استفتائات برگزیده
اخیراً در فضای مجازی اصواتی به عنوان مواد مخدر شنیداری انتشار یافته که شنیدن آنان اثراتی همانند و بلکه بیشتر از مواد مخدر و مشروبات الکلی دارند با این اوصاف ؟ 1- آیا شنیدن این اصوات دارای حرمت شرعی می باشد ؟ 2- در صورت بروز حالت نامتعارف ناهوشیاری و نابهنجاری( ناشی از گوش دادن )، آیا اعمال مجازات شرعی (حد یا تعزیر) صحیح می باشد ؟
بنا بر نظر معظم له؛ بر فرض وجود خارجی چنین اصواتی که دارای اثرات مذکور باشد، شنیدن آن اصوات حرام است و دارای تعذیر می باشد.
اگر کسی مرتد شود و سپس مسلمان شود، آیا قضای نمازهای آن مدت که مرتد بوده بر او واجب است ؟
طبق فتوای معظم له، قضای نمازهای آن مدت واجب است.
اینجانبان متصدی و کارگزار و زمامدار و مجلس دار عزاداری در تکیه ای در یکی از شهرستان ها هستیم. حسب الوظیفه تصمیم بر این داشتیم که چندین شب عزاداری اباعبدالله الحسین (علیه السلام) را در تکیه بر پا کنیم، عده ای با آوردن این بهانه که اگر مراسم برگزار شود، موجب تبعات و گناه می شود مثلاً افراد فاسد چشم چرانی می کنند یا محتمل است که اشخاصی از این مراسمات سوء استفاده و گناه کنند، پیشنهاد به تعطیلی عزاداری اباعبدالله (علیه السلام) داده اند. آیا اینکه ممکن است بر حسب برگزاری عزاداری در حسینیه احتمالاً عده ای فاسق در این مجلس هم حضور یابند و گناه خود را انجام دهند بر ما که متصدی و کارگردان عزاداری هستیم، حجیت دارد که عزاداری را منحل کنیم؟ حکم واجب بر ما چیست؟
این نوع احتمال دادن خود یک وسوسه شیطانی است. برپایی شعائر حسینی و مراسم عزاداری اهل بیت (علیهم السلام) از اهم امور دینی است و بهتر است که از ورود این افراد به دسته عزاداری و هیئت منع نکنید و راه نصیحت و اصلاح ایشان را با کلمات شایسته و رفتار محبت آمیز در پیش گیرید.
اگر زنی به صورت چند ماهه صیغه مردی شده و سپس نخواهد به رابطه ادامه دهد، آیا می تواند مهریه خود را ببخشد یا مهری که گرفته را پس دهد و خود را یک طرفه از زوجیت مرد برهاند یا اینکه اتمام رابطه زوجیت موقت، منحصر به اتمام مدت یا بذل مدت توسط مرد است و ربطی به بذل مهریه یا استرداد آن ندارد؟
عقد موقت تنها به وسیله تمام شدن مدت و یا بذل مدت توسط زوج فسخ می شود، مگر آنکه در ضمن عقد، وکالت در بذل مدت از مرد گرفته شده باشد.
حکم شرعی کسی که نسبت محرمیت (ادعای زوجیت) و ادعای ارث را به صورت غیر واقعی به شخص دیگری بدهد، چیست؟
اثبات موضوع شرعی مانند زوجیت، نیازمند به بینه شرعی (شهادت دو نفر عادل) دارد.
در صورتی که بین زن و شوهری ملاعنه رخ دهد و شوهر نفی ولد کند.
1ـ رابطه محرمیت این کودک با ملاعن چگونه است؟ آیا در صورتی که کودک دختر باشد، در آینده می تواند با او ازدواج کند؟
2ـ رابطه محرمیت این کودک با بستگان نسبی و رضاعی و سببی مرد لاعن چگونه است؟ آیا می تواند این دختر با برادران مرد لاعن یا پدران او ازدواج کند؟
