سوال :

آیا جایز است بنده در شهری، ملکی را با هدف درمان، اسکان یا افزایش سطح دانش و رفاه همشهریانم وقف نمایم و در سند وقف هم این موارد ذکر گردیده باشد ولی درآمد حاصل از موقوفه بنده در شهر ثالثی مصرف گردد؟

سوال :

در زمان ساخت مسجد محله که یک طبقه بیشتر نداشت، صیغه مسجد خوانده شد، بعداً طبقه دیگری به آن اضافه شد، آیا باید برای طبقه دوم هم صیغه خوانده شود یا نیاز نیست؟

سوال :

1-  آیا زمین های ملی را می توان پس از احیاء وقف نمود؟

2-  آیا زمین های عمومی را می توان پس از احیای آن وقف نمود؟

3- در صورتی که زمین مواتی وقف شده و در حال حاضر جزء اراضی ملی قرار گرفته باشد، اما ندانیم که واقف پس از احیاء آن را وقف نموده یا پیش از احیاء، حکم وقفیت چیست؟

سوال :

عده ای از مردم، قصد خرید زمینی برای احداث مسجد داشتند. قبل از خرید زمین و انجام قطعی معامله، یکی از افراد همان منطقه بدون حضور صاحب زمین و بدون رضایت صاحب زمین، صیغه وقف مسجد را خوانده است، آیا اجرای این صیغه وقف، صحیح است و حکم مسجد بر این زمین بار می شود؟ این معامله از همان اول به هم خورد و تمام اسناد و مدارک زمین را به مالک زمین عودت دادند، آیا کسانی که بابت این زمین نه پولی داده اند و نه معامله انجام شده است، می توانند در این زمین مسجد بنا کنند؟

سوال : فردی بازنشسته در سال 1368 ضمن تقریرنامه ای به اداره بهداشت قصد خود را در خصوص وقف قطعه زمینی جهت ساخت درمانگاه به اداره بهداشت اعلام می نماید، اما نه اداره بهداشت مطلبی در رد یا قبول وقف اعلام می کند و نه فرد موصوف در بقا یا انصراف از وقف اظهاری می دارد. شش سال بعد فرد موصوف اقدام به فروش زمین مزبور با تنظیم سند رسمی در دفترخانه می نماید که اداره ثبت هم در تنظیم سند بیع ایرادی احراز نکرده است. حال این شبهه به وجود آمده است که نکند فروشنده مال وقف را فروخته است. بنابراین تقاضا دارم بفرمایید: 1. آیا نامه اظهار قصد وقف، نوشته شده برای اداره بهداشت، حقی اعم از وقف یا غیر آن برای اداره مزبور یا احدی از مسلمین ایجاد می کند یا خیر؟ 2. آیا بیع زمین بعد از نامه نوشته شده صحیح است یا خیر؟ 3. آیا می توان به این جهت که نامه حاکی از قصد وقف زمین موصوف که از سوی فروشنده نوشته شده را ملاک قرار داده و عقد بیع را به هم زد؟ 4. صرف نظر از اطلاع یا عدم اطلاع خریدار از قصد وقت قبلی فروشنده آیا خریدار زمین با عقد بیع مرتکب گناه و یا معصیتی شده است یا خیر؟

سوال : قریه ای قبرستان اصلی و قدیمی دارد و مدت دو سال است که قبرستان جدیدی را انتخاب و احداث کرده اند که حدود چهار یا پنچ نفر نیز در این قبرستان جدید دفن شده اند. این قبرستان جدید نزدیک چشمه شخصی است که صاحب آن از آن چشمه آب می خورد. در زمان احداث قبرستان خود شخص صاحب چشمه در ایران بوده است ولی اطلاع نداشته است و الان مدعی است که این قبرستان باعث آلودگی آب چشمه وی شده است، چون فاصله قبرستان با چشمه مذکور خیلی کم می باشد. با توجه به اینکه این شخص آب دیگری برای استفاده ندارد آیا می تواند از تدفین در آن قبرستان ممانعت کند؟ از طرفی هم علف های آن قریه تقسیم شده است و سهم هر کس جداست و مکان علف کار کوهی حصه این فرد صاحب چشمه نیز در این مکان است.

