1. صفحه نخست
  2. استفتائات
  3. تقليد
  4. احتياط
استفتائات برگزیده
اخیراً در فضای مجازی اصواتی به عنوان مواد مخدر شنیداری انتشار یافته که شنیدن آنان اثراتی همانند و بلکه بیشتر از مواد مخدر و مشروبات الکلی دارند با این اوصاف ؟ 1- آیا شنیدن این اصوات دارای حرمت شرعی می باشد ؟ 2- در صورت بروز حالت نامتعارف ناهوشیاری و نابهنجاری( ناشی از گوش دادن )، آیا اعمال مجازات شرعی (حد یا تعزیر) صحیح می باشد ؟
بنا بر نظر معظم له؛ بر فرض وجود خارجی چنین اصواتی که دارای اثرات مذکور باشد، شنیدن آن اصوات حرام است و دارای تعذیر می باشد.
اگر کسی مرتد شود و سپس مسلمان شود، آیا قضای نمازهای آن مدت که مرتد بوده بر او واجب است ؟
طبق فتوای معظم له، قضای نمازهای آن مدت واجب است.
اینجانبان متصدی و کارگزار و زمامدار و مجلس دار عزاداری در تکیه ای در یکی از شهرستان ها هستیم. حسب الوظیفه تصمیم بر این داشتیم که چندین شب عزاداری اباعبدالله الحسین (علیه السلام) را در تکیه بر پا کنیم، عده ای با آوردن این بهانه که اگر مراسم برگزار شود، موجب تبعات و گناه می شود مثلاً افراد فاسد چشم چرانی می کنند یا محتمل است که اشخاصی از این مراسمات سوء استفاده و گناه کنند، پیشنهاد به تعطیلی عزاداری اباعبدالله (علیه السلام) داده اند. آیا اینکه ممکن است بر حسب برگزاری عزاداری در حسینیه احتمالاً عده ای فاسق در این مجلس هم حضور یابند و گناه خود را انجام دهند بر ما که متصدی و کارگردان عزاداری هستیم، حجیت دارد که عزاداری را منحل کنیم؟ حکم واجب بر ما چیست؟
این نوع احتمال دادن خود یک وسوسه شیطانی است. برپایی شعائر حسینی و مراسم عزاداری اهل بیت (علیهم السلام) از اهم امور دینی است و بهتر است که از ورود این افراد به دسته عزاداری و هیئت منع نکنید و راه نصیحت و اصلاح ایشان را با کلمات شایسته و رفتار محبت آمیز در پیش گیرید.
اگر زنی به صورت چند ماهه صیغه مردی شده و سپس نخواهد به رابطه ادامه دهد، آیا می تواند مهریه خود را ببخشد یا مهری که گرفته را پس دهد و خود را یک طرفه از زوجیت مرد برهاند یا اینکه اتمام رابطه زوجیت موقت، منحصر به اتمام مدت یا بذل مدت توسط مرد است و ربطی به بذل مهریه یا استرداد آن ندارد؟
عقد موقت تنها به وسیله تمام شدن مدت و یا بذل مدت توسط زوج فسخ می شود، مگر آنکه در ضمن عقد، وکالت در بذل مدت از مرد گرفته شده باشد.
حکم شرعی کسی که نسبت محرمیت (ادعای زوجیت) و ادعای ارث را به صورت غیر واقعی به شخص دیگری بدهد، چیست؟
اثبات موضوع شرعی مانند زوجیت، نیازمند به بینه شرعی (شهادت دو نفر عادل) دارد.
در صورتی که بین زن و شوهری ملاعنه رخ دهد و شوهر نفی ولد کند.
1ـ رابطه محرمیت این کودک با ملاعن چگونه است؟ آیا در صورتی که کودک دختر باشد، در آینده می تواند با او ازدواج کند؟
2ـ رابطه محرمیت این کودک با بستگان نسبی و رضاعی و سببی مرد لاعن چگونه است؟ آیا می تواند این دختر با برادران مرد لاعن یا پدران او ازدواج کند؟
3ـ در صورتیکه مرد پس از ملاعنه و نفی ولد پشیمان گردد و رجوع کند، رابطه محرمیت این کودک با ملاعن و بستگان نسبی و رضاعی و سببی این مرد چگونه است؟
1) این کودک با ملاعن محرم است و نمی تواند با او ازدواج کند.
