1. صفحه نخست
  2. استفتائات
  3. مسائل مستحدثه
  4. بانکداری
استفتائات برگزیده
اخیراً در فضای مجازی اصواتی به عنوان مواد مخدر شنیداری انتشار یافته که شنیدن آنان اثراتی همانند و بلکه بیشتر از مواد مخدر و مشروبات الکلی دارند با این اوصاف ؟ 1- آیا شنیدن این اصوات دارای حرمت شرعی می باشد ؟ 2- در صورت بروز حالت نامتعارف ناهوشیاری و نابهنجاری( ناشی از گوش دادن )، آیا اعمال مجازات شرعی (حد یا تعزیر) صحیح می باشد ؟
بنا بر نظر معظم له؛ بر فرض وجود خارجی چنین اصواتی که دارای اثرات مذکور باشد، شنیدن آن اصوات حرام است و دارای تعذیر می باشد.
اگر کسی مرتد شود و سپس مسلمان شود، آیا قضای نمازهای آن مدت که مرتد بوده بر او واجب است ؟
طبق فتوای معظم له، قضای نمازهای آن مدت واجب است.
اینجانبان متصدی و کارگزار و زمامدار و مجلس دار عزاداری در تکیه ای در یکی از شهرستان ها هستیم. حسب الوظیفه تصمیم بر این داشتیم که چندین شب عزاداری اباعبدالله الحسین (علیه السلام) را در تکیه بر پا کنیم، عده ای با آوردن این بهانه که اگر مراسم برگزار شود، موجب تبعات و گناه می شود مثلاً افراد فاسد چشم چرانی می کنند یا محتمل است که اشخاصی از این مراسمات سوء استفاده و گناه کنند، پیشنهاد به تعطیلی عزاداری اباعبدالله (علیه السلام) داده اند. آیا اینکه ممکن است بر حسب برگزاری عزاداری در حسینیه احتمالاً عده ای فاسق در این مجلس هم حضور یابند و گناه خود را انجام دهند بر ما که متصدی و کارگردان عزاداری هستیم، حجیت دارد که عزاداری را منحل کنیم؟ حکم واجب بر ما چیست؟
این نوع احتمال دادن خود یک وسوسه شیطانی است. برپایی شعائر حسینی و مراسم عزاداری اهل بیت (علیهم السلام) از اهم امور دینی است و بهتر است که از ورود این افراد به دسته عزاداری و هیئت منع نکنید و راه نصیحت و اصلاح ایشان را با کلمات شایسته و رفتار محبت آمیز در پیش گیرید.
اگر زنی به صورت چند ماهه صیغه مردی شده و سپس نخواهد به رابطه ادامه دهد، آیا می تواند مهریه خود را ببخشد یا مهری که گرفته را پس دهد و خود را یک طرفه از زوجیت مرد برهاند یا اینکه اتمام رابطه زوجیت موقت، منحصر به اتمام مدت یا بذل مدت توسط مرد است و ربطی به بذل مهریه یا استرداد آن ندارد؟
عقد موقت تنها به وسیله تمام شدن مدت و یا بذل مدت توسط زوج فسخ می شود، مگر آنکه در ضمن عقد، وکالت در بذل مدت از مرد گرفته شده باشد.
حکم شرعی کسی که نسبت محرمیت (ادعای زوجیت) و ادعای ارث را به صورت غیر واقعی به شخص دیگری بدهد، چیست؟
اثبات موضوع شرعی مانند زوجیت، نیازمند به بینه شرعی (شهادت دو نفر عادل) دارد.
در صورتی که بین زن و شوهری ملاعنه رخ دهد و شوهر نفی ولد کند.
1ـ رابطه محرمیت این کودک با ملاعن چگونه است؟ آیا در صورتی که کودک دختر باشد، در آینده می تواند با او ازدواج کند؟
2ـ رابطه محرمیت این کودک با بستگان نسبی و رضاعی و سببی مرد لاعن چگونه است؟ آیا می تواند این دختر با برادران مرد لاعن یا پدران او ازدواج کند؟
3ـ در صورتیکه مرد پس از ملاعنه و نفی ولد پشیمان گردد و رجوع کند، رابطه محرمیت این کودک با ملاعن و بستگان نسبی و رضاعی و سببی این مرد چگونه است؟
1) این کودک با ملاعن محرم است و نمی تواند با او ازدواج کند.
2) این کودک با بستگان مرد ملاعن محرم نیست و می تواند با آن ها ازدواج کند.
3) در صورتیکه واقعاً فرزند این مرد باشد یعنی مرد بین خود و خدای خود او را فرزند خود می داند، با بستگان آن مرد نیز محرم است.
همانگونه كه استحضار داريد در روزهای ماه محرم اغلب افراد نسبت به پخش نذری از قبيل شير، شربت و اطعام اقدام می نمايند. با عنايت به خشكسالی بوجود آمده، می خواستيم اين نذورات را در غالب جيره خشک غذايی و آب معدنی به آن منطقه ارسال نمائيم كه عده ای مردد هستند كه آيا از نظر شرعی صحيح می باشد يا خير، فلذا از آن مرجع عاليقدر تقاضا داشته تا حكم شرعی را بيان فرمايند.
چنانچه صیغه خاص نذر ـ که در رساله علمیه ذکر شده ـ خوانده باشد، واجب است در همان مصرف نذر که نامبرده شده، مصرف نمایند؛ لیکن اگر صیغه خاص نذر خوانده نشده باشد، جایز است در قالب جیره غذائی و آب معدنی و ... مصرف شود.
آیا انجام تغییرات ساختمانی در بنای مسجدی که واقف طبق وقف‌نامه و اسناد رسمی و محضری، تنها بنام مسجد وقف نموده ولاغیر؛ و اجاره دادن فضای آشپزخانه و زیرزمین و... آن مسجد، برای انجام امور اقتصادی و تجاری و درآمدزایی (کترینگ و تهیه و عرضه غذا و نوشیدنی)، جایز است؟
چنانچه واقف تصریح نموده باشد که نباید بناهای مذکور را برای انجام امور اقتصادی و تجاری و غیره اجاره داد؛ در این صورت جایز نیست وگرنه اشکالی ندارد.
1ـ استفاده از دستگاه موسیقی سنتی که در سالیان گذشته تا به امروز به صورت ساز و دهل مخصوص مراسم تعزیه خوانی بوده و احیای این شعیره را به دنبال دارد، چه حکمی دارد؟ 2 ـ استفاده از لباس طرح قدیم مخصوص شبیه خوان های مرد در نقش زن در تعزیه که به صورت چادر های عربی قدیمی (قجری) و روبند های مخصوص(برقه) به منطقه استان هرمزگان بوده، چه حکمی دارد؟ 3 ـ آیا اجرای مجلسی در وصف عروسی حضرت قاسم که به صورت حزین برگزار می گردد، محل اشکال است یا تایید؟
1) چنانچه آن موسیقی مناسب مجالس اهل فسق و فجور نباشد و موجب هتک حرمت شعائر حسینی نشود، اشکال ندارد؛ اما اگر مناسب مجالس فسق و فجور باشد و یا مناسب مجالس عزاداری نباشد، اشکال دارد.
2) اشکال ندارد.
3) اگر این عمل مستند به یکی از کتب مقتل باشد و با رعایت حرمت شعائر باشد، اشکال ندارد.
اگر قاتل در قتل عمد قبل از قصاص و استیذان از حاکم برای قصاص فوت کند و در میان ورثه مقتول صغار باشد با توجه به حرمت هدر دمای مسلمین و عمومات دال بر احترام به دم، آیا می توان از ماترک قاتل دیه مطالبه کرد؟
بله، دیه از ماترک میت برداشته می شود.
جعاله
سوال :

آیا این طور جعاله بستن صحیح است؟ هر کس خانه ای را برای من رهن نماید اجرتش را خواهم داد. آیا این قرارداد را بانک می تواند با افراد ببندد؟ به این صورت که متقاضی دریافت تسهیلات به بانک بگوید: اگر خانه ای را برای من رهن کنی، اجرتت را خواهم داد و بعد بانک با ارائه این خدمت سود دریافت نماید؟ اگر جواب منفی است راهکار بانک برای اینکه بتواند برای رهن منزل وامی به مشتری بدهد و سود دریافت کند، چیست؟

جواب :

چنانچه واقعاً قصد جعاله در کار باشد، صحیح است؛ حتی اگر طرف قرارداد بانک باشد به این صورت که متقاضی بگوید: اگر خانه ای برای من رهن کنی، اجرت آن را خواهم داد و بعد هر مقدار كه مورد توافق طرفین به عنوان اجرت قرار گیرد، پرداخت و دریافت آن جایز است.

بانکداری
سوال :

1ـ حکم سرمایه گذاری در بانک غیر اسلامی که در کشور غیر اسلامی است، چیست؟


2ـ دریافت وام با سود بسیار کم مثلا تا سه درصد (کمتر از مقداری که در ایران به عنوان کارمزد دریافت می شود) در بانک غیر اسلامی که در کشور غیر اسلامی است، چه حکمی دارد؟


3ـ معاملات بانکی در بانک های متعهد به اجرای قراردادهای اسلامی با تصدی مسلمان یا غیر مسلمان (اهل کتاب اهل ذمه کافر غیر ذمی)، چه حکمی دارد؟

جواب :

هر سه مورد، اشکالی ندارد.

راههای فرار از ربا
سوال :

آیا راه و طریقه شرعی برای فرار از ربا در معاملات بانکی برای وام و... وجود دارد تا آن وام را که از بانک می گیریم خیالمان راحت باشد که آن پول حرام نبوده و ربوی نمی باشد تا قسط هایش را پرداخت نماییم؛ چون همان طور که مستحضرید بانک‌ها عقود شرعیه معاملات بانکی را رعایت نمی کنند؟

جواب :

چنانچه اخذ سود بر اساس یکی از عقود اسلامی مانند مضاربه، جعاله، شرکت و فروش اقساطی به صورت نسیه باشد، اشکال ندارد و تفحص از کار بانک لازم نیست.

جعاله
سوال :

نوعی از تسهیلات در نظام بانکی کشور ما وجود دارد تحت عنوان وام جعاله که در ادامه روش فعالیت آنرا ذکر می نمایم؛ حال سوال این است که آیا این وام با این کیفیت و تحت این عنوان،شرعا صحیح است؟ عقد جعاله در نظام بانکی کشور ما نام یک نوع از تسهیلات بانكی " وام جعاله " است كه به موجب آن جاعل یا كارفرما در مقابل انجام عمل معین (طبق قرارداد) ملزم به ادای مبلغ یا اجرت معلوم ومشخص می شود. نحوه اجرای عقد جعاله در بانک: نحوه اجرای عقد جعاله در مواردی که بانک عامل باشد به این صورت است كه بانک ضمن انعقاد قرارداد با متقاضی، انجام كار مشخصی را قبول می کند. سپس با توجه به شرایط خاص موضوع قرارداد، بانک برحسب مورد تمام عملیات اجرایی كار پذیرفته شده را طبق قرارداد دوم به دیگری (شخص حقیقی یا حقوقی) واگذار و به این ترتیب ایفای تعهد می نماید. این عقد معمولا در بخش های صنعت و معدن، كشاورزی، مسكن و ساختمان، بازرگانی و خدمات مورد استفاده قرار می گیرد. جعاله ای که هم اکنون در نظام بانکی ما معمولا رایج است، جعاله تعمیر مسکن است که طبق آن فردی که می خواهد منزلش را تعمیر کند، به بانک مراجعه می کند تا بانک در مقابل مبلغی که او آن را به صورت اقساطی در آینده به بانک پرداخت می کند، منزل او را تعمیر کند. منتها بانک مستقیم این کار را انجام نمی دهد بلکه مبلغ را به خود فرد می دهد تا فرد به وکالت از بانک، منزل خود را تعمیر کند و در آینده هزینه های مصرفی آن را به صورت اقساطی به بانک بپردازد. آیا قبول کار توسط بانک و واگذاری تمام آن به شخص دیگر در قالب جعاله ثانویه صحیح است؟

جواب :

بله، در فرض مسئله جعاله صحیح است و اخذ اجرت از طرف بانک و قبول کار توسط آن شخص، جایز می باشد.

سپرده گذاری در بانک
سوال :

برخی از بانک‌ها و صندوق‌های قرض‌الحسنه در راستای گسترش فرهنگ قر‌ض‌الحسنه و تشویق سپرده‌گذاران به افتتاح حساب و افزایش موجودی سپرده‌های قرض‌الحسنه، به سپرده‌گذاران اعلام می‌کنند که متناسب با سپرده‌گذاری، و با رعایت ضوابط ذیل به آنان امتیاز دریافت وام قرض‌الحسنه تعلق می‌گیرد. 1. این بانک‌ها به صورت صریح و شفاف به اطلاع سپرده‌گذار می‌رسانند: «به جهت رعایت مسائل شرعی، بانک در قبال سپرده‌گذاری هیچ تعهد و شرطی به پرداخت وام قر‌ض‌الحسنه ندارد و پرداخت وام قر‌ض‌الحسنه صرفاً به عنوان یک امتیاز اختیاری از طرف بانک می‌باشد». 2. این بانک‌ها برای اطلاع سپرده‌گذاران جدول امتیازی را تهیه کرده و در اختیار مشتریان می‌گذارند و در عین حال تصریح می‌کنند که این جدول هیچ تعهدی را برای بانک ایجاد نمی‌کند و ممکن است بانک تا زمان درخواست وام از طرف مشتری، تغییراتی در جدول اعمال نماید. حال سؤال این است آیا چنین سپرده‌گذاری با انگیزه کسب امتیاز وام قرض‌الحسنه در چنین بانک‌هایی صحیح است؟

جواب :

بله، در فرض مسئله چنین سپرده گذاری صحیح می باشد.

سهام بانکهای تماما" خصوصی
سوال :

خرید و استفاده از سود سهام بانک های تماماً خصوصی، چه حکمی دارد؟

جواب :

معاوضه بر سهام بانک های داخلی، جایز است.

واسطه وام
سوال :

شخصی می‌تواند با استفاده از روابط خود، واسطه دریافت وام قرض الحسنه برای ما از بانک شود ولی در قبال این کار مبلغ معینی به عنوان دستمزد از اصل وام برمی‌دارد، حکم واسطه گری این شخص و همچنین پرداخت آن مبلغ معین توسط ما به او چیست؟

جواب :

چنانچه دریافت وام، خلاف مقررات بانک نباشد گرفتن این وام جایز است.

خط زدن عبارت حواله کرد چک
سوال :

در برگه چک عبارت "حواله کرد" قرار گرفته است. از آنجا که چک سندی مانند قرارداد تجاری است که طرفین دارد، از قید عبارت حواله کرد اینگونه برداشت می گردد که در صورت خط زدن این عبارت طرفین دهنده چک و گیرنده توافق کرده اند چک قابل واگذاری نیست و صرفاً بین طرفین معتبر است. شرعاً وفای به این توافق جایز است یا خیر؟

جواب :

در صورت تحقق چنین توافقی، وفای به آن واجب است.

سود بانکی
سوال :

بنده کارمند بازنشسته ام و به علت عدم کفاف حقوق، پاداش بازنشستگی ام را به بانک سپرده ام و ماهیانه مبلغی را به عنوان سود دریافت می نمایم، آیا دریافت این سود اشکال دارد؟

جواب :

چنانچه قرارداد شما با بانک به صورت یکی از عقود شرعی باشد، گرفتن این سود اشکال ندارد.

معاملات مکرر ارز بانک
سوال :

فرض کنیم بانک صد هزار دلار و صد هزار یورو دارد، شخصی پیدا می شود که می خواهد یورو بخرد، بانک به این شخص صد هزار دلار را قرض می دهد، که خرید کند ولی شرطش این است که فقط باید در سیستم خود بانک خرید را انجام دهی و چیزی را که خریدی، نمی توانی تحویل بگیری و باید بگذاری پیش بانک بماند و بانک نیز ممکن است این مال را به عنوان قرض به کس دیگری که او هم بتواند خرید انجام دهد، تحویل نماید (شاید در قالب یک وکالت که شخص فقط وکالت از طرف بانک دارد که خرید و فروش کند آن هم با پولی که بانک به او قرض داده و حق تحویلش را ندارد). حالا این شخص صد هزار دلار را دریافت می کند و با فرض برابری یک دلار با یک یورو سفارش خرید خودش مبنی بر خرید صد هزار یورو را در سیستم بانک ثبت می کند، از آن طرف ممکن است یک شخص دیگری نیز پیدا شود که قصد خرید دلار دارد. در این شرایط بانک به او صد هزار یورو قرض می دهد و با تمام شرایطی که قبلاً عرض کردم، این شخص هم سفارش خرید خود مبنی بر خرید صد هزار دلار را وارد سیستم بانکی می کند. حالا دو سفارش با یکدیگر صاف می شوند ولی ممکن است که اینطور نباشد و مثلاً تعداد سفارش های خرید دلار با تعداد سفارش های خرید یورو برابر نباشد که صاف بشوند و یک تفاضلی حاصل بشود. در این شرایط بانک، این مقدار سفارش را که در سیستم خود و در مقابلش سفارشی نمی بیند که صاف بشوند را به بانک دیگری انتقال می دهد که آن شبکه بانکی این عمل را انجام بدهد. مکرر بودن معامله هم آنجا اتفاق می افتد که در سیستم یک بانک ممکن است دو سفارش با هم صاف بشوند و انجام بشوند و وقتی انجام می شوند، یعنی شخص الف صد هزار یورو خودش را می خرد و شخص ب نیز صد هزار دلار خودش را می خرد و چون شرط کرده اند که آنچه خرید کرده اند دوباره به بانک قرض دهند بانک دوباره صاحب صد هزار یورو و صد هزار دلار می شود که به اشخاص دیگری قرض بدهد و به این شکل صرفاً با صد هزار دلار و صد هزار یورو بانک می تواند برای تعداد نفرات نا محدود معامله انجام دهد و مثلاً اگر گردش معاملات در بانک و در این سیستم را ببینیم رقمی شاید بالای چند هزار میلیارد دلار و چند هزار میلیارد یورو را نشان بدهد. حال سؤال این است که آیا این معاملات شرعی است؟

جواب :

اصل قرض صحیح است اما بدون سود مذکور که حرام است، لذا شرط مذکور در این قرض موجب ربوی شدن قرض و حرمت آن می شود.

بانکداری
سوال :

انتشار اخبار مربوط به اظهار نظر برخی از علمای محترم در خصوص حرمت بخشی از درآمد بانک ها، موجب نگرانی کارکنان متدین بانک ها و مؤسسات مالی اعتباری کشور را فراهم ساخته است. لذا استدعا دارد در موارد زیر نظر شرعی معظم له را ایراد فرمایید:


1. بر اساس روش های متداول حسابداری، هرگونه درآمد بانکها (از جمله کارمزد دریافت شده بابت ارائه انواع خدمات به مشتریان بانک، سود دریافت شده بابت وام های پرداخت شده به مردم یا کارکنان، جریمه های نقدی که بابت تاخیر مردم در پرداخت اقساط ماهانه وصول می شود و ... ) در حساب واحدی تجمیع و از محل آن حساب کلیه هزینه ها (از جمله حقوق و دستمزد کارکنان و یا سایر پرداخت های نقدی یا غیر نقدی ایشان، سودی که مردم بابت سپرده گذاری از بانکها دریافت می کنند) پرداخت می شود، لذا استدعا دارد معین بفرمایید که:


الف. استفاده از این حقوق و مزایا برای آن دسته کارکنان بانکها که در وصول وجوه مورد اشکال حضرات آیات عظام نقش مستقیم دارند، چیست؟


ب. تکلیف کسانی که نقش غیر مستقیم در وصول این وجوه دارند، چیست؟


ج. استفاده از سود سپرده گزاری در بانک ها برای مردم و کارکنان چه حکمی دارد؟


2. با توجه به موارد مذکور در صدر عریضه، سپرده گذاری در بانکها به منظور سود شرعی آن چه حکمی دارد؟


3. تا پیش از این کارمندان بانکها از وام های کارمندی خرید خانه یا سایر موارد برخوردار می شدند، بارها پیش آمده است مبلغ این وام ها کفاف انجام عقد مربوطه از طریق خرید کالای مقرر شده را نمی دهد. لذا ایشان با نگهداری این وجوه در حساب بانکی که سود به آن تعلق می گیرد و یا با خرید اجناسی مانند خودرو یا سکه طلا و امثال این ها تلاش می کنند ارزش پول خویش را تا زمان عمل به عقد آن وام حفظ نمایند، این اقدام از نظر معظم له چه حکمی دارد؟


 

جواب :

1) الف) طبق نظر معظم له، چنانچه قرار دادهای بانک بر اساس یکی از عقود شرعی صورت بگیرد، دریافت حقوق و مزایا از بانک جایز است.


ب) اخذ حقوق، جایز است.


ج) طبق نظر ایشان، اگر سپرده گذار با بانک به صورت یکی از عقود شرعیه قرارداد ببندد، گرفتن سودهای عادی یا بلند مدت اشکال ندارد.


2) اشکال ندارد.


3) باید آن مبلغ وام در همان عقد مربوطه و جهتی که از بانک وام دریافت نموده، صرف شود و در غیر این صورت اخذ آن جایز نیست و اصل آن وام باید به بانک مسترد گردد.

شرایط قرض الحسنه
سوال :

با توجه به شرایط اقتصادی ایران که شرایط تورمی است و میزان تورم آن هم گاهی قابل پیش‌بینی و گاهی غیرقابل پیش‌بینی است، آیا موارد ذیل در تسهیلات قرض‌الحسنه بانک‌ ها صحیح است؟ 1. گیرنده تسهیلات قرض‌الحسنه موظف است در سررسید، کاهش ارزش پول بانک را به اندازه نرخ تورم جبران نماید. 2. اگر گیرنده تسهیلات قرض‌الحسنه در پرداخت اقساط قرض تأخیر کرد، موظف است بعد از سررسید تا روز تسویه، کاهش ارزش پول بانک را به اندازه نرخ تورم جبران نماید. 3. از آنجا که در شرایط تورمی، بانک خود اقدام به اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه کرده، مطالبه جبران کاهش ارزش پول تا سررسید، شرعی نیست؛ اما نسبت به بعد از سررسید تا روز تسویه، گیرنده تسهیلات قرض‌الحسنه موظف است، کاهش ارزش پول بانک را به اندازه نرخ تورم جبران نماید. آیا امور فوق را می‌توان در قرارداد تسهیلات قرض‌الحسنه بانک شرط کرد؟

جواب :

احوط مصالحه در موارد فوق الذکر است.

حکم قراردادهای بانکی صوری
سوال :

1- آیا قراردادهایی که بانک ها تحت عنوان مشارکت مدنی یا فروش اقساطی با مشتریان خود منعقد می نمایند و مبلغ قرارداد را به حساب مشتری واریز و سپس آن را بابت اقساط معوق تسهیلات قبلی برداشت می نمایند، بدون اینکه وجهی در اختیار مشتری قرار گیرد، به لحاظ شرعی صحیح هستند؟


2- آیا با توجه به اینکه وجهی بابت قراردادهای مشارکت مدنی یا فروش اقساطی به نحو مذکور در سؤال اول به مشتری پرداخت نشده و مبلغ قرارداد توسط بانک بابت اقساط معوق تسهیلات قبلی برداشت شده است، دریافت سود و خسارت تأخیر تأدیه در دوران مشارکت و فروش اقساطی، به لحاظ شرعی صحیح است؟

جواب :

چنانچه معامله بانک طبق ضوابط شرعی در مشارکت مدنی و فروش به اقساط باشد، صحیح است.

گرفتن وام از بانک های غیر اسلامی
سوال :

بنده در یک کشور غیر اسلامی زندگی می کنم. در اینجا برای خرید خانه، می توان از بانک، وام مسکن دریافت کرد. به این ترتیب که اگرمثلا 25% از وام مسکن را به صورت پس انداز داشته باشم (لازم نیست که این 25% حتما در همان بانک پس انداز شده باشد)، بانک مابقی پول خانه را به من وام می دهد و با مشارکت 25 درصدی من، خانه را برای من خریداری می کند و مبلغ وام را در اقساط هفتگی یا ماهانه در طی چندین سال از من دریافت می دارد. اما مجموع اقساط ، از مبلغ وامی که از بانک دریافت کرده ام بیشتر خواهد بود. آیا گرفتن این وام حلال است یا حرام و ربا محسوب می شود یا خیر؟

جواب :

چنانچه به صورت بیع اقساط به بیشتر از طرف بانک باشد، اشکال ندارد؛ همچنین در صورتی که سرمایه ها و سپرده ها از غیر مسلمانان باشد، اشکال ندارد؛ اما اگر از مسلمانان باشد و معاملاتش ربوی باشد، با اجازه حاکم شرع به تفصیلی که در جای خود ذکر شده، می شود مبلغ را از بانک دریافت نمود.

بانکداری
سوال : تعداد قابل توجهی از اقشار مردم جهت تهیه مسکن و محل اشتغال، نیازمند پرداخت وجوده قابل توجهی تحت عنوان رهن و اجاره می باشند از نظر حضرتعالی
الف) پرداخت تسهیلات بمنظور رهن منزل و محل کار و اجاره با هدف رفع نیاز قشر عظیمی از جامعه در قالب کدام یک از عقود رایج در نظام بانکی انجام پذیر است؟
ب) آیا عقد مرابحه می تواند پاسخگوی این بخش از نیاز جامعه باشد(رهن و اجاره)؟
جواب : چنانچه بانک منزل یا محل کار معینی را اجاره کند، هر چند متقاضی تسهیلات را در این کار وکیل کند، در صورتی که بانک عملی در مورد آن انجام دهد ولو به مثل حفظ و صیانت یا بیمه کردن آن، می تواند به مبلغ بیشتری به درخواست کننده وام اجاره دهد.
اشتغال در بانک
سوال : اینجانب کارمند بخش تسهیلات یکی از بانک های دولتی تحت نظر بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران هستم. متأسفانه در این بخش بالغ بر پنجاه درصد تسهیلات اعطائی به مشتریان ( در کلیه عقود ) جنبه صوری داشته و صرفأ از حیث پرونده سازی، مراعات ضوابط و دستورالعمل ها می شود ولی در عمل با روح قوانین مصوب بانکداری بدون ربا مورد تأئید شورای محترم نگهبان، در تغایر و حتی تضاد می باشد. با علم به موارد معنونه، آیا اشتغالم در بانک و اخذ حقوق و مزایا، برایم محمل شرعی دارد یا خیر؟ لطفأ با پاسخ به این سئوال کلیدی، بنده را از این بحران و دغدغه نجات داده و تکلیف شرعی ام را مشخص فرمائید.
جواب : اشتغال شما در بانک و اخذ حقوق و مزایا حتی در فرض مذکور در سؤال بلامانع است.
عمل خلاف قانون
سوال : بانک ها در عملیات اجرایی خود در پرداخت تسهیلات و وام ها و اعتبارات، تخلفاتی را مرتکب می شوند که هرچند ایراد شرعی ندارد اما تخلف از قانون عملیات بانکی یا آیین نامه های قانونی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران است؛ حکم شرعی این دسته از تخلفات از دیدگاه معظم له چیست؟
جواب : اگر این اعمال مخالف با قوانین مصوب باشد، جایز نیست.
سپرده گذاری
سوال : سپرده های بلند مدت یا کوتاه مدت بانکها که شخص فقط با اعتماد به رعایت عقود شرعی از طرف بانکها سپرده در بانک می گذارد، آیا صرف سپرده گذاری شخص را کفایت می کند یا باید حتماً در مورد قرارداد بانک صحبت کند؟ اینکه مراجع عظام تقلید مشخص کرده اند که فقط با عقود شرعی مثل مضاربه و شرکت و... امکان دارد، آیا قرارداد بانکها همینطور است؟
جواب : صرف سپرده گذاری و وکالت تامّه به بانک برای انجام عقود شرعی، در صورتی که بانکها اظهار می کنند که طبق عقود شرعی انجام می دهند، کفایت می کند و صحبت کردن با مسئولین بانک یا تفحص از انجام عقود یا عدم آن، لازم نیست.
بانکداری
سوال : 1. وجوهی که شخص در حساب بانکی دارد و بر حسب نیاز از عابر بانک اخذ می نماید ، تحت چه عنوان فقهی می گنجد؟ آیا به عنوان امانت است یا قرض و یا عنوان دیگری؟
2. در صورتی که حساب بانکی ایشان توسط شخص ثالثی هک شود و وجوه موجود در حساب ایشان به حساب شخص دیگری انتقال یابد و به نحوی کلاهبرداری صورت پذیرد آیا بانک به علت اینکه وجوه ایداعی در حساب ایشان را به شخص ثالث پرداخت نموده ضامن است؟
3. آیا می توان به دلیل ضعف سیستم امنیتی بانک و قصور در حفظ امانت و تسبیب در ارتکاب این فعل مجرمانه کلاهبرداری ، علیه بانک شکایت نمود؟
جواب : 1) فرض مورد سؤال قرض به حساب می آید.
2) در فرض سؤال بانک ضامن است ؛ مگر بانک برای پیش آمد فرض فوق و امثال آن در قالب شرط در ضمن عقدی لازم ، ضمان را از خود اسقاط کرده باشد.
3) با فرض ضمان بانک ، شخص متضرر می تواند علیه بانک شکایت کند.
بانکداری
سوال : شخصی هشت میلیون تومان پول دارد. می خواهد این مبلغ را به عنوان سپرده به بانک بدهد تا بانک با کارکردن با این پول، علی الحساب ماهانه سودی به این شخص بدهد( سپرده گذاری معمول در بانکها).
1. آیا این شخص می تواند همین مبلغ را به شخص دیگری بدهد ، تا آن شخص با این پول، ماشین بخرد و با آن ماشین کار کند ، و از سود حاصل از کارکردن با ماشین ، ماهانه مبلغی هم به شخص صاحب سرمایه بدهد؟
۲. اگر صاحب پول خواسته اش این باشد که قرض گیرنده، مبلغی معادل مبلغی که بانک به سپرده گذاران می دهد، به او بدهد، چگونه است؟ اگر قرض گیرنده هم بتواند این مبلغ را بدهد، چگونه است؟
۳. آیا اساساً دراین مورد طی کردن مبلغ ماهانه، شرعی هست یا نه؟
۴. راه حل شرعی در این مورد که آن شخص این پول را قرض بدهد و آن شخص دوم پول را قرض بگیرد تا با آن ماشین بخرد و کار بکند و ماهانه ازسود کارکردن مبلغی به صاحب پول بدهد ، چیست؟ لطفا بفرمایید حرف زدن درمورد مبلغ باید باشد یا نه؟ و لو اینکه قرض گیرنده بتواند آن مبلغ را ماهانه بدهد، چگونه هست؟
جواب : اگر ماشین را برای صاحب مبلغ می خرد و آن را از طرف ایشان اجاره می کند و یا مانند مضاربه با نسبتی از سود از آن استفاده می کند، جایز است و اما به عنوان قرض، جایز نیست.
از این جواب، پاسخ سؤالات دیگر نیز مشخص می شود.