سوال : در صورتی که وصیت کننده برای ثلث مال خود میزانی را معین نموده مثلاً چند سال نماز و روزه استیجاری و مبلغی را برای چند سال عزاداری حقه سید الشهداء علیه السلام و غیره طبق دستور العمل موصی توسط وصی عمل شود آنچه اضافه می گردد پس از انجام کامل دستور موصی آیا وصی می تواند مازاد بر وصیت از ثلث را بین ورثه تقسیم نماید. مستدعی است حکم شریعت حقه‌ی سید المرسلین صلی الله علیه و آله را بیان فرمایید.

سوال : شخصی به سه نفر که امورش را بر عهده گرفته اند، وصیت کرده تا پس از فوتش خانه مسکونی، باغ و وسایل دیگر او را فروخته و بعد از خرج کفن و دفن، باقی مانده آن را به مسجدی که در حال ساخت بوده به مصرف برسانند. با توجه به اینکه مسجد مزبور به اتمام رسیده و هیچ گونه نیازی ندارد، آیا می توان پول فروش خانه، باغ و سایر وسایل را در مصارف عمومی دیگر مانند غسال خانه، راه و غیره استفاده نمود؟

سوال : آیا شخص می تواند در وصیتش نسبت به سهم الارث فرزندانش خلاف دستور اسلام و قانون مدنی و آنگونه که خود صلاح می داند تصمیم گیری نماید. و اینکه آیا شخصی می تواند وصیت کند که بعد از مرگش به فرزند فرزند فوت شده اش ارث برسد با اینکه فرزندان دیگری داشته باشد. (مثلاً بگوید بعد از مرگم به این نوه ام که پدرش فوت شده هم مثل دیگران ارث برسد)؟

سوال : شخصى وصيت به قسمتى از اراضى كشاورزى خود بعنوان ثلث مى نمايد كه وصى پس از گذشت مدتى به علت اينكه اين اراضى دسترسى به آب نداشتند از حيز انتفاع خارج و با ملك ديگر زراعى كه درآمد بيشتر دارد با نظريه دو كارشناس رسمى دادگسترى معاوضه مى كند تا بنحو صحيح به وصيت عمل شده باشد، مرقوم فرمائيد آيا اين معاوضه صحيح مى باشد يا خير؟ و آيا اداره اوقاف مى تواند اين معاوضه را بهم بزند يا خير؟

سوال : اگر پدر به فرزندانش وصيت كند كه خانه او را نفروشند، آيا فروش خانه بعد از وفات او حرام است و آيا اجراى اين وصيت واجب است؟

سوال : شخصى يك فرزند بيشتر ندارد و به محروميت او از ارث وصيت نموده است. بفرماييد:
1. آيا وصيت به حرمان او از ارث باطل است يا تا ثلث وصيت صحيح و به مقدار ثلث از سهم او كسر مى گردد، مگر اين كه او نسبت به تمام اجازه دهد؟
2. در صورت صحت وصيت مذكور تا ثلث، آيا بايد ثلث را در خيرات صرف نمود؟

سوال : آيا ورثه مى توانند در عينى كه منافع آن براى ديگرى وصيت شده تصرف نمايند؟ استدلال حقوقى آن چگونه است؟

سوال : آیا وصیت بر فروش یا اهدای اعضای بدن جایز است؟

سوال : پدر مرحوم ما ساکن نجف اشرف بوده که در سال 1349 با اجبار حزب بعث ملعون به ایران تبعید شد در حالی که تمام اموال و دارایی های خود بجز بخش اندکی از آن را در عراق باقی گذاشت. ده سال قبل از فوت ایشان، مرحوم وصیت نامه ای نزد مرجع تقليد خود تنظیم کرده که درآن وصی خود را، برادر بزرگتر و البته از مادری دیگر تعیین نموده و ضمن وصیت آمده که پس از فوت او و تجهیز و کفن و دفن، اموال او را جمع کند و خمس آل محمد (علیهم السلام) را بیرون آورده و به مرجع خود تسلیم کند. اما نکته حائز اهمیت این است که در وصیت نامه ذکر شده (وذلک من تاریخ تصفیت اموالی وحساباتی مع سماحته الی یوم وفاتی) که ما استنباط می کنیم اشاره بعد از وصیت تا به امروز باشد و شامل قبل نمی گردد، چون او سال به سال خمس را با مرجع حساب کرده است.
1. با تمام این تفاصیل وصی می خواهد تمام خمس و ثلث را از اول عمر تا به امروز حساب کند. متمنی است حضرتعالی امر را برای ما روشن کنید تا آنچه به مرضی حق تعالی است عمل کنیم. و اینکه آیا ما می توانیم مسئله خمس را خودمان به عهده بگیریم و از دخالت وصی جلوگیری کنیم؟
2. چون وصی به هیچ وجه حاضر نیست در محاسبه اموال مرحوم حسابی را ارائه کند و نیز به ما ثابت شده است که ایشان در حساب و کتاب اصلاً مراعات انصاف را نمی کند و اعظم دارایی مرحوم را کتمان می کند، آیا در این صورت ما می توانیم او را به علت سلب اعتماد از ایشان از وصی بودن خلع کنیم؟
3. وصی با بهانه هایی که عملاً حکم فریب داشته، باقی ورثه را مجبور به فروش املاک نموده که اکثر ورثه ناراضی بوده و بعدها معلوم شده که خود با قیمت پایین خریدار این املاک بوده و با گذشت زمان قیمت این املاک چندین برابر شده است در عین اینکه این امر حق ورثه بوده ولی از باب حیا و شرم با عدم رضایت قبول کرده اند. آیا این معامله صحیح و شرعی است؟

سوال : شخصی فوت نمود و پدرم را وصی بر ثلث خود قرار داد که آن را در نماز و روزه ی ما فی الذمه ی او به مدت سی سال و رد مظالم و خیرات و غیره مصرف نماید. پدرم ورقه ای نوشت و جمعی از مسلمین را بر خود گواه گرفت و در آن انفاق ثلث موصی به در امور مذکوره و موصی بهای آن شخص را بر اوصیای خود واجب نمود. پس از مدتی پدرم فوت نمود و اینجانب را وصی خویش تعیین کرد. اینجانب در وصیتنامه ی پدرم متنی دال بر آنچه در آن ورقه نوشته شده نیافتم، کما اینکه بقاء اشتغال ذمه ی پدرم تا لحظه ی وفات به ثلث آن شخص نیز نفی نشده است. لازم به ذکر است که ورثه ی پدرم به گمان اینکه ثلث آن شخص از جمله ترکه مورثشان می باشد آن را تصرف نمودند.
1. آیا مفاد آن ورقه برای اینجانب در مقام وصی پدرم الزام آور است و به فرض اینکه الزام آور باشد تکلیف شرعی اینجانب به عنوان وصی پدرم در قبال ثلث آن شخص چیست؟
2. تکلیف شرعی اینجانب به عنوان وارث ذمه ی پدر و متصرف در ثلث آن شخص بقدر استحقاقم در وقت حاضر چیست؟
3. راه حصول برائت ذمه ی اینجانب و پدرم از ثلث آن شخص به چه طریق ممکن می باشد؟

سوال : پدری چند قطعه زمینش را به نسبت دو سهم برای پسر و یک سهم برای دختر بین فرزندان عاقل و بالغش تقسیم می کند و در مورد هزینه برای نماز و روزه اش با استفاده از یکی از زمین ها با نظارت وصی و ناظر سفارش می کند و در مورد یکی دیگر از زمین ها سفارش به تقسیم بین ورثه ی مذکور پس از فوت خود می کند، همچنین در همان سند اعلام می دارد تا زمانی که زنده است این املاک در تصرف خودش می باشد و خود و هیچ یک از ورثه حق واگذاری را ندارند. این سند به امضای کلیه ی ورثه رسیده است. آیا این نوشته حکم وصیت نامه را دارد؟

سوال : معروض می دارد زمينی است که بخشی از آن، حسب وصيت پدربزرگم (پدرِ پدر)، بعنوان ثلث برای کارهای خير قرار داده شده بود. بعد از فوت ايشان، پدرم که وصی پدر بزرگم بودند، موفق به فروش آن زمين و مصرف ثلث نشدند و بدون تعيين وصی از دنيا رفتند. از مرحوم پدر بزرگم يک فرزند پسر و چند نفر فرزند دختر باقيمانده است. اکنون که زمان فروش آن زمين فرا رسيده موضوع وصی اهميت يافته است. لطفاً با توجه به عرائض ذيل مشخص فرمائيد، آيا وظيفه ای به عنوان وصی متوجه اينجانب می باشد يا خير؟
1- مرحوم پدرم آن قسمت از زمين که مربوط به ثلث بود را، بصورت قولنامه غير محضری به اينجانب واگذار کرده و فرمودند: اين قسمت از زمين مربوط ثلث است ،که به نام شما قولنامه می کنم. (على الظاهر مى خواستند اختيار آن بعد از وفاتشان با من باشد).
2- اينجانب فرزند بزرگ مرحوم پدرم می باشم.
3- بر اساس وکالتنامه رسمى موجود، در زمان حيات مرحوم پدرم ، وکيل ايشان بوده ام.
4- با نظر مرحوم پدرم ، در زمان فوت مرحوم مادرم ، بعنوان وصی دوم بعد از مرحوم پدرم ، در وصيت نامه مرحوم مادرم ، تعيين شدم.
5- با اينکه مرحوم پدرم در قيد حيات بودند، ايشان اختيار مصرف ثلث مرحوم مادرم در امور خير را،به اينجانب واگذار نموده بودند.
6- مقداری از ثلث مادرم بصورت سهام يک کارخانه بود که مرحوم پدرم در زمان حيات، به نام اينجانب نمودند تا در زمان ممکن نسبت به مصرف آن در امور خير اقدام نمايم.

سوال : 1- آيا جواز رجوع از وصيت از حقوق قائم به شخص موصی است يا قابل واگذاری به وکيل و وصی و وارث می باشد؟
2- آيا رهن دادن موصی به پس از وصيت، رجوع از وصيت محسوب می شود يا وصيت صحيح است و فقط موصی در صورت تمايل به گرفتن موصی له به پرداخت ديون ملزم می گردد يا ورثه بايد دين را بپردازند و سپس موصی به را به موصی له بدهند؟
3- هرگاه زمينی را برای ديگری وصيت کند و پس از مدتی موصی در آن زمين ساختمان بنا کند آيا رجوع از وصيت محسوب می شود؟
4- آيا جواز رجوع از وصيت و جواز تغيير وصی با شرط قابل اسقاط است؟
5- هرگاه شخصی خانه ای را وصيت کند و سپس آن را پنج ساله اجاره دهد و قبل از سررسيد اجاره موصی وفات کند آيا وصيت باطل است يا هردو صحيح است؟

سوال : الف- چنانچه فردی اقدام به خودکشی کند و سپس وصيت کند، بفرماييد:
1) اگر اقدام به خودکشی کند ولی مجروح گردد و سپس وصيت کند و اشتباه در مداوای وی موجب مرگ او شود آيا وصيت او نافذ است؟
2) هرگاه اقدام به خودکشی کند و سپس وصيت کند آيا وصيت او رأسا باطل است يا با اجازه وارث نافذ و صحيح است؟
3) هرگاه اقدام به خودکشی کند و سپس تصرفات تنجيزی انجام دهد آيا ملحق به وصيت است و تصرفات او نافذ نيست؟
ب- شخصی يک فرزند بيشتر ندارد و به محروميت او از ارث وصيت نموده است. بفرماييد:
1) آيا وصيت به حرمان او از ارث باطل است يا تا ثلث وصيت صحيح و به مقدار ثلث از سهم او کسر می گردد مگر اين که او نسبت به تمام اجازه دهد؟
2) در صورت صحت وصيت مذکور تا ثلث، آيا بايد ثلث را در خيرات صرف نمود؟

سوال : 1 - مغازه ای در ملکيت چند فرد است (مال مشاعی) مالکان آن مغازه توافق بر اجاره دادن آن کرده اند الاّ يک نفر که عناداً خواستار تعطيلی آن مغازه است. مرقوم فرماييد که حق کدام مقدم است و آيا آن مغازه بايد تعطيل شود؟
2- فردی وصيت کرده که آن کارخانه وقف باشد. مرقوم فرماييد که آيا اين وصيت صحيح است. با توجه به اينکه ايشان وصيت به نتيجه کرده اند و وصيت به وقف بودن کرده اند نه وقف کردن و در صورت صحيح بودن اين وصيت ورثه بايد بعد از فوت ايشان آن مال را وقف کنند يا به مجرد فوت آن مال خود به خود وقف می شود بدون احتياج به اجراء صيغه وقف؟