1. صفحه نخست
  2. استفتائات
  3. شهادات
استفتائات برگزیده
اخیراً در فضای مجازی اصواتی به عنوان مواد مخدر شنیداری انتشار یافته که شنیدن آنان اثراتی همانند و بلکه بیشتر از مواد مخدر و مشروبات الکلی دارند با این اوصاف ؟ 1- آیا شنیدن این اصوات دارای حرمت شرعی می باشد ؟ 2- در صورت بروز حالت نامتعارف ناهوشیاری و نابهنجاری( ناشی از گوش دادن )، آیا اعمال مجازات شرعی (حد یا تعزیر) صحیح می باشد ؟
بنا بر نظر معظم له؛ بر فرض وجود خارجی چنین اصواتی که دارای اثرات مذکور باشد، شنیدن آن اصوات حرام است و دارای تعذیر می باشد.
اگر کسی مرتد شود و سپس مسلمان شود، آیا قضای نمازهای آن مدت که مرتد بوده بر او واجب است ؟
طبق فتوای معظم له، قضای نمازهای آن مدت واجب است.
اینجانبان متصدی و کارگزار و زمامدار و مجلس دار عزاداری در تکیه ای در یکی از شهرستان ها هستیم. حسب الوظیفه تصمیم بر این داشتیم که چندین شب عزاداری اباعبدالله الحسین (علیه السلام) را در تکیه بر پا کنیم، عده ای با آوردن این بهانه که اگر مراسم برگزار شود، موجب تبعات و گناه می شود مثلاً افراد فاسد چشم چرانی می کنند یا محتمل است که اشخاصی از این مراسمات سوء استفاده و گناه کنند، پیشنهاد به تعطیلی عزاداری اباعبدالله (علیه السلام) داده اند. آیا اینکه ممکن است بر حسب برگزاری عزاداری در حسینیه احتمالاً عده ای فاسق در این مجلس هم حضور یابند و گناه خود را انجام دهند بر ما که متصدی و کارگردان عزاداری هستیم، حجیت دارد که عزاداری را منحل کنیم؟ حکم واجب بر ما چیست؟
این نوع احتمال دادن خود یک وسوسه شیطانی است. برپایی شعائر حسینی و مراسم عزاداری اهل بیت (علیهم السلام) از اهم امور دینی است و بهتر است که از ورود این افراد به دسته عزاداری و هیئت منع نکنید و راه نصیحت و اصلاح ایشان را با کلمات شایسته و رفتار محبت آمیز در پیش گیرید.
اگر زنی به صورت چند ماهه صیغه مردی شده و سپس نخواهد به رابطه ادامه دهد، آیا می تواند مهریه خود را ببخشد یا مهری که گرفته را پس دهد و خود را یک طرفه از زوجیت مرد برهاند یا اینکه اتمام رابطه زوجیت موقت، منحصر به اتمام مدت یا بذل مدت توسط مرد است و ربطی به بذل مهریه یا استرداد آن ندارد؟
عقد موقت تنها به وسیله تمام شدن مدت و یا بذل مدت توسط زوج فسخ می شود، مگر آنکه در ضمن عقد، وکالت در بذل مدت از مرد گرفته شده باشد.
حکم شرعی کسی که نسبت محرمیت (ادعای زوجیت) و ادعای ارث را به صورت غیر واقعی به شخص دیگری بدهد، چیست؟
اثبات موضوع شرعی مانند زوجیت، نیازمند به بینه شرعی (شهادت دو نفر عادل) دارد.
در صورتی که بین زن و شوهری ملاعنه رخ دهد و شوهر نفی ولد کند.
1ـ رابطه محرمیت این کودک با ملاعن چگونه است؟ آیا در صورتی که کودک دختر باشد، در آینده می تواند با او ازدواج کند؟
2ـ رابطه محرمیت این کودک با بستگان نسبی و رضاعی و سببی مرد لاعن چگونه است؟ آیا می تواند این دختر با برادران مرد لاعن یا پدران او ازدواج کند؟
3ـ در صورتیکه مرد پس از ملاعنه و نفی ولد پشیمان گردد و رجوع کند، رابطه محرمیت این کودک با ملاعن و بستگان نسبی و رضاعی و سببی این مرد چگونه است؟
1) این کودک با ملاعن محرم است و نمی تواند با او ازدواج کند.
2) این کودک با بستگان مرد ملاعن محرم نیست و می تواند با آن ها ازدواج کند.
3) در صورتیکه واقعاً فرزند این مرد باشد یعنی مرد بین خود و خدای خود او را فرزند خود می داند، با بستگان آن مرد نیز محرم است.
همانگونه كه استحضار داريد در روزهای ماه محرم اغلب افراد نسبت به پخش نذری از قبيل شير، شربت و اطعام اقدام می نمايند. با عنايت به خشكسالی بوجود آمده، می خواستيم اين نذورات را در غالب جيره خشک غذايی و آب معدنی به آن منطقه ارسال نمائيم كه عده ای مردد هستند كه آيا از نظر شرعی صحيح می باشد يا خير، فلذا از آن مرجع عاليقدر تقاضا داشته تا حكم شرعی را بيان فرمايند.
چنانچه صیغه خاص نذر ـ که در رساله علمیه ذکر شده ـ خوانده باشد، واجب است در همان مصرف نذر که نامبرده شده، مصرف نمایند؛ لیکن اگر صیغه خاص نذر خوانده نشده باشد، جایز است در قالب جیره غذائی و آب معدنی و ... مصرف شود.
آیا انجام تغییرات ساختمانی در بنای مسجدی که واقف طبق وقف‌نامه و اسناد رسمی و محضری، تنها بنام مسجد وقف نموده ولاغیر؛ و اجاره دادن فضای آشپزخانه و زیرزمین و... آن مسجد، برای انجام امور اقتصادی و تجاری و درآمدزایی (کترینگ و تهیه و عرضه غذا و نوشیدنی)، جایز است؟
چنانچه واقف تصریح نموده باشد که نباید بناهای مذکور را برای انجام امور اقتصادی و تجاری و غیره اجاره داد؛ در این صورت جایز نیست وگرنه اشکالی ندارد.
1ـ استفاده از دستگاه موسیقی سنتی که در سالیان گذشته تا به امروز به صورت ساز و دهل مخصوص مراسم تعزیه خوانی بوده و احیای این شعیره را به دنبال دارد، چه حکمی دارد؟ 2 ـ استفاده از لباس طرح قدیم مخصوص شبیه خوان های مرد در نقش زن در تعزیه که به صورت چادر های عربی قدیمی (قجری) و روبند های مخصوص(برقه) به منطقه استان هرمزگان بوده، چه حکمی دارد؟ 3 ـ آیا اجرای مجلسی در وصف عروسی حضرت قاسم که به صورت حزین برگزار می گردد، محل اشکال است یا تایید؟
1) چنانچه آن موسیقی مناسب مجالس اهل فسق و فجور نباشد و موجب هتک حرمت شعائر حسینی نشود، اشکال ندارد؛ اما اگر مناسب مجالس فسق و فجور باشد و یا مناسب مجالس عزاداری نباشد، اشکال دارد.
2) اشکال ندارد.
3) اگر این عمل مستند به یکی از کتب مقتل باشد و با رعایت حرمت شعائر باشد، اشکال ندارد.
اگر قاتل در قتل عمد قبل از قصاص و استیذان از حاکم برای قصاص فوت کند و در میان ورثه مقتول صغار باشد با توجه به حرمت هدر دمای مسلمین و عمومات دال بر احترام به دم، آیا می توان از ماترک قاتل دیه مطالبه کرد؟
بله، دیه از ماترک میت برداشته می شود.
شهادت بر قتل
سوال :

