1. صفحه نخست
  2. استفتائات
  3. روزه
  4. ثابت شدن ماه
استفتائات برگزیده
اخیراً در فضای مجازی اصواتی به عنوان مواد مخدر شنیداری انتشار یافته که شنیدن آنان اثراتی همانند و بلکه بیشتر از مواد مخدر و مشروبات الکلی دارند با این اوصاف ؟ 1- آیا شنیدن این اصوات دارای حرمت شرعی می باشد ؟ 2- در صورت بروز حالت نامتعارف ناهوشیاری و نابهنجاری( ناشی از گوش دادن )، آیا اعمال مجازات شرعی (حد یا تعزیر) صحیح می باشد ؟
بنا بر نظر معظم له؛ بر فرض وجود خارجی چنین اصواتی که دارای اثرات مذکور باشد، شنیدن آن اصوات حرام است و دارای تعذیر می باشد.
اگر کسی مرتد شود و سپس مسلمان شود، آیا قضای نمازهای آن مدت که مرتد بوده بر او واجب است ؟
طبق فتوای معظم له، قضای نمازهای آن مدت واجب است.
اینجانبان متصدی و کارگزار و زمامدار و مجلس دار عزاداری در تکیه ای در یکی از شهرستان ها هستیم. حسب الوظیفه تصمیم بر این داشتیم که چندین شب عزاداری اباعبدالله الحسین (علیه السلام) را در تکیه بر پا کنیم، عده ای با آوردن این بهانه که اگر مراسم برگزار شود، موجب تبعات و گناه می شود مثلاً افراد فاسد چشم چرانی می کنند یا محتمل است که اشخاصی از این مراسمات سوء استفاده و گناه کنند، پیشنهاد به تعطیلی عزاداری اباعبدالله (علیه السلام) داده اند. آیا اینکه ممکن است بر حسب برگزاری عزاداری در حسینیه احتمالاً عده ای فاسق در این مجلس هم حضور یابند و گناه خود را انجام دهند بر ما که متصدی و کارگردان عزاداری هستیم، حجیت دارد که عزاداری را منحل کنیم؟ حکم واجب بر ما چیست؟
این نوع احتمال دادن خود یک وسوسه شیطانی است. برپایی شعائر حسینی و مراسم عزاداری اهل بیت (علیهم السلام) از اهم امور دینی است و بهتر است که از ورود این افراد به دسته عزاداری و هیئت منع نکنید و راه نصیحت و اصلاح ایشان را با کلمات شایسته و رفتار محبت آمیز در پیش گیرید.
اگر زنی به صورت چند ماهه صیغه مردی شده و سپس نخواهد به رابطه ادامه دهد، آیا می تواند مهریه خود را ببخشد یا مهری که گرفته را پس دهد و خود را یک طرفه از زوجیت مرد برهاند یا اینکه اتمام رابطه زوجیت موقت، منحصر به اتمام مدت یا بذل مدت توسط مرد است و ربطی به بذل مهریه یا استرداد آن ندارد؟
عقد موقت تنها به وسیله تمام شدن مدت و یا بذل مدت توسط زوج فسخ می شود، مگر آنکه در ضمن عقد، وکالت در بذل مدت از مرد گرفته شده باشد.
حکم شرعی کسی که نسبت محرمیت (ادعای زوجیت) و ادعای ارث را به صورت غیر واقعی به شخص دیگری بدهد، چیست؟
اثبات موضوع شرعی مانند زوجیت، نیازمند به بینه شرعی (شهادت دو نفر عادل) دارد.
در صورتی که بین زن و شوهری ملاعنه رخ دهد و شوهر نفی ولد کند.
1ـ رابطه محرمیت این کودک با ملاعن چگونه است؟ آیا در صورتی که کودک دختر باشد، در آینده می تواند با او ازدواج کند؟
2ـ رابطه محرمیت این کودک با بستگان نسبی و رضاعی و سببی مرد لاعن چگونه است؟ آیا می تواند این دختر با برادران مرد لاعن یا پدران او ازدواج کند؟
3ـ در صورتیکه مرد پس از ملاعنه و نفی ولد پشیمان گردد و رجوع کند، رابطه محرمیت این کودک با ملاعن و بستگان نسبی و رضاعی و سببی این مرد چگونه است؟
1) این کودک با ملاعن محرم است و نمی تواند با او ازدواج کند.