3ـ در صورتیکه مرد پس از ملاعنه و نفی ولد پشیمان گردد و رجوع کند، رابطه محرمیت این کودک با ملاعن و بستگان نسبی و رضاعی و سببی این مرد چگونه است؟
1) این کودک با ملاعن محرم است و نمی تواند با او ازدواج کند.
2) این کودک با بستگان مرد ملاعن محرم نیست و می تواند با آن ها ازدواج کند.
3) در صورتیکه واقعاً فرزند این مرد باشد یعنی مرد بین خود و خدای خود او را فرزند خود می داند، با بستگان آن مرد نیز محرم است.
همانگونه كه استحضار داريد در روزهای ماه محرم اغلب افراد نسبت به پخش نذری از قبيل شير، شربت و اطعام اقدام می نمايند. با عنايت به خشكسالی بوجود آمده، می خواستيم اين نذورات را در غالب جيره خشک غذايی و آب معدنی به آن منطقه ارسال نمائيم كه عده ای مردد هستند كه آيا از نظر شرعی صحيح می باشد يا خير، فلذا از آن مرجع عاليقدر تقاضا داشته تا حكم شرعی را بيان فرمايند.
چنانچه صیغه خاص نذر ـ که در رساله علمیه ذکر شده ـ خوانده باشد، واجب است در همان مصرف نذر که نامبرده شده، مصرف نمایند؛ لیکن اگر صیغه خاص نذر خوانده نشده باشد، جایز است در قالب جیره غذائی و آب معدنی و ... مصرف شود.
آیا انجام تغییرات ساختمانی در بنای مسجدی که واقف طبق وقف‌نامه و اسناد رسمی و محضری، تنها بنام مسجد وقف نموده ولاغیر؛ و اجاره دادن فضای آشپزخانه و زیرزمین و... آن مسجد، برای انجام امور اقتصادی و تجاری و درآمدزایی (کترینگ و تهیه و عرضه غذا و نوشیدنی)، جایز است؟
چنانچه واقف تصریح نموده باشد که نباید بناهای مذکور را برای انجام امور اقتصادی و تجاری و غیره اجاره داد؛ در این صورت جایز نیست وگرنه اشکالی ندارد.
1ـ استفاده از دستگاه موسیقی سنتی که در سالیان گذشته تا به امروز به صورت ساز و دهل مخصوص مراسم تعزیه خوانی بوده و احیای این شعیره را به دنبال دارد، چه حکمی دارد؟ 2 ـ استفاده از لباس طرح قدیم مخصوص شبیه خوان های مرد در نقش زن در تعزیه که به صورت چادر های عربی قدیمی (قجری) و روبند های مخصوص(برقه) به منطقه استان هرمزگان بوده، چه حکمی دارد؟ 3 ـ آیا اجرای مجلسی در وصف عروسی حضرت قاسم که به صورت حزین برگزار می گردد، محل اشکال است یا تایید؟
1) چنانچه آن موسیقی مناسب مجالس اهل فسق و فجور نباشد و موجب هتک حرمت شعائر حسینی نشود، اشکال ندارد؛ اما اگر مناسب مجالس فسق و فجور باشد و یا مناسب مجالس عزاداری نباشد، اشکال دارد.
2) اشکال ندارد.
3) اگر این عمل مستند به یکی از کتب مقتل باشد و با رعایت حرمت شعائر باشد، اشکال ندارد.
اگر قاتل در قتل عمد قبل از قصاص و استیذان از حاکم برای قصاص فوت کند و در میان ورثه مقتول صغار باشد با توجه به حرمت هدر دمای مسلمین و عمومات دال بر احترام به دم، آیا می توان از ماترک قاتل دیه مطالبه کرد؟
بله، دیه از ماترک میت برداشته می شود.
احکام ازدواج
سوال :