شخصی شاهد قتلی بوده که صورت گرفته و قاتل را می شناسد. آیا بر او واجب است که به اولیای مقتول یا مقامات قضایی اطلاع و گزارش بدهد یا اینکه تکلیفی ندارد؟

جواب :

بر او واجب نیست گزارش دهد ولیکن اگر دادگاه از او طلب کند، واجب است شهادت دهد.

حضور شاهد نزد قاضی
سوال :

شهادت مجازی که به طرق زیر مطرح می شود، از نظر شرعی (بافرض فراهم بودن سایر شرایط شهادت، مانند بلوغ و ...) چه حکمی دارد؟ الف. شهادت از طریق سیستم مدار بسته ب. شهادت از طریق ویدئو کنفرانس ج. شهادت از طریق نوار ویدئویی ضبط شده د. شهادت از طریق کنفرانس تلفنی.

جواب :

حضور شاهد نزد قاضی، لازم نیست؛ بلکه کافی است شهود واجد شرایط شهادت باشند و برای قاضی شهادت ایشان محرز شود، از هر طریقی که میسر است.

شهادت سردفتر
سوال :

همانگونه که مستحضرید در هنگام تنظیم سند رسمی، سردفتر و دفتر یار اسناد رسمی ناظر بر انجام معامله و امضای متعاملین در ذیل سند رسمی بوده و با امضاء در ذیل سند رسمی این امر را گواهی می نمایند. حال : 1. آیا سند رسمی را می توان اقرارنامه کتبی متعاملین بر انجام معامله محسوب نمود؟ 2. آیا می توان سند رسمی را شهادت کتبی سردفتر و دفتریار بر اقرار متعاملین بر انجام معامله تلقی نمود؟ 3. در صورت مثبت بودن پاسخ دو سئوال فوق، در مقام تعارض سند رسمی با سایر ادله کدام یک مقدم است؟

جواب :

1) بله در صورتی که علم به مفاد و مضمون مورد معامله داشته اید ، اقرار طرفین محسوب می شود.


2) صرف امضاء سردفتر و دفتریار گواه و شاهد محسوب نمی شود مگر آنکه این دو نفر (سر دفتر و دفتر یار) شاهد بر انجام (وقوع) عقد متعاملیین بوده باشند و با شرائطی که در شاهد معتبر است گواهی دهند و اقرار نمایند.