2) این کودک با بستگان مرد ملاعن محرم نیست و می تواند با آن ها ازدواج کند.
3) در صورتیکه واقعاً فرزند این مرد باشد یعنی مرد بین خود و خدای خود او را فرزند خود می داند، با بستگان آن مرد نیز محرم است.
همانگونه كه استحضار داريد در روزهای ماه محرم اغلب افراد نسبت به پخش نذری از قبيل شير، شربت و اطعام اقدام می نمايند. با عنايت به خشكسالی بوجود آمده، می خواستيم اين نذورات را در غالب جيره خشک غذايی و آب معدنی به آن منطقه ارسال نمائيم كه عده ای مردد هستند كه آيا از نظر شرعی صحيح می باشد يا خير، فلذا از آن مرجع عاليقدر تقاضا داشته تا حكم شرعی را بيان فرمايند.
چنانچه صیغه خاص نذر ـ که در رساله علمیه ذکر شده ـ خوانده باشد، واجب است در همان مصرف نذر که نامبرده شده، مصرف نمایند؛ لیکن اگر صیغه خاص نذر خوانده نشده باشد، جایز است در قالب جیره غذائی و آب معدنی و ... مصرف شود.
آیا انجام تغییرات ساختمانی در بنای مسجدی که واقف طبق وقف‌نامه و اسناد رسمی و محضری، تنها بنام مسجد وقف نموده ولاغیر؛ و اجاره دادن فضای آشپزخانه و زیرزمین و... آن مسجد، برای انجام امور اقتصادی و تجاری و درآمدزایی (کترینگ و تهیه و عرضه غذا و نوشیدنی)، جایز است؟
چنانچه واقف تصریح نموده باشد که نباید بناهای مذکور را برای انجام امور اقتصادی و تجاری و غیره اجاره داد؛ در این صورت جایز نیست وگرنه اشکالی ندارد.
1ـ استفاده از دستگاه موسیقی سنتی که در سالیان گذشته تا به امروز به صورت ساز و دهل مخصوص مراسم تعزیه خوانی بوده و احیای این شعیره را به دنبال دارد، چه حکمی دارد؟ 2 ـ استفاده از لباس طرح قدیم مخصوص شبیه خوان های مرد در نقش زن در تعزیه که به صورت چادر های عربی قدیمی (قجری) و روبند های مخصوص(برقه) به منطقه استان هرمزگان بوده، چه حکمی دارد؟ 3 ـ آیا اجرای مجلسی در وصف عروسی حضرت قاسم که به صورت حزین برگزار می گردد، محل اشکال است یا تایید؟
1) چنانچه آن موسیقی مناسب مجالس اهل فسق و فجور نباشد و موجب هتک حرمت شعائر حسینی نشود، اشکال ندارد؛ اما اگر مناسب مجالس فسق و فجور باشد و یا مناسب مجالس عزاداری نباشد، اشکال دارد.
2) اشکال ندارد.
3) اگر این عمل مستند به یکی از کتب مقتل باشد و با رعایت حرمت شعائر باشد، اشکال ندارد.
اگر قاتل در قتل عمد قبل از قصاص و استیذان از حاکم برای قصاص فوت کند و در میان ورثه مقتول صغار باشد با توجه به حرمت هدر دمای مسلمین و عمومات دال بر احترام به دم، آیا می توان از ماترک قاتل دیه مطالبه کرد؟
بله، دیه از ماترک میت برداشته می شود.
استهلال شرعی هلال ماه
سوال :

آیا رؤیت با چشم مسلح (دوربین وتلسکوپ) در حالی که همان هلال با چشم غیر مسلح رؤیت نمی‌ شود، اول ماه را ثابت شرعاً می ‌کند؟

جواب :

رؤیت هلال، تنها با چشم غیر مسلح و یا دوربین های متعارف ثابت می شود.

ثابت شدن ماه
سوال : آیا کفایت رویت هلال در مناطقی که اشتراک در شب دارند، منظور شب شرعی است یا نه؟ تعریف شب شرعی چیست و این اشتراک در شب برای ثبوت هلال به چه مقدار از لحاظ ساعت می باشد؟
جواب : منظور از شب نسبت به هلال غروب آفتاب تا طلوع آن است.
خواندن نماز عید
سوال : اگر براى مأمومين عيد فطر ثابت شود و براى من (امام جماعت) ثابت نشود و از روى احتياط سفر كنم، آيا جايز است نماز عيد را به نيت رجای مطلوب بخوانم؟
جواب : بله، جايز است.
ثابت شدن ماه
سوال : با توجه به اين كه محاسبات ستاره شناس دقيق است، دليل شک در نظر ستاره شناس چيست؟ با توجه به اين كه ستاره شناس مسئول رؤيت هلال، مورد اعتماد، فردى راستگو، امين و خبره است؟
جواب : منشأ تشكيک آن است كه نظر ستاره شناس نسبت به محاسبات نجومى مربوط به خروج هلال از محاق، علمى و دقيق است اما امكان رؤيت با چشم عادى يا آن چه در حكم چشم است مسأله‏ اى علمى نيست كه از راه علمى به دست آيد و از متغيرهاى بسيارى تأثير مى‏ گيرد، بنابر این نظر ستاره شناس در این جهت حجت نيست.
ثابت شدن ماه
سوال : اگر ستاره شناس بگويد رؤيت هلال در افق ممكن است اما ماه ديده نشود آيا سخن او حجت يا قرينه‏ اى تأييد كننده است؟
جواب : اگر از سخن او اطمينان به امكان رؤيت حاصل نشود نظر ستاره شناس حجت نيست.
ثابت شدن ماه
سوال : آیا رؤيت با چشم بصورت غير مسلح يا با تلسكوپ راه پى بردن به ماه شرعى می باشد؟ نظر معظم له در مورد اعتبار نظر ستاره شناس به وجود هلال و قابليت رؤيت آن چيست؟ با توجه به اين كه مبناى سخن او علمى است و در زمان ما نسبت به راه‏ هاى ديگر خطاى كمترى دارد پس ممكن است اطمينان آور باشد.
جواب : نظر ستاره شناس در مورد امكان رؤيت هلال ماه معتبر نيست مگر آن كه موجب علم به امكان رؤيت و وقوع آن شود و استفاده از دوربين های متعارف در رؤيت هلال ماه كافى است.
ثابت شدن ماه
سوال : اگر در كشور همسايه ماه رؤيت نشد و در كشور ايران ماه رؤيت شد، آيا براي مقلدين مراجعى كه در كشور همسايه هستند حكم تبعيت لازم است يا خير؟
جواب : رؤيت هلال در مكانى، موجب ثبوت ماه نو براى تمام نقاطى كه در شب (حتى بخشى از شب) با منطقه رؤيت شريكند، مى‏ شود.
ثابت شدن ماه
سوال : اگر مكلف هلال ماه را با چشم غير مسلح رؤيت كند لكن ولى فقيه عدم رؤيت را اعلام كند، آيا روزه بر او واجب است یا افطار؟
جواب : بله واجب است.
حکم حاکم شرع
سوال : در صورت حكم حاكم شرع بر اول ماه، وظيفه ی ديگر مجتهدين چيست؟
جواب : حكم حاكم شرع بر ساير مجتهدين نيز نافذ است، البته هر مجتهدى به نظر و فتواى خود در اين مسأله عمل می كند.
ثابت شدن ماه
سوال : مبناى فقهى معظم له در حساب ابتدا و انتهاى ماه هاى قمرى چيست؟
جواب : ماه قمرى با ظاهر شدن هلال و قابل رؤیت شدن آن شروع مى‏ شود، يعنى ماه از شعاع خورشيد (محاق) خارج مى‏ شود و حركت مى‏ كند به اندازه اى كه قابل ديدن شود هر چند كه به دليل وجود مانع مانند ابر يا غبار ديده نشود و ديدن آن در يک شهر براى شهرهايى كه با آن در شب مشتركند كفايت مى‏ كند.
ثابت شدن ماه
سوال : اگر مكلف يک روز از ماه رمضان را روزه نگيرد (مثلاً يک شنبه) سپس به دليل فوت مجتهد خود يا آن كه مجتهد دوم اعلم است به مجتهد ديگرى عدول كند و مجتهد دوم يا آن كه به او عدول كرده روز يک شنبه را از ماه رمضان بداند، آيا قضاى آن روز بر مكلف واجب است؟ لطفاً توضيح دهيد دليل بر وجوب قضا يا عدم آن چيست؟
جواب : اگر اختلاف به جهت اين بوده است كه فتوای مجتهد دوم به آن جهت بوده است که وحدت افق و یا رؤیت با چشم غیر مسلح را شرط نمی داند و مجتهد متوفی شرط می دانسته است قضای آن روز واجب است و اما اگر اختلاف به جهت ثبوت رؤيت براى يكى و عدم آن براى ديگرى بوده است و حكم به دخول رمضان نيز از حاكم شرع صادر نشده باشد ميزان تشخيص خود مكلف است.
ثابت شدن ماه با چشم مسلح
سوال : نظر جناب عالى درباره اعتبار رؤيت با چشم مسلح (دوربين ها و وسايل نزديك كننده) در ثبوت هلال شرعى‏ چيست؟
جواب : رؤيت هلال ماه رمضان با دوربين هاى متعارف ثابت مى‏ شود.
ثابت شدن ماه
سوال : اگر شخصى سى روز را در شهرى روزه بگيرد سپس قبل از ظهر روز سى و يكم به شهر ديگرى برسد كه آن روز، در آن شهر با حجت شرعى ماه رمضان باشد، حكم چيست؟
جواب : اگر آن شهر با شهر اول در شب مشترک نباشد به گونه اى كه اختلاف ماه رمضان در دو شهر امكان داشته باشد، احتياط واجب، روزه آن روز است و اگر دو شهر در شب مشترک باشند به معنى اين كه ثبوت ماه رمضان در شهر اول به دلیل اشتراک آن با شهر دوم در شب، مقتضى ثبوت آن در شهر دوم نيز باشد، روزه بر شخص مذكور واجب نيست.
ثابت شدن ماه
سوال : معنى اطمينان مكلف به شهود در اثبات هلال چيست؟ آيا به معنى شناخت شهود است يا به معنى شناخت علمايى است كه هلال ماه را ثابت مى‏ كنند به اين معنا كه ايشان ثقه باشند و يا شناخت هر دو مورد است و چه زمانى‏ اطمينان حاصل مى‏ شود؟
جواب : هلال با اطمينان به رؤیت یا شهادت دو عادل ثابت مى‏ شود و اين دو، دو راه ثبوت هلال هستند و در راه دوم يعنى‏ شهادت، نيازى به حصول اطمينان نيست و فقط بايستى قرينه اى بر خطاى شهود وجود نداشته باشد. مراد از اطمينان، علم عرفی است که احتمال خلافش بسیار ضعیف و نامحسوس است و آن با شيوع و مانند آن حاصل مى‏ شود.
ثابت شدن ماه
سوال : آيا اطمينان شخصى فردى براى ديگران نيز حجت مى‏ باشد؟
جواب : خير، اطمينان تنها براى كسى حجت است كه چنين اطمينانى براى او حاصل شده است. بلى، اگر شخصى كه براى او نسبت به چيزى اطمينان حاصل شده است نسبت به آن خبر دهد و واجد شرايط حجيت باشد مثل اين كه ثقه يا ذو اليد باشد آن چه كه از آن خبر مى‏ دهد براى ديگران نيز ثابت مى‏ گردد.
اختلاف در رؤبت هلال و عدم آن
سوال : هنگامى كه در يک شهر ميان دو طايفه بزرگ آن نسبت به رؤيت هلال، اختلاف درگيرد در حالى كه هر دو گروه مورد اطمينان باشد، وظيفه ی مكلف چيست؟
جواب : براى مسأله ی مذكور فرض‏ هاى گوناگونى قابل تصوّر است چرا كه ثبوت هلال نزد يكى از دو طايفه يا به حكم حاكم است، يا به ادعاى رؤيت و يا به استناد نمودن به شهادت شاهدان، در صورت اول بر دیگران نیز ثابت می شود و در صورت دوم اگر طايفه‏ اى كه ثبوت هلال ماه را نفى مى‏ نمايند بدان جهت نفى مى‏ كند كه خود استهلال ننموده‏ اند و نيز اعتماد به طايفه ديگر ندارند، در اين صورت براى افراد ديگر جايز است كه به قول طايفه‏ اى كه هلال ماه را ثابت مى‏ داند و در حد شیاع بوده و یا اطمینان به ادعای رؤیت آنان حاصل می شود، اعتماد نمايد. و در صورت سوم اگر طايفه‏ اى كه ثبوت هلال را نفى مى‏ نمايد از آن جهت نفى مى‏ كند كه حال شاهدان نزد آن ها مجهول است، در اين فرض نيز مى‏ توان به قول شاهدان اگر عادل باشند اعتماد کند.
ثابت شدن ماه
سوال : برخى از اهل علم گروهى از افراد را در يكى از مساجد به گرد هم جمع آورده و وظيفه اين گروه آن است كه به شهادت افراد مبنى بر رؤيت يا عدم رؤيت ماه گوش داده سپس نتيجه را با بلندگو و امثال آن اعلان مى‏ دارند. در اين جا سؤالاتى پيش مى‏ آيد، از جمله:
الف) آيا براى مكلف جايز است كه اعتماد بدين اعلام بنمايد بدون آن كه شاهدان و عدالت ايشان را بداند؟
ب) گاهى از اوقات اعضاى اين گروه با يكديگر اختلاف مى‏ كنند و بعضى به وجود ماه اذعان داشته و بعضى ديگر بدان اعتراف ندارند و اين در حالى است كه تمام اعضاى گروه شهادت شاهدان را شنيده‏ اند؛ در اين حالت تكليف چيست؟
ج) هنگامى كه تنها يك نفر از اهل علم به وسيله شنيدن گفتار شاهدان، ثبوت هلال ماه را اعلام نمود آيا مى‏ توان به گفته او اعتماد پيدا كرد؟
د) گاهى از اوقات رؤيت هلال نزد گروه يا بعضى از افراد آن ثابت شده و اين امر به خاطر عدالت شهود مى‏ باشد. و گروه بدون آن كه اسامى شهود را نام ببرد ثبوت هلال را اعلام مى‏ دارد. پس از اين براى مكلف معلوم مى‏ گردد كه يكى از شهود فاسق و يا مجهول الحال بوده است در حالى كه آن شاهد يكى از دو نفر مورد استناد در ثبوت هلال بوده است. وظيفه مكلفى كه به گفته ايشان روزه گرفته يا افطار نموده چيست؟
جواب : الف) اگر از اعلام ايشان اطمينان به رؤیت شرعی حاصل شود، جايز است.
ب) اگر كسانى كه رؤيت هلال را نفى مى‏ كنند تنها بدان جهت است كه نسبت به حال شهود جهل دارند نه آن كه شهود را فاسق بدانند در اين صورت براى مكلفين جايز است بر خبر كسانى كه اقرار به ثبوت هلال مى‏ كنند و مورد اعتماد آنان هستند، اعتماد نمايند و همچنين است هنگامى كه بداند در ميان شهود حداقل دو نفرشان عادل هستند.
ج) بلى، مشروط بر اين كه اطمينان از قول او به وجود دو شاهد عادل حاصل گردد.
د) هنگامى كه فسق يكى از دو شاهدان نسبت به هلال ماه براى او احراز شود روزه‏ اى را كه بدين سبب افطار نموده بايد قضا نمايد بى‏ آن كه كفاره براى او ثابت باشد. اما اگر نسبت به حال يكى از شاهدان شک پيدا نمايد نه قضا واجب است و نه كفاره.
اختلاف فتوا در رؤيت هلال
سوال : ما مقلدين حضرتعالى در روزى كه به حسب فتواى شما مبنى بر كفايت رؤيت در يک بلد براى ساير بلادى كه در شب با آن مشترک مى‏ باشند، مكلف به افطار هستيم؛ آيا مى‏ توانيم مقلدين كسانى را كه رأيشان در اين مسأله با جنابعالى فرق مى‏ كند و قائل به اشتراط وحدت افق در ثبوت هلال هستند، به روزه امر كنيم؟ در حالى كه يقين داريم امروز روز عيد است؟
جواب : جايز است به آن ها گفته شود كه وظيفه‏ شان به حسب تقليدشان در چنين روزى، روزه گرفتن است.
ثابت شدن ماه
سوال : هنگامى كه هلال ماه در شهرى رؤيت شود، آيا برای شهرهاى ديگر نيز كفايت مى‏ كند؟
جواب : بلى، به شرط آن كه شهرهاى ديگر با شهرى كه ماه در آن رؤيت شده در شب مشترک باشند.
حکم حاکم شرع
سوال : آيا حكم حاكم در اثبات رؤيت هلال اول ماه تنها اختصاص به مقلدينش دارد؟
جواب : خير، اين حكم در حق همگان نافذ است.