 بنده چند سال پیش عقد ازدواج کردم. در جلسه اجرای عقد عاقد یکی از موارد مهریه را مقداری تغییر داد، اما با توجه به این که گوش همسرم سنگین است و پشت پرده هم بودند قاعدتا از این تغییر مطلع نشدند. حال سوال من این است که با توجه به عدم اطلاع همسرم از این تغییر مهریه، آیا عقدمان صحیح بوده است یا نه؟ (این که من و همسرم هر کدام دو چیز از مهریه در ذهنمان بوده است آیا مانع نیست؟)۲- احتیاطا بعد از آن خودم و همسرم دوباره عقد خواندیم، اما نمیدانم صحیح بوده است یا نه و شرایطش را رعایت کرده ایم یا نه. علاوه بر این تا جایی که یادم است بر مهریه تغییر داده شده (مهریه ای که عاقد گفته بود باشد) عقد خواندیم. اما نمیدانم در این عقد خواندن دوباره هم باید رضایت پدر همسرم گرفته می شده است یا نه و نیز رضایت ایشان نسبت به این تغییر در مهریه باید احراز می شده است یا نه.

جواب :

طبق نظر معظم له؛ در فرض سؤال، در هر صورت عقد صحیح است و مهریه هم همان مهریه تغییر داده شده که مورد توافق شما و همسرتان قرار گرفته است، می باشد و رضایت پدر همسر در اصل ازدواج شما کافی است.

پردافت مهریه
سوال :

در ازدواج موقت آیا خانواده زن میتواند به داماد وکالت دهد تا مبلغ را طبق درخواستشان مصرف کند و یا اینکه باید ابتدا آن را به او ببخشند تا بتواند تصرف کند؟

جواب :

بنابر نظر معظم له، می توانند به وی وکالت دهند تا مبلغ مهریه را طبق درخواستشان مصرف کند و لازم نیست ابتدا آن را به وی ببخشند.

مهر
سوال :

هرگاه زوجه مهریه خود را به زوج ابرا بنماید و یا ببخشد و زوجه غیرمدخوله باشد و از زوج طلاق بگیرد، آیا زوجه نصف مهر را باید به زوج بازگرداند؟

جواب :

بله، زوج مستحق نصف مهریه می باشد.

نکاح
سوال :

در نکاح نامه در قسمت صداق صراحتاً قید شده است: «یک جلد کلام الله مجید که عندالمطالبه بر ذمه زوج است». آیا تعیین مهریه به این کمیت و کیفیت اشکالی دارد؟ آیا می توان در مالیت این نوع مهریه، خدشه ای وارد کرد؟ بر فرض وقوع رابطه زناشویی آیا مهرالمثل هم تعلق می گیرد و یا مهریه همان کلام الله مجید است؟

جواب :

تعیین مهریه به این کمیت و کیفیت اشکالی ندارد، به شرط آنکه خصوصیات و اوصاف یک جلد کلام الله مجید (مانند اینکه کدام چاپ و دارای کدام ورق و...) معلوم باشد و هیچگونه خدشه ای بر مالیت این نوع مهریه نمی توان وارد نمود. در صورت وقوع ازدواج مهریه همان یک جلد کلام الله مجید خواهد بود و نه مهرالمثل و نه چیز دیگر.

بخشش مهریه
سوال :

چنانچه زوجه در زمان زوجیت و سکونت در منزل زوج، اقدام به بخشش مهریه بنماید. با عنایت به این که مسلماً قصد و نیت طبیعی زوجه از بخشش مهریه، استحکام زندگی مشترک بوده است (می توان این برداشت را کرد که بخشش مشروط به حفظ زندگی مشترک بوده است)، آیا در صورت فروپاشی زندگی، امکان و حق رجوع از بخشش مهریه برای زوجه وجود خواهد داشت؟

جواب :

بعد از تحقق بخشش و ابراء ذمه زوج از مهریه، زوجه حق رجوع و مطالبه مهریه از زوج ندارد؛ مگر این که زوجه مهریه خود را مشروط به حفظ زندگی مشترک بخشیده باشد؛ هر چند این مشروط بودن، مورد ارتکازی قطعی زوجه بوده است؛ لکن صرف انگیزه و نیت طبیعی برای تحقق اشتراط، کافی نیست.

مطالبه مهریه
سوال :

بانویی مطلقه با ازدواج دائم و با مهریه چند سکه طلا به عقد پسری در می آید ولی بعد از گذشت چند ماه، بدون هیچ عذری از خانه خارج و حاضر به ادامه زندگی با شوهرش نیست، آیا زن می تواند تمام مهریه خود را مطالبه نماید؟

جواب :

در صورت دخول، زن مستحق تمام مهریه و در صورت عدم دخول، مستحق نصف مهریه است.