شرایط شهود
سوال : آیا کسی که بدون دلیل اقدام به روزه خواری می کند، شهادتش در دادگاه بنا بر آیه دو سوره طلاق صحیح و مورد قبول می باشد؟
جواب : اگر برای روزه خوری خود عذر شرعی (اضطرار ـ بیماری ـ سفر) اقامه کند، شهادتش صحیح و نافذ می باشد.
نفی نسب
سوال : 1. چه دلائلی می تواند نفی نسب را اثبات نماید؟
الف: آیا شهادت پدر لازم است؟
ب: آیا اقرار بر اثبات نسب کافی می باشد؟
ج: آیا شهادت شخص ثالث بر نفی نسب مورد قبول می باشد؟
د: آیا می توان جهت نفی و یا اثبات نسب به آزمایش های متداول معروف به (DNA) که احتمال خطا و صواب در آن می رود استناد کرد؟
جواب : الف) صرف شهادت پدر کافی نیست بلکه باید دو عادل شهادت دهند.
ب) اگر احتمال صدق اقرار و عدم منازع داده شود ، اقرار کفایت می کند.
ج) در صورتی که شرایط قبول شهادت (دو نفر مرد عادل) فراهم باشد مورد قبول است.
د) خیر در فرض احتمال خطا نمی توان اعتماد کرد.
شرایط شهادت
سوال : آیا شهادت فرد ناشنوا، نابینا و لال معتبر است؟
جواب : موارد شهادت مختلف است لذا در صورتی که واجد شرایط شاهد در آن مورد باشد، شهادت او اشکال ندارد.
شهادت
سوال : کسی که در شهادت دادن بیطرف نیست و منافع دنیوی دارد، آیا شهادت او قبول است یا خیر؟
جواب : اشکال ندارد بشرط آنکه شاهد یکی از طرفین دعوی یا ذی نفع در مورد دعوی به ترتیبی که در کتاب شهادات ذکر می شود نباشد.
آیا تراشیدن ریش ملاک فسق است
سوال : اینجانب فردی مؤمن و مسلمان هستم، چندی پیش جهت ادای شهادت در دادگاه حاضر شدم. چون ریشم را با ماشین تراشیده بودم قاضی محترم از من سؤال کرد آیا شما همیشه ریشت را می زنی گفتم گاهی اوقات، الان نیز برای عروسی پسرم با ماشین ریش تراشی ریش را زده ام. ایشان گفتند: تراشیدن ریش حرام وفسق است. شما فاسق هستید و فاسق عادل نیست در نتیجه شهادت شما را قبول ندارم و مرا از دادگاه بیرون کرد. لذا از حضرتعالی به عنوان مرجع تقلید شیعیان خواهشمند است پاسخ سؤالات شرعی ذیل را را مرقوم فرمائید.
1. آیا تراشیدن ریش ملاک فاسق و غیر عادل بودن فرد است؟ 2. آیا قاضی محترم شایسته بود در جلسه علنی دادگاه به من توهین کند؟ 3. آیا شهادت کسانی که ریش خود را با ماشین در حد تیغ کوتاه نموده اند مسموع نیست؟ 4. آیا قاضی در جلسه علنی دادگاه به فرض نپذیرفتن شهادت مجاز به بیرون کردن من و بردن آبروی مؤمن است؟
جواب : 1) صرف تراشیدن ریش (با این که احتیاط وجوبی در ترک آن است) دالّ بر فسق شخص نیست.
2) قاضی محترم حق چنین برخوردی نداشته است.
3) از پاسخ پرسش اول، معلوم گشت.
4) خیر.
شهادت شهود
سوال : چنانچه شخصی برای اثبات ادعای خود به شهادت شهود استناد کند و شهود از نزدیکان وی مثل شوهر خواهر و برادرش باشد، حکمش چیست؟
جواب : در صورتى كه شرايط شهادت در آنها جمع باشد و نسبت به مورد دعوی ذى نفع نباشند، اشكال ندارد.
شهادت در زنا