2) این کودک با بستگان مرد ملاعن محرم نیست و می تواند با آن ها ازدواج کند.
3) در صورتیکه واقعاً فرزند این مرد باشد یعنی مرد بین خود و خدای خود او را فرزند خود می داند، با بستگان آن مرد نیز محرم است.
همانگونه كه استحضار داريد در روزهای ماه محرم اغلب افراد نسبت به پخش نذری از قبيل شير، شربت و اطعام اقدام می نمايند. با عنايت به خشكسالی بوجود آمده، می خواستيم اين نذورات را در غالب جيره خشک غذايی و آب معدنی به آن منطقه ارسال نمائيم كه عده ای مردد هستند كه آيا از نظر شرعی صحيح می باشد يا خير، فلذا از آن مرجع عاليقدر تقاضا داشته تا حكم شرعی را بيان فرمايند.
چنانچه صیغه خاص نذر ـ که در رساله علمیه ذکر شده ـ خوانده باشد، واجب است در همان مصرف نذر که نامبرده شده، مصرف نمایند؛ لیکن اگر صیغه خاص نذر خوانده نشده باشد، جایز است در قالب جیره غذائی و آب معدنی و ... مصرف شود.
آیا انجام تغییرات ساختمانی در بنای مسجدی که واقف طبق وقف‌نامه و اسناد رسمی و محضری، تنها بنام مسجد وقف نموده ولاغیر؛ و اجاره دادن فضای آشپزخانه و زیرزمین و... آن مسجد، برای انجام امور اقتصادی و تجاری و درآمدزایی (کترینگ و تهیه و عرضه غذا و نوشیدنی)، جایز است؟
چنانچه واقف تصریح نموده باشد که نباید بناهای مذکور را برای انجام امور اقتصادی و تجاری و غیره اجاره داد؛ در این صورت جایز نیست وگرنه اشکالی ندارد.
1ـ استفاده از دستگاه موسیقی سنتی که در سالیان گذشته تا به امروز به صورت ساز و دهل مخصوص مراسم تعزیه خوانی بوده و احیای این شعیره را به دنبال دارد، چه حکمی دارد؟ 2 ـ استفاده از لباس طرح قدیم مخصوص شبیه خوان های مرد در نقش زن در تعزیه که به صورت چادر های عربی قدیمی (قجری) و روبند های مخصوص(برقه) به منطقه استان هرمزگان بوده، چه حکمی دارد؟ 3 ـ آیا اجرای مجلسی در وصف عروسی حضرت قاسم که به صورت حزین برگزار می گردد، محل اشکال است یا تایید؟
1) چنانچه آن موسیقی مناسب مجالس اهل فسق و فجور نباشد و موجب هتک حرمت شعائر حسینی نشود، اشکال ندارد؛ اما اگر مناسب مجالس فسق و فجور باشد و یا مناسب مجالس عزاداری نباشد، اشکال دارد.
2) اشکال ندارد.
3) اگر این عمل مستند به یکی از کتب مقتل باشد و با رعایت حرمت شعائر باشد، اشکال ندارد.
اگر قاتل در قتل عمد قبل از قصاص و استیذان از حاکم برای قصاص فوت کند و در میان ورثه مقتول صغار باشد با توجه به حرمت هدر دمای مسلمین و عمومات دال بر احترام به دم، آیا می توان از ماترک قاتل دیه مطالبه کرد؟
بله، دیه از ماترک میت برداشته می شود.
شرایط احتیاط
سوال : مکلف یا باید مجتهد باشد یا مقلد یا محتاط، لطفا شرایط احتیاط را بیان فرمایید. دقیقاً باید طبق نظر کدام دسته از مجتهدین عمل کند تا مطمئن گردد بریء الذمه است. (مثلاً آیا مجتهدین حی در زمان مکلف یا تمامی مجتهدین).
جواب : احتیاط تام برای غیر مجتهدین ممکن نیست و آنچه که ممکن است آن است که مکلف به تمامی فتاوای مجتهدین محتمل الأعلمیه زنده‌ زمان خود آگاهی داشته باشد و از راه احتیاط طوری عمل نماید که یقین کند با نظر آن ها مخالفت نکرده است.