ارتداد همسر
سوال :

بنده به عنوان یک فرد مسلمان با خانمی مسلمان ازدواج نمودم و مهریه تعیین شد. در حدود چند سال پیش به بهانه سفر، خودش و فرزند مشترکمان را از کشور خارج کرده و از دین اسلام خارج گردیده و به دین مسیحیت تبشیری گرویده است. حال از لحاظ شرعی: 1- آیا مهریه به ایشان تعلق می گیرد یا خیر؟ 2- آیا خروج از اسلام، کفر محسوب می شود یا خیر؟

جواب :

1) بله در فرض مسئله، مهریه به ایشان تعلق می گیرد.


2) اگر واقعاً از دین اسلام خارج شده باشد و اظهار کفر می نماید (اظهاری که حاکی از رجوع وی از اسلام است)، مرتد محسوب می شود.

مهریه
سوال :

اینجانب در دفترخانه ای رسمی با همسرم ازدواج دائم نمودیم. عقد نکاح طبق چهارده عدد سکه تمام بهارآزادی، جاری شد؛ لیکن حدود دو هفته بعد از عقد نکاح، به همراه همسرم به دفاتر اسناد رسمی مراجعه نموده و تعداد پانصد عدد سکه تمام بهارآزادی را به عنوان مهریه، بر صداق همسرم اضافه نمودم که در نهایت مهریه ایشان به 514 عدد سکه تمام بهارآزادی تغییر یافت. از حضرتعالی تقاضا دارم حکم شرعی پانصد عدد سکه تمام بهارآزادی اضافه شده را در موارد زیر بیان فرمایید؛


1- آیا این پانصد عدد سکه، مهرالمسمی تلقی می شود؟


2- آیا شرط بدوی، تلقی می شود؟


3- اگر شرط بدوی تلقی می شود، لازم الاجراست یا مرد می تواند عدول کند؟

جواب :

1) تعداد مذکور سکه ها، مهرالمسمی تلقی نمی شود.


2) بله بدوی است، چون در ضمن عقد لازم نبوده است.


3) اگر مقدار مذکور سکه ها را به صورت هبه به زوجه تملیک نموده و به قبض وی رسانیده است، بنابر احتیاط واجب نمی تواند عدول نموده و آن را استرداد نماید.

تمکین
سوال :

همسر بنده دو روز بعد از عقد درخواست مطالبه مهریه خود را نموده است و بنده با اعسار مهریه ایشان را پرداخت می کنم که بیش از صد سال طول می کشد تا مهریه پرداخت شود. نظر به اینکه ایشان شرط تمکین را به پرداخت تمام و یکجای مهریه قرار داده است؛


1ـ آیا به خاطر طولانی بودن پرداخت مهریه می توانم قبل از اتمام مهریه ازدواج مجدد نمایم؟


2ـ آیا پس از اعسار و قبول پرداخت در طول این سال ها، آیا زوجه می تواند از تمکین امتناع نماید؟

جواب :

1) بله، می توانید.


2) اگر مهریه حال و نقد باشد، زن قبل از اولین نزدیکی می تواند قبل از گرفتن مهریه از تمکین امتناع کند؛ ولی اگر مهریه مؤجل (مدت دار) باشد و زن راضی به پرداخت در سال های آینده شود، حتی اگر مدت رسیده باشد، حق امتناع ندارد.

مهر المثل
سوال :

دختری سیزده ساله با وعده ازدواج و فریب اینکه عقد ازدواج را می خوانم، توسط مردی ازاله بکارت شده است. مرد در حقیقت قصد فریب دختر را داشته و دختر نیز جاهل به فساد نکاح بوده است. از طرفی با وجود اکراه دختر و تردید به موضوع جاری شدن صیغه شرعی بدون اذن ولی و سعی در ممانعت از نزدیکی، به هر صورت مواقعه صورت گرفته است. در فرض حاضر که مهریه تعیین نشده است، آیا ایشان مستحق مهرالمثل و ارش البکاره می باشد یا خیر؟ دختر صغیره و مکره و جاهل به صحت نکاح، کرهاً و جبراً زیر سلطه زانی قرار گرفته، لذا تقاضا داریم حکم مسئله و فروض آن را بیان فرمایید.

جواب :

اگر دختر بالغه باشد و با رضایت تن به زنا داده باشد، مستحق چیزی نمی باشد؛ ولی اگر بدون رضایت وی و از روی اکراه یا اجبار زنا صورت گرفته باشد، دختر مستحق مهرالمثل زن باکره می باشد و مرد باید به او بپردازد.

بخشش مهریه
سوال :

چنانچه تعدادی سکه بهار آزادی، در عقد دائم به عنوان مهریه قرار داده شود و زوجه در زمان زوجیت و سکونت در منزل زوج، تنها به جهت اثبات علاقه به زندگی مشترک با وی و بدون دریافت هیچ معوضی، نظیر اخذ حق طلاق و ... همانند یک معامله صوری اقدام به بخشش آن نماید، از نظر شرع مقدس اسلام با عنایت به عین بودن سکه بهار آزادی و به تبع آن عدم دلالت و موضوعیت ابراء ذمه، صحیح بوده و یا اساساً ماهیت آن عقد هبه می باشد؟

جواب :

چنانچه سکه ها معین بوده است و عین  آنها را بخشیده باشد، عمل مزبور ماهیتش هبه است و چنانچه سکه ها معین نبوده است و زوجه آن ها را بخشیده باشد، عمل مزبور ابراء است و در هر دو صورت قصد جدی زوجه لازم است.

حداقل و حداکثر مهریه در اسلام
سوال :

بنده قصد ازدواج با خانواده ای دارم که فوق العاده مذهبی هستند و مهریه برایشان مهم نیست. خانمی که بنده قصد ازدواج با ایشان دارم، هنوز نتوانسته است برای مهریه تصمیم گیری قطعی کند، چرا که احادیث مختلفی در زمینه مهریه مشاهده نموده (حدیثی دیده است که فرموده: مهریه زنان نباید کمتر از مهریه زنان بدکاره باشد و حدیث دیگری از حضرت امیر (ع) با این مضمون مشاهده کرده اند که ایشان گفته اند: مهریه زیاد، باعث سختی و شقاوت در زندگی می شود) از بنده خواسته اند اگر حدیث و روایتی در مورد حداقل یا حداکثر مهریه وجود دارد، برای ایشان ارائه دهم، آیا در اسلام حدیث یا احادیثی راجع به حداقل و یا حداکثر مهریه وجود دارد؟

جواب :

مقدار شرعی مهر با توافق طرفین است و در مقدار از جهت کمی و زیادی حدی ندارد؛ لیکن مستحب مهرالسنه است.

مهر
سوال :

احتراماً به استحضار می رسانم اینجانب چند سال قبل به عقد دائم شخصی درآمدم و حسب سند مهربرون منضم، زوج و پدر ایشان در حضور جمع کثیری از شهود متعهد گردیدند، دو دانگ از منزل مسکونی به آدرس ... را من باب صداق به بنده بدهند که این تعهد به صورت سند رسمی نکاحیه نیز در آمده است، لازم به ذکر است اکنون زوج و پدر وی در قید حیات نمی باشند.


حال از محضر مبارکتان این سؤال را دارم:


آیا بعد فوت زوج و پدر وی، تعهد آنان مبنی بر پرداخت مهر ساقط می شود، در صورت عدم اسقاط ایفاء تعهد مذکور، بر ذمه چه کسانی می باشد؟ ضمناً تکلیف شرعی وراث تعهد کنندگان در این مقوله، چه خواهد بود؟

جواب :

هرگاه زوج و پدرش دو دانگ خانه مزبور را مهر عروس قرار داده باشند، با مرگ تعهد ایشان ساقط نمی گردد و ورثه موظفند مهر عروس را بپردازند.


 

شرط ضمن عقد
سوال :

خانواده پسری از خانواده دختری، دخترشان را خواستگاری میکنند و بعد از موافقت دختر و خانواده اش قراردادی بین خانواده ها نوشته می شود به شرح ذیل: 1 - 313 عدد سکه تمام بهار آزادی 2 - یخچال ساید 30 فوت ال جی ( بر ذمه پدر پسر ) 3 - اجاق گاز فردار 4 - ماشین ظرفشویی 12 نفره 5 - دو تخته فرش 3*4 ، 700 شانه ( بر ذمه پدر پسر ) 6 - لباسشویی تمام اتوماتیک 8 کیلویی 7 - تلویزیون 46 اینچ ال ای دی 8 - مایکروفر 9 - سرویس چوب کامل 10 - سرویس مبلمان 11 - میز ناهارخوری 12 - نصف مخارج جشن عقد به عهده داماد صیغه عقد نکاح بر این قرارداد خوانده شده است و مقرر شده که لوازم فوق تا قبل از مراسم عروسی توسط داماد و پدرش خریداری و تحویل خانواده دختر گردد. حال این سوال مطرح است: 1- آیا این لوازم جزء مهریه و نفقه می باشد؟ 2- در فرض مثبت بودن، آیا زوجه می تواند از حق حبس خود تا تامین وسایل فوق الذکر استفاده کند؟

جواب :

ظاهرا همه ضمن مهر می باشد، عرفاً.

تغییر مقدار مهریه
سوال : اینجانب در سال 1380 با خانمی به مهریه یکصد و ده سکه بهار آزادی ازدواج نمودم. دو سال بعد یعنی سال 1385 بنابر مسائلی که بین خودمان بود، اقدام به افزودن دویست سکه بهار آزادی دیگر به یکصد سکه سابق نمودم و آن را ته تعداد سیصد و ده سکه در محضر ازدواج ثبت نمودم، تا اینکه من و این خانم در سال 1388 از هم جدا شدیم.
آیا در حال حاضر، بنده موظف به پرداخت همان یکصد و ده سکه به عنوان مهریه هستم و یا اینکه می بایست تمام سیصد و ده سکه را بپردازم؟ در ضمن اینجانب از همان ابتدا، نسبت به افزودن دویست سکه، قصد هبه و هدیه داشتم.
جواب : چنانچه مقداری که بر مهریه افزوده شده، در ضمن عقد لازم شرط شده و یا به صورت هبه به زوجه تملیک شده و به او اقباض شده، نافذ بوده و استحقاق دارد و الّا استحقاقی ندارد.
تمکین
سوال : از آنجا که در حدود و ثغور و نحوه اعمال حق حبس از تمکین برای خانم ها به لحاظ عدم پرداخت مهر اختلاف در فتوا وجود داشته و حتی رویه دادگاه ها نیز با توجه به برداشت هایی که از قانون می شود متفاوت است لطفاً بفرمایید:
1) در صورتی که زوجه به اختیار خود در خصوص کلیه وظایفی که در مقابل شوهر دارد (به جز تمکین خاص یعنی وطی) قیام بکند و مثلاً مدت های مدید زیر یک سقف با شوهرش به طور متعارف زندگی کند و به جز وطی اجازه هرگونه استمتاع را به شوهرش داده باشد آیا می تواند با طرح این موضوع که مهریه ام پرداخت نشده لذا تمکین نمی کنم (چون نزدیکی صورت نگرفته) و می خواهم از حق حبس ام استفاده کنم. آیا عمل ایشان واجد مشروعیت می باشد یا خیر؟ و یا طرح این موضوع می تواند از تمکین استنکاف بکند یا خیر؟
2) در صورتی که پاسخ این باشد بله شرعاً حق استنکاف را دارد ، آیا حق استنکاف وی فقط در مورد تمکین خاص (نزدیکی) وجه شرعی دارد؟ یا به طور مطلق (اعم از تمکین عام و خاص ) می تواند از تمکین استنکاف کند (با توجه به این نکته که سابقاً در مورد تمکین عام و هرگونه استمتاع اقدام به عمل آورده است)
جواب : همان طور که در جلد اول استفتائات ذکر شده، اگر مهریه حال (عند المطالبه) باشد، زن قبل از اولین نزدیکی می تواند از تمکین امتناع نماید؛ ولی اگر مهریه مؤجل (مدت دار) باشد و یا اولین نزدیکی صورت گرفته باشد، دیگر نمی تواند از تمکین خودداری نماید.
رجوع زوجه از بذل
سوال : در موردی، با توافق زوجین و با بخشیدن قسمتی از مهریه از سوی زوجه، طلاق بائن از نوع خلع، واقع شده است. اما شرط شده است که اگر زوج آن مقداری از مهریه را که باید بپردازد در سررسید مورد توافق نپرداخت، کل مهر حال می‌شود. اکنون سوال این است که
1. آیا با توجه به قاعده «الساقط لایعود» اصلا چنین شرطی پس از اسقاط بخشی از مهریه، ‌صحیح است یا خیر؟
2. اگر به هر دلیلی زوج نتوانست در سررسید مقرر یکی از اقساطِ آن بخش از مهریه مورد توافق را بپردازد و زوجه بر اساس شرط مذکور، کل مهریه را طلب کرد، آیا ماهیت طلاق عوض شده و از بائن به رجعی مبدل می‌گردد تا برای زوج نیز حق رجوع به زوجه‌ باشد، یا خیر؟
3. در صورت تبدیل طلاق از بائن به رجعی و اثبات حق رجوع زوج، با توجه به اینکه ممکن است رجوع زوجه به مابذل در خارج از مدت عده (سه طهر) انجام گرفته باشد، مدت امکان رجوع زوج از چه موقعی محاسبه می‌شود؟ از زمان وقوع طلاق، یا از رجوع زوجه به مابذل؟
جواب : 1) در چنین فرضی تنها ما بقی مهر حال می شود و زوجه فقط همان مقدار را می تواند مطالبه کند.
2) اگر زوجه در زمان عده از مقدار مهری که بذل کرده رجوع کند، زوج نیز حق رجوع خواهد داشت.
3) زوجه پس از گذشت عده حق رجوع را ندارد و طلاق بائن می ماند.
اختلاف در مهریه
سوال : مردی با زنی برای عقد نکاح دائم با مهریه چهارده سکه بهار آزادی به توافق رسیدند. اما به درخواست خانم و با شرط اینکه فارغ از هر مسئله ای بدهی مرد به زن همان چهارده سکه باقی بماند ، مقدار مهریه در جمع و در سند نکاحیه به صورت صوری تعداد 114 سکه بهار آزادی عنوان و قید میشود و بر این مسئله فقط افراد بسیار نزدیک از بستگان شاهد هستند.
بین طرفین اختلافی افتاده و عالمی (شخص ثالث بیطرف) شاهد اقرار چندباره عروس و پدر ایشان نسبت به اینکه مهریه چهارده سکه بوده و تعداد سکه قید شده در سند نکاحیه فقط برای بیان در جمع بوده ، میشود.
1. آیا عروس خانم می تواند بیشتر از همان چهارده سکه بهار آزادی طلب کند؟
2. در صورت باقی ماندن اختلاف ، آیا شهادت شهود دلیل است؟
جواب : 1) اگر عقد بر همان چهارده سکه بهار آزادی منعقد شده باشد ، زوجه حق مطالبه بیشتر از آن مقدار مورد توافق را ندارد.
2) شهادت شهود عادل ، کفایت می کند.
مهر
سوال : قبل از خواندن صیغه ازدواج، بین خانواده پسر و دختر به مقدار دویست سکه توافق شد ولی اشتباها تعداد بیست سکه برای عاقد نوشته شد و ایشان هم صیغه را بر مبنای بیست سکه جاری کرد آیا عقد جاری شده صحیح است؟ اگر عقد صحیح است چه مقدار بر ذمه زوج است؟
جواب : اگر زوجه در حین عقد همان بیست سکه را قبول کرده باشد ، همان مقدار بر ذمه زوج می آید.
مصالحه کردن مهر با مبلغ دیگر
سوال : هر گاه مهريه در عقد نكاح دائم مهر السنة قرار داده شده باشد و پس از عقد زوجين مهر السنة را با تعداد سيصد سكه بهار آزادي صلح كرده باشند، آيا احكام خاصه مهر از قبيل تنصيف مهر قبل از دخول (در صورت طلاق قبل از دخول) ، حق حبس و ... بر مهر السنة مترتب است يا بر عوض الصلح كه سيصد سكه است؟
جواب : در صورتی که طلاق قبل از دخول باشد، باید مرد نصف مهر السنة را بپردازد.