سوال : 1. آیا با بودن 3 شاهد مرد و 2 شاهد زن در عمل زنا قتل مرتکب (زانی یا زانیه) ثابت می شود؟
2. آیا با بودن 2شاهد مرد و 4 شاهد زن در عمل زنا قتل مرتکب (زانی یازانیه) ثابت می شود؟
جواب : 1) ثابت می شود در صورتی که عادل بوده و علم حسی به زنا داشته باشد نه حدسی و در دادگاه شهادت دهند.
2) با وجود شرایط ذکر شده فقط جلد ثابت می شود نه قتل.
شهادت شهود نزد قاضي
سوال : اگرقاضي از شهود بخواهد كه جهت اداي شهادت به دادگاه حاضر شوند اما شهود از اين كار امتناع ورزند، آيا قاضي مي تواند آنها را از روي اجبار براي اداي شهادت به دادگاه بياورد؟
جواب : چنانچه دفع ظلم متوقف بر شهادت شهود باشد و یا شهود حادثه را اشهاد کرده باشند، قاضی می تواند به اجبار آنها را برای ادای شهادت به دادگاه بیاورد.
شهادات
سوال : فرض موردی که مدعی به شهادت شهودی استناد می کند که دارای سوابق متعدد از جمله ارتکاب رابطه نامشروع مادون زنا(گناه کبیره) دارد و جهت تعدیل وی به شهادت دو نفر معدل استناد می کند، آیا علم و اطلاع معدل از ارتکاب گناه کبیره و توبه شاهد لازم و ضروری است یا با فرض عدم اطلاع معدل از ارتکاب گناه کبیره از سوی شاهد و عدم اطلاع از توبه وی، شهادت معدل به عدالت ظاهری جهت تعدیل شاهد کافی به نظر می رسد یا خیر؟
جواب : برای جواز تعدیل علم به ارتکاب گناه و توبه از آن لازم نیست. و در صورت احراز عدالت از راه همنشینی و مشاهده ی اعمال شخص می توان به آن شهادت داد.
فلسفه تفاوت حکم شهادت زن ومرد
سوال : اگر قاضی از طريق شهادت زن علم حاصل کند:
1- در جرايم تعزيری (مالی وغير مالی) آيا شهادت زنان در محاکم مورد قبول است؟ وحد نصاب شهادت زن در اثبات جرم تعزيری به چه تعداد است؟
2- چگونه حد زنا با شهادت سه مرد ودو زن ثابت می شود ولی مساحقه که اختصاص به زنان دارد با هيچ ترکيبی از زنان قابل اثبات نيست؟
3- مبنای برابری شهادت دو زن با شهادت يک مرد چيست؟ آيا تعبد محض است يا توجيه عقلانی دارد؟ اگر توجيه عقلانی دارد از کجا ناشی می شود؟
4- اگر مبنای تفاوت حکم شهادت زن ومرد وجود يا عدم پاره ای اوصاف در هر يک از زن ومرد است، در اين صورت اگر شرايط اجتماعی، تعليم وتربيت و... به گونه ای باشد که آن اوصاف فی الجمله در هردو طرف يکسان ظاهر شود آيا حکم شهادت آنها نيز يکسان است؟
5- حکمت وفلسفه تفاوت حکم شهادت زن ومرد چيست؟ آيا اين حکمت دست يافتنی است يا نه؟
جواب : 1) به عنوان شهادت تعبّدى شرعى شهادت زنها به تنهايى مقبول نيست وليكن به عنوان قرائن مفيد علم قابل استناد است و ليكن بعيد نيست شهادت دو زن جاى يك مرد با شهادت مرد، در تعزيرات مقبول باشد.
2) چون مقتضاى ادله شرعى چنين است.
3) تعبد است، ولى معناى تعبد اين نيست كه حكمت ندارد.
4) خير، يكسان نيست، زيرا نكات ديگرى نيز در فرق زن و مرد از نظر روحى و عاطفى و غيره موجود است كه محتمل است آنها فلسفه اين حكم شرعى باشد.
5) از جواب سابق معلوم شد.