سوال : شخصی ملکی را برای احداث حسینیه وقف نموده و قبض و اقباض شرعی نیز به عمل آورده و طی سالیان متمادی ملک به صورت حسینیه استفاده شده و اکنون واقف که خود متولی حسینیه هم می باشد، قصد دارد حسینیه را تخریب و در پنج طبقه، زیر زمین اول و زیر زمین دوم که اختصاص به کتابخانه و پارکینگ خواهد داشت و طبقه همکف به صورت حسینیه و طبقه اول حوزه علمیه و طبقه دوم و سوم مهمانسرا – زائر سرا احداث نماید که همگی جزو مورد وقف و متعلق به آن باشند. خواهشمند است نظر مبارک خود را در مقام افتاء مرقوم فرمایید، که با توجه به مراتب فوق الذکر: آیا متولی یا واقف شرعاً می تواند غیر از حسینیه، واحدهای موصوف بالا را نیز به صورت طبقات اضافی به موقوفه ضمیمه نماید؟

سوال : 1. ساختمانى را قبلاً به نيت حسينيه درست كرده بودند ولى در گويش عاميانه مسجد خطاب مى‏ كردند و بعداً تخريب كردند و در كنارش ساختمان جديدى را درست كردند و آن ساختمان قديم خارج از اين بنا قرار گرفته است، آيا آن ساختمان قديم حكم مسجد را دارد يا حسينيه؟
2. آيا لازم است آن بناى جديد و مكان قديم ملحق به هم شوند؟
3. آيا صيغه ی مسجد را باید بر بنای جدید بخوانند تا به حكم مسجد شود يا صرف خواندن دو ركعت نماز به حكم مسجد کافی است؟
4. لطفاً دعا یا صيغه ی مسجد را مرقوم بفرماييد؟

سوال : ما گروهى از پيروان ائمه ی اطهار (علیهم السلام) در منطقه ی محموديه هستيم كه از ظلم حزب بعث كافر با منع اقامه ی شعائر دينى و با بستن و منع احداث مسجد و حسينيه بسيار آزار و اذيت ديديم. بعد از سقوط صدام يكى از مقرهاى حزب بعث را تصرف كرديم و ساختمان بزرگى را در آن بنا كرديم و نشانه‏ ها و شكل و هيئت آن را به مسجد و حسينيه تغيير داديم و اين مكان در وسط شهر و در مسير زائران امام حسين است و براى تبديل آن به وقف شيعى اقدام كرده‏ ايم، اما به دليل مسائل ادارى تا امروز كامل نشده است، سؤال ما اين است: آيا بر اين مكان احكام مسجد از جواز اعتكاف و اقامه ی نماز جارى مى‏ شود؟

سوال : 1) انتقال و خروج قرآن و مفاتيح و كتب ادعيه و ... وقف بر امام زادگان كه واقف خروج آن را شرعاً جايز ندانسته از آن مكان به ساير مكان ها، چه حكمى دارد و در صورت از بين رفتن يا معيوب شدن چه كارى بايد كرد؟ وظيفه مؤمنين در اين زمينه چيست؟
2) استفاده از وسايل نقليه اعم از موتور سيكلت و اتومبيل و ... امام زادگان در كارهاى شخصى چه حكمى دارد؟ در صورت بروز حادثه و خسارت مالى يا جانى چه كسى ضامن آن است؟ تكليف شرعى همگانى در اين زمينه چيست؟
3) ميزان استفاده مسؤولان و كاركنان از اموال منقول و غير منقول امام زادگان چه حكمى دارد؟ آيا مديران به صرف عدم دريافت حقوق مى توانند در كارهاى غير عمومى از اموال فوق بهره بردارى نمانيد؟ متدينين در قبال اين امور چه وظيفه اى دارند؟

سوال : 1) آيا وقف پول و اوراق بهادار جايز است؟ چرا؟
2) آيا وقف به نفسه موضوعيت دارد؟ يعني اگر مالى را وقف كنيم بهتر است يا هبه و هديه دهيم؟ در صورت عدم جواز، با توجه به اينكه:
الف) احكام دائر مدار مصالح و مفاسدند و وقف پول، مصالح و منافع زيادي براي عموم مسلمانان در پى دارد.
باء) وقف از امورى است كه با كمترين قيدى از سوى شارع مقدس امضاء شده است وتعريف و شرائط آن از سيره متشرعه اخذ شده است كه با كمترين قيدى از سوى شارع مقدس امضاء شده است و تعريف و شرائط آن از سيره متشرعه اخذ شده است. هم اكنون با تغيير زمان و شرائط و افزايش نقش پول در اقتصاد كشورها اين نگاه و سيره تغيير كرده است و در بسيارى از كشورهاى اسلامى بدان عمل مى كنند.
جيم) گسترش دايره شمولى اين سنت حسنه در صورت پذيرش وقف پول آيا مى توان آن را با توجه به امور ذيل پذيرفت:
أ) با توجه به تغيير شرائط و زمان و مكاتبه صفار، تصرف و توسعه در معنى وقف و شرائط مال موقوفه.
ب) توجه به منطقه الفراغ و تغيير احكام در موارد غير الزامي.
ج) احكام ثانويه و ولايي.
د) از آنجا كه وقف جزء معاملات است بر اساس عمومات امضايي.
هـ) تعريف عقد جديد بر مبناى وقف مادامى كه در محذورات اصلى همچون ربا، غرر.. قرار نگيريم.