احتیاط واجب
سوال : تفاوت میان احتیاط واجب و احتیاط مطلق چیست و در کدام رجوع به فقیه دیگر جائز است؟
جواب : احتیاط واجب بر دو نوع است، 1: احتیاط در فتوا ، 2: فتوا به احتیاط. نوع دوم در جایی است که دلیلی بر وجوب احتیاط ثابت شود، مثل جایی که علم اجمالی به وجوب قصر یا تمام در نماز حاصل شود که در چنین مواردی رجوع به غیر جایز نیست ولی در نوع اول (احتیاط در فتوا) با رعایت الاعلم فالاعلم می توان به مجتهد دیگر رجوع نمود.
احتیاط بنص مطلق
سوال : در رساله عملیه گاهی تعبیر به «احتیاط» به صورت مطلق دیده می شود و گاهی تعبیر به «احتیاط واجب» و گاهی «احتیاط مستحب» معنای دو مورد اخیر روشن است ولی مقصود از اوّلی چه احتیاطی است؟ مانند مسئله 107 و 108 و یا مسئله 1161 و 1162.
جواب : بنا به نظر معظم له احتياط مذكور در مسأله 107 و 108 و 1161 و 1162، همان احتياط واجب مى باشد.
عمل به احتیاط
سوال : ضابطه شرعى هنگام عمل به احتياط چيست؟ آيا عمل به احوط اقوال مجتهدين است، چه مجتهدين زنده و چه درگذشته؟ يا فقط عمل به احوط اقوال علماى زنده مى‏ باشد؟
جواب : عمل كردن به احوط فتاواى فقهاى زنده‏ اى كه اهليّت فتوا را دارند و در معرض اعلمیت هستند كافي است و اگر چنان چه مقلد علم به اعلميت یکی از دو نفر دارد ولی او را نمی شناسد، بايد به نظر احوط از ميان آن دو نفر، عمل نمايد و چنان چه فتوای هر دو، مطابق احتياط باشد، مثلاً بعضى از فقها حكم به قصر و بعضى حكم به اتمام نماز داده، واجب است كه احتياطاً جمع بخواند و اگر احتياط امكان نداشت، مثلاً يكى فتوا به وجوب و ديگرى فتوا به حرمت داده بود، مكلّف در انتخاب هر كدام از دو نظر مخير است به شرط این که واقعه تکراری نباشد که در آن صورت لازم است یکی از دو فتوا را انتخاب کرده و در همه دفعات به آن عمل کند.
عمل به احتیاط
سوال : آيا شما عمل به احتياط در تقليد و اجتهاد را جايز مى‏دانيد؟
جواب : بله جايز است اما عمل به احتياط براى هر كسى در همه مسائل ممكن نيست.
احتیاط در فتوا و فتوای به احتیاط
سوال : دو اصطلاح در ابواب فقه تكرار شده است كه آن دو عبارتند از: احتياط در فتوا و فتواى به احتياط. تفاوت اين دو در اصطلاح و در حكم و عمل چيست؟
جواب : احتياط در فتوا در آن جايى است كه مجتهد در مسأله به طور قطع فتوا نمى‏ دهد و براى ترجيح يكى از دو جنبه حرمت يا وجوب در نظر خود فتوا را جايز نمى‏ داند بلكه احتياط مى‏ كند (و حكم به احتياط واجب مى‏ دهد) اما فتواى به احتياط در موردى است كه دليل شرعى بر لزوم احتياط نزد مجتهد اقامه مى‏ شود مانند موارد علم اجمالى منجّز. تفاوت اين دو در حكم اين است كه در مورد (احتياط در فتوا) رجوع به مجتهد ديگر جايز است در حالى كه در مورد دوم جایز نيست.
احتیاط
سوال : مى‏ دانيم زمانى كه مرجع دينى عبارت «بنابر احتياط واجب» يا «لزوماً» را در هر مسأله‏اى به كار برد بر مقلّدان او واجب است كه احتياط كنند و آن را ترك نكنند همان حال براى آن‏ها رجوع به مرجع ديگرى در همان مسأله جايز است. معمولاً اشاره دارد به اين كه حكم از قبيل احتياط در فتوا است. طبق آن چه كه گفته شد سؤال اين است: آيا اين حكم فقط مخصوص مكلّفين است يا شامل حال خود مرجع هم مى‏ شود يعنى اگر مرجع دينى در اين موارد نخواهد به احتياط واجب عمل كند آيا جايز است به مراجع ديگر در همان مسأله شرعى رجوع كند؟ نظر جناب عالى چيست؟
جواب : خیر برای او جایز نیست.