در راه خیر
سوال : محضر مبارک حضرت آیت الله العظمی هاشمی شاهرودی زید عزه العالی
با تقدیم تحیات فائقه و آرزوی تداوم توفیقات، مسئله ای را بشرح ذیل معروض داشته:
اگر با علم به اینکه مالی از راه حرام کسب شده و گردآورنده آن برای ایجاد حاشیه امن برای خود و اعمال خلاف شرع و عرف خود با ورود به بیوت مراجع عظام و تخصیص مبالغی قابل توجه بعنوان پرداخت وجوهات مبارکه برای ساخت مسجد و یا تهیه و تنظیم و چاپ کتبی دینی در صدد سوء استفاده می باشد.
خواهشمند است نظر مبارکتان را شرعاً پیرامون مسئله فوق الذکر بیان بفرمائید.
قبلاً از عنایت مبذوله کمال تشکر و امتنان را دارم.
جواب : اگر علم پيدا كند كه آن مال از راه حرام به دست آمده بايد آن را به صاحبان مال برگرداند و در صورتى كه اميد به پيدا كردن آنها ندارد با اجازه مجتهد بايد از طرف آنها صدقه بدهد.
اختلاف در تجارت
سوال : در همسایگی گلخانه کشاورزی فردی باغ پسته ای هست که ریشه چند اصله درخت پسته ایشان وارد به حریم ملک گلخانه شده است، صاحب باغ پسته اعلام داشته با توجه به اینکه گلخانه دار از آفت کش جهت دفع آفات خاک گلخانه اش استفاده کرده و ریشه چند درخت پسته ايشان که در زیر خاک گلخانه رفته بوده آفت کش را از خاک کشیده و سبب آسیب و بعضا خشکیدن آن چند درخت شده است و صاحب درختان پسته تقاضای غرامت از گلخانه دار دارد با توجه به اینکه گلخانه دار به خاک ملک خود و در حیطه حصار خود و با در نظر گرفتن حریم محدوده خود و برای دفع آفت از محصول خود اقدام به آفت کشی کرده است و این ریشه درختان است که وارد حریم ملک گلخانه دار گشته است آیا طلب جبران خسارت از گلخانه دار توجیه شرعی دارد ؟ و گلخانه دار ملزم به پرداخت غرامت به صاحب درختان پسته می باشد یا خیر؟
جواب : در مفروض سؤال طلب خسارت هيچ توجيه شرعى ندارد و گلخانه دار ملزم به پرداخت غرامت